Geçen günlerde bir haber bomba üzere iktisat gündemine düştü. Rezervlerde yükseliş hedefleyen fakat kurun buna müsaade vermediği Türkiye’de dış kaynakların daha da değer kazandığı biliniyor. Yabancı yatırımcıların hem lokal hem de global konjonktür kaynaklı yatırım yapmayı tercih etmiyor olması da farklı bir badire yaratıyor. Bir de son periyotta döviz gereksinimindeki artışta izlenen iktisat modelinde döviz girdilerinde de üreticiler ufukta güneşin doğuşunu anlatmamaları arayışları beraberinde getiriyor.
Gelen haber de bu açıdan değerliydi; Suudi Arabistan’dan 5 milyar dolar TCMB’ye mevduat gelecekti. Detaylarını da ünlü iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez yazdı.
Para neden geliyordu?
Dr. Mahfi Eğilmez, Kendime Yazılar blogunda, Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda bahse ait açıklamalar göremeyince, toplumsal medyada yorumlara bakıyor. Paranın geliş gayesine yönelik mevduat, swap, depo hesabı biçiminde sözlerle karşılaşıyor.
Bunlar da ister istemez akla birtakım sorular getiriyor:
-
Parayı yollayacak olan Suudi Arabistan devleti mi, Merkez Bankası mı yoksa fonu mu
-
Para swap mı, borç mu, depo hesabı olarak mı geliyor?
-
Gelecek olan paranın maliyeti, faizi ya da kâr hissesi ne olacak?
-
5 milyar dolar TCMB’nin rezervlerine ne tesir edecek?
Arada ufak bir bilgi verelim. Mahfi Eğilmez’in yayınlanmış 24 kitabının yalnızca 15’i iktisatla ilgili eserler.
Eğilmez, bir iktisatçı olarak yalnızca bu alanda kitaplar yazmıyor. Kendisinin kusursuz polisiye romanları da bulunuyor. Inferis ve Düzmece Sultan da Eğilmez’in bu alandaki kitaplarından.
Henüz açıklama gelmediğinden dedektiflik yapacağız!
Paranın en kuvvetle beklenen Merkez Bankası’nda geleceğin öngören Eğilmez, devlet ya da fondan gelenin ‘borç’ olması gerektiğini belirtiyor. ve o vakit TCMB’ye değil Hazine’ye geleceğini söylüyor.
Büyük olasılıkla ‘depo hesabı’ olduğuna ve brüt rezervlere artış tesiri yaratacağına da kanaat getiriyor. Swap sürecindeki TL yükümlülük olmadığını ve mantıken mevduattan farkı olmadığını açıklıyor. Zira Merkez bankaları mevduat toplayamaz ve farklı faizler uygularlar bunun için de ismine depo hesabı derler.
En değerli sorunun karşılığı bilinmiyor…
En kıymetli sorunun karşılığının ise ‘maliyet’ olduğunu söyleyen Eğilmez, olağan kaidelerde rezervlerin artması ya da rastgele bir nedenle döviz borçlanmanın Hazine’nin dış borçlanması olduğunu ve paranın da Merkez Bankasında tutulması gerektiğini açıklıyor. Lakin risk primindeki yükselişle Türkiye’nin dış borçlanmada maliyetlerinin artırmış olması tercih sebebi olmuyor. Bu da ‘depo işleminin’ maliyetini tekrar sorgulatıyor.
Telaffuz edilen ölçü 5 milyar dolar! Brüt rezervleri artıracak, net hatta eksi 54 milyar dolar düzeyindeki swaplar hariç net rezervleri de etkilemeyecek.
Tüm bu yanıtların birer iddia olduğuna değinen ünlü iktisatçı ‘bilinmeyen şeylerin iddia edildiğini’ hatırlatıyor. Ülkede çoklukla iddia sisteminin çalıştığını söylerken, devlet idaresinde en temel kuralın şeffaflık olduğuna vurgu yapıyor. Ödenen vergilerin nereye harcandığını bilmenin de hak olduğu kadar, ülkeye giren paraların da maksadının, karşılığının bilinmesinin de doğal olduğunu söyleyerek bitiriyor.