Geçmişten günümüze birçok kültüre ve imparatorluklara mesken sahipliği yapan Türkiye’nin kültür mirası her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turiste hizmet ediyor. Fiyatların yüksek olması sebebi ile yerli turistlerin bu kültür mirasından ne kadar faydalanabildiği tartışması bir yana, yerli ve yabancı turistlere uygulanan fiyat eşitsizliği de göze çarpan bir öbür husus.
Birçok müze, saray ve kasır, yerli ve yabancı turistlere farklı fiyat uyguluyor. Son günlerde ismini sıkça duyduğumuz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından restore edilen bin 500 yıllık Yerebatan Sarnıcı Müzesi’nde de yerli ve yabancı turistlere farklı fiyat uygulaması yapılıyor. İş koşuşturmasının ya da gündemin yoğunluğundan bunalıp hafta sonu Yerebatan Sarnıcı’nı görmek isterseniz ve yerli turist iseniz 50 TL giriş fiyatı ödemek zorundasınız. Üstelik Müzekart, Yerebatan Sarayı’nda geçerli değil. Öğrenci ve öğretmenler için bu fiyat 20 TL fakat şaşırtan olan, fiyat uygulamasının yabancılar için farklı olması. Yabancı ziyaretçiler için Yerebatan Sarnıcı Müzesi’ni ziyaret etmenin kişi başı bedeli 190 TL.
Yerebatan Sarnıcı Yerli ve yabancı turistlere uygulanan fiyat eşitsizliği yalnızca Yerebatan Sarayı ile sonlu değil. Emsal durum Ulusal Saraylar Başkanlığı’na bağlı müze, kasır, saraylar için de kelam konusu. Ulusal Saraylar Başkanlığı’na bağlı Topkapı Sarayı’nda da kombine bilet ile sarayı, Aya İrini’yi ve Harem’i gezmek isteyen yerli turistler 130 TL öderken, yabancı turistler kişi başı 420 TL ödemek zorunda.
AVRUPA’DA DURUM NE?
Avrupa’nın en gelişmiş ülkelerine bakıldığında yerli ve yabancı turist ayrımı görmek pek mümkün değil. Müzeleri ve galerileri ile övünen İngiltere’nin en ünlü müze ve stantları bırakın farklı fiyat uygulamasını herkese fiyatsız. Bunlara British Museum, National Gallery, Londra Tabiat Tarihi Müzesi’ni (National History Museum) örnek verebiliriz. Fiyatlı olan müzelerde ise turistlere yabancı ya da yerli fiyat uygulaması kelam konusu değil.
Almanya’ya baktığımızda ise yabancıya ya da yerli turiste farklı fiyat uygulaması görmek imkansız. Örneğin, Frankfurt’ta Senckenberg Müzesi’ni ziyaret etmek isteyen bir yerli ve yabancı turist tıpkı fiyatı ödüyor. Bizdeki Müzekart gibisi Frankfurt-Pass ya da Kulturpass sahiplerine ve öğrencilere ise fiyatlar indirimli oluyor. Alışılmış her kentin farklı uygulamaları olduğunu belirtmek gerekiyor.
Fransa’da da yerli yabancı turist uygulaması yok lakin Avrupa Birliği ülkelerinin 25 yaşına kadar olan bireyleri daha indirimli fiyatlardan yararlanabiliyor. İtalya’nın en meşhur yapılarından biri olan Kolezyum’u (Colosseum) ziyaret ettiğinizde şayet öğrenci, 18-25 yaş ortası ve AB vatandaşı değilseniz, yerli de olsanız yabancı da olsanız 16 euro ödüyorsunuz.
Kolezyum (Colosseum)
Asya ülkelerinde ise yerli ve yabancı turistlere farklı fiyat uygulaması yapan ülkelere rastlamak mümkün. Örneğin, Tayland’ın başşehri Bangkok’a Siam Müzesi’nde Thai yetişkinleri için fiyat 50 Tayland Bahtı iken, yabancılar 200 Tayland Bahtı ödemek durumunda.
‘AMAÇ TEŞVİK ETMEK’
Peki Türkiye’de Avrupa’dan farklı olarak neden bu türlü bir fiyat ayrımı yapılıyor? İBB ve Ulusal Saraylar’ın Gazete Duvar’a yaptığı açıklamalara nazaran, yabancı turistlere kıymetli fiyat uygulaması yapılmıyor, yerli turiste indirim uygulanıyor.
Milli Saraylar mevzuya ait yaptığı açıklamada, ‘’Milli Saraylar’a bağlı tarihi yerlerde yerli ve yabancı ziyaretçi bilet fiyatları ortasındaki farkın sebebi; yabancı ziyaretçiye daha değerli bilet uygulaması değil, yerli ziyaretçiye indirimli fiyat uygulamasının yürürlükte olmasıdır. Türk vatandaşlarına, müze ziyaretini teşvik etmek hedefiyle, yürürlükteki bilet fiyatı üzerinden indirim uygulanmaktadır’’ dedi.
Topkapı Sarayı İBB ise, müzelerde yabancı turistlere uygulanan fiyat farkına ait, ‘’Kaliteli bir müze tecrübesinin devamlılığını sağlamak gayesiyle tüm kaideleri göz önünde bulundurup, bilet fiyatlarımızı hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerimiz için mümkün olan en uygun fiyatta tutmaya itina gösteriyoruz. Giriş fiyatlarında öğrenci, öğretmen indirimi, 7 yaş altı ve 65 yaş üstü fiyatsız üzere uygulamalara yer veriyoruz. Bununla birlikte yerli ve yabancı ziyaretçilerin fiyat tarifelerindeki farklılık, yurt içinde ve yurt dışında dal genelinde geçerli olan bir uygulamakta’’ sözlerini kullandı.
İşletmelerinde bulunan müzeler Bakanlığa bağlı olmadığı için Müze Kart uygulaması bulunmadığını belirten İBB, ‘’Günümüz ekonomik şartları göz önünde bulundurulduğunda, fiyat siyasetine nazaran vatandaşlarımızı hem İstanbul’un kültür hazinelerini görmeye teşvik etmek hem de vatandaşlarımız için ulaşılabilir olmak ismine yerli ziyaretçilerimize indirim uygulanması yapılmaktadır’’ dedi.