CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu; bugün CHP Genel Merkezi’nde; gazetelerin Ankara temsilcilerinin sorularını karşılıkları.
CHP önderi, İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı’nın kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in kızını 6 yaşındayken ‘imam nikahıyla evlendirmesi’ ve cinsel istismarına göz yumulması ile ilgili “Asıl fail kim? Asıl fail, devleti dumura uğratan anlayış ya da idare. Açık söz etmek gerekirse saray… Hangi güç buna mani oluyor? Erdoğan’ın çıkıp, hangi gücün buna pürüz olduğunu kamuoyuna açıklaması lazım. Hangi güç, bu davada geldi bu çocuğun hakkını savunmadı, çocuğun hakkını aramak için yola çıkan güç engellendi? Hepimiz biliyoruz bunu. Tek kişilik hükümet… Her şey muhakkak. Failler muhakkak, hata meydanda. Mağdur belirli. Adaleti sağlayacak kişi ortada yok” dedi.
Kılıçdaroğlu, Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu’nun adaylığına ait soruya “İki belediye liderimiz da bulundukları vazifeleri muvaffakiyet ile yürütüyorlar. Muvaffakiyet ile sürdürmelerini istiyorum” diye konuştu.
Kemal Kılıçdaroğlu, eski CHP Genel Lideri Deniz Baykal’ın kızı Aslı Baykal’ın dün toplumsal medyadan Adalet Bakanlığı’na yürüyüş ve Temel Karamollaoğlu ile ilgili yaptığı açıklamalarına ait bir diğer soruya “Tek sözcük, ciddiye almıyoruz” tabirini kullandı.
ANKA’nın aktardığına nazaran, Kılıçdaroğlu şunları söyledi:
ORGANİZE BERBATLIKTAN, TÜRKİYE’Yİ ÇEKİP ÇIKARMAMIZ LAZIM: “Organize bir kötülükle karşı karşıyayız. İşin bir ucunda yargı var, bir ucunda siyaset var. Siyaset yargıya müdahale ediyor. Siyaset, polise müdahale ediyor. Siyaset, savcıya müdahale ediyor. ‘Karışmayın’ diye. Altı yaşındaki bir çocuğa yönelik, organize bir kötülük. Organize berbatlıktan, Türkiye’yi çekip çıkarmamız lazım.
ASIL FAİL, DEVLETİ DUMURA UĞRATAN ANLAYIŞ: Asıl fail kim? Asıl fail, devleti dumura uğratan anlayış ya da idare. Açık söz etmek gerekirse saray. Öteki kim olabilir? Savcı, daha evvel yapılan şikâyette belgeyi kapatıyor. Artı, daha evvel belgeyi kapatan hâkim. Ne oldu, hiçbir şey olmadı. Yakında o savcı da o hâkim de birisi Yargıtay üyesi, birisi Anayasa Mahkemesi üyesi olursa hiç şaşırmayın. Olayı, altı yaşında bir çocuğa yönelik organize kötülük çerçevesinde ele alıp kıymetlendirmemiz lazım. Olayın bir ucunda siyaset var; güçlü, devleti dumura uğratıyor ve devletin nefes almasını engelliyor.
KİM YAPARSA BU TÜRLÜ BİR OLAYI EN AĞIR HALDE CEZALANDIRILMALI: Allah aşkına… Savcı tutuklama istiyor, tutuklama yapmıyor adam. Altı yaşındaki çocuğa tecavüz eden bir bireye karşı devlet seyirci kalıyor, olmaz. Devlet seyirci kalamaz. Burada şu anda, devleti seyirci kalan noktaya taşıdılar. Bizim isyanımız buna. Kim yaparsa; bunu kalkıp muhakkak bir çerçeve içinde, dar bir çerçeve içinde ele almak hakikat değil. Kim yaparsa bu türlü bir olayı en ağır biçimde cezalandırılmalı, bu kadar açık.
ADALET BAKANLIĞI’NA GİTMESEYDİK, ERDOĞAN KONUŞMAYACAKTI: Kim, hangi güç? Bizim evvel bu gücü sorgulamamız lazım. Yani siyasi gücü sorgulamamız lazım. Zira tek kişilik hükümet var. Tek kişilik… Hiçbir bakanın bağımsız iradesi yok zati. İstifa etme iradesi de yok. Tek kişilik güç var. Tek kişilik gücün; devleti harekete geçirmesi lazım, devlete nefes aldırması lazım. Devletin saygınlığına gölge düşürmemesi lazım. Şu anda, bir organize berbatlığa karşılık, önemli bir sessizlik var. Çıkıp, Adalet Bakanlığı’na gitmeseydik, Erdoğan konuşmayacaktı. Niçin konuşmuyor? Ya bu altı yaşındaki çocuğun günahını nasıl omuzlarında taşıyabiliyorlar?
ORGANİZE BERBATLIĞIN İÇİNDE OLAN HİÇ KİMSENİN OYUNA MUHTAÇLIĞIMIZ YOK: Organize berbatlığın içinde olan hiç kimsenin oyuna muhtaçlığımız yok. Bu kadar açık, bu kadar net. Altı yaşındaki bir çocuğa tecavüz edildi, ben buna karşı çıkmayayım, buradan oy gelecek… O denli bir oyu da istemiyoruz. Bizim için o oyun kıymeti hiç yoktur. Asla ve asla. Bakın; bu olaya en büyük yansıyı, muhafazakar bayanlar gösterdiler. Onlar da biliyorlar. Altı yaşında bir çocuğun başına gelenlerin hangi felaketlere yol açtığını onlar da biliyorlar. Hasebiyle bu olayın; insani ve ahlaki istikameti üzerinde durmamız lazım. Siyasi pencereden bakamayız, bu olaya. Hangi siyasi görüşten olursa olsun, herkesin buna çok net karşı çıkması lazım. Bu rezalettir, bunu yapanların cezalandırılması lazım.
ERDOĞAN’IN, HANGİ GÜCÜN BUNA MAHZUR OLDUĞUNU KAMUOYUNA AÇIKLAMASI LAZIM: Ceza var mı var, uygulanacak ceza öngörülmüş mü öngörülmüş, katalog hata mu katalog cürüm. Hangi güç buna pürüz oluyor? Erdoğan’ın çıkıp, hangi gücün buna mahzur olduğunu kamuoyuna açıklaması lazım. Hangi güç, bu davada geldi bu çocuğun hakkını savunmadı, çocuğun hakkını aramak için yola çıkan güç engellendi? Kim? İstenirse devlet, devlet içindeki bürokrasi, bütün detaylarını ortaya çıkarabilir. Devleti dumura uğratan, çalıştırmayan organ kim? Hepimiz biliyoruz bunu. Tek kişilik hükümet.
ADALETİ DAĞITACAK KİŞİYİ BULAMIYORUZ: Tek kişilik hükümet, bunun üzerine kararlılıkla yürürse hepimiz alkışlarız. Lakin bugüne kadar yürümedi; kapatıldı, üstü örtüldü. Yargıçlara, tabiplere, savcılara baskı yapıldı. Öteki bayanlar devreye konuldu. Röntgen çekimi sırasında… Biliniyor, hepsi yazılıyor, söyleniyor. Her şey var, lakin adaleti dağıtacak kişiyi bulamıyoruz, şu anda.
DEVLET, ALTI YAŞINDA BİR ÇOCUĞUN MAĞDURİYETİ KONUSUNDA ACZE DÜŞMÜŞ DURUMDA: Devleti nefes alamaz noktaya getirdiler. Devletin bürokrasisini çalıştırmıyorlar. Her şey muhakkak. Failler aşikâr, cürüm meydanda. Mağdur aşikâr. Adaleti sağlayacak kişi ortada yok. Devlet dediğiniz kurum birinci sefer, altı yaşında bir çocuğun mağduriyeti konusunda acze düşmüş durumda.
HALA BEKLİYORUZ, NE OLACAK DİYE?: Benim istediğim bu ülkede, haksızlığa kim uğradıysa; onun haksızlığını telafi etmek. Kanunların uygulanmasını engelliyorsanız, maddelere açıkça karşıt hareketleri destekliyorsanız, cesaretlendiriyorsanız, bu işler her vakit Türkiye’de olabilir. Sorun maddelerde değil. Hiçbir bürokrat yasa dışı süreç yapamaz. Maddelere uymaması; parlamentoyu takmıyorum, demektir. Ben bir şahsa güveniyorum, kanunlara uymayacağım; manası çıkar ortaya. Yasalar var. Yapılan haksızlıklar karşısında, hangi hususların uygulanması gerektiği var. Kolluk güçlerinin, savcıların misyonu var. Bunların hepsi tanımlanmış. Sorun, bunları uygulamayan siyasi irade. Uygulamayanları görmeyen bir siyasi irade var. Toplum vicdanı neden ayağa kalktı? Altı yaşında bir çocuk… Hala bekliyoruz, ne olacak diye?
ERDOĞAN, BU OLAYDA NEDEN KİMSEYİ HAREKETE GEÇİRMİYOR?: Savcıyı bekliyoruz. Güvenlik güçlerini bekliyoruz. Zira onlar, talimat alırlarsa yapacaklar, gereğini. Tutuklama yapmayan hâkim, hangi münasebete dayandı, biz onu bilmiyoruz. Hangi ahlaki münasebete dayandı? Kendisine yönelik en ufak bir tenkit için savcıları, yargıçları harekete geçiren; kendi avukatlarını harekete geçiren sayın Erdoğan, bu olayda neden kimseyi harekete geçirmiyor? Neden? Çıkıp söylesin. Keşke o da benim üzere gelse, sizin önünüze çıksa, sizler bağımsız soru sorabilseniz, o da cevap verse, yürek verebilse. Sorumlu sarayda oturan kişidir. Sorumlu o. Yasama, yargı, yürütme… Üçü de ona bağlı. Sorumlu aşikâr esasen. Toplum vicdanı kanıyor ve biz bekliyoruz devlet ne vakit harekete geçecek diye. Birilerinin talimat vermesi lazım: ‘Beyler, yasal misyonunu yapınız’ diye bir talimat vermesi lazım. O talimatı bekliyoruz.
OLAYI 28 ŞUBAT’A BAĞLAYANLAR, TECAVÜZ OLAYINA YASALLIK KAZANDIRMAK İSTEYENLERDİR: Bunun 28 Şubat ile ne ilgisi var? Altı yaşındaki bir çocuğa, sistematik bir tecavüz var. 28 Şubat ile ne ilgisi var? Bu anlayışa sığınanlar, toplumu öbür bir kilitliyorlar. ‘Bir tecavüz olayını görmeyin’ o anlayışı hâkim kılmak istiyorlar. Bunu toplum vicdani kabul eder mi? Ne ilgisi var bunun 28 Şubat ile? 28 Şubat’ta, altı yaşındaki bir çocuğa sistematik tecavüz yapıldı da birileri bir şey mi söyledi? Ne ilgisi var. Olayı 28 Şubat’a bağlayanlar, bu işe legallik kazandırmak isteyenlerdir, tecavüz olayına yasallık kazandırmak isteyenlerdir… Bu kadar açık, bu kadar net. 28 Şubat başka, eleştiririz onu… Bu olaya hangi inançtan, görüşten olursa olsun; insan olan hiç kimsenin yasallık kazandırmaması lazım. Bu olay farklı bir olaydır.
BİZ MİNİMUM FİYATIN 10 BİN 128 LİRA OLMASINI İSTİYORUZ: Taban fiyat dört kişilik bir ailenin aylık geçimini sağlayacak olan bir sayı. Biz, taban fiyatın vergiye tabi tutulmasını hakikat bulmuyoruz. Biz; var olan fiyatın, hem büyüme sayılarını hem de enflasyon sayılarını içeren seyir içinde, önümüzdeki süreç içinde 10 bin 128 TL olmasını istiyoruz… Bir haksızlığa yol açmaması açısından. Büyümeyi sağlayanlar, alın teri dökenler, rantiye sınıfı değil. Bunlara vermek zorundasınız. TÜRK-İŞ’in bu hususta, açlık sonunu ölçü alarak açıklamasını yanlışsız bulmuyorum. Ne demek? Açlık sonu ölçü mü alınır, Allah aşkına. Bir hesaplama yapılacaksa; enflasyon sayıları ile büyüme sayıları alınır. Bir uzmana verirsiniz, yarım saat içinde size 10 bin 128 lira sayısını çıkarır. Bunun patron üzerinde önemli bir yük getirmemesi için de dersiniz ki, ‘Gelir vergisinden feragat ediyorum.’ Sigorta primini biraz daha düşürüyorum, diyeceksiniz. Gelir dağılımındaki çarpıklık taban fiyata yansımamalı.
ÇALIŞMA BAKANLIĞI ÇALIŞMA YAPIYOR, HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI’NIN HABERİ YOK: (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) EYT ile ilgili, bakanların ne kadar kopuk çalıştıklarını ortaya çıkardı. Çalışma Bakanlığı çalışma yapıyor, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bundan haberi yok. Çalışma Bakanlığı farklı çalışıyor, Hazine’ye sormuyorlar. Hazine’ye görüş almak için gittiklerine de ‘Ben bunu karşılayamam’ diyor. Evvel bürokratların bir ortaya gelip, seçenek oluşturmaları lazım. Lakin devlette liyakatli bireyler kalmadı, bürokrat kalmadı. EYT ile ilgili bekliyoruz. Nasıl bir tahlil üretecekler, biz de merak ediyoruz.
GALİBA, AYIN 26’SINDA TEKRAR BİR TOPLANTI YAPACAĞIZ: (Altılı Masa ve Cumhurbaşkanı adayı) Aday belirleme konusu… Bu mevzu hiç konuşulmadı. Cumhurbaşkanı adayının niteliklerini, altı önder olarak kamuoyu ile paylaştığımız metinde gösterdik. Şu anda iki husus üzerinde çalışılıyor. Bir; hükümet programı. İktidara geldiğimizde hangi alanda neyi yapacağız; iktisatta, yargıda, dış siyasette, üniversitelerde… Bunlar ile ilgili… Üzerinde çalışılıyor. Büyük ölçüde sonlandı. Her partinin genel lider yardımcılarının altında bir grup var. Kendi alanında uzman olan bireylerle çalışılıyor. Üzerinde mutabakat sağlanamayanlar kırmızı harflerle yazılıyor. İddia ediyorum, bu hafta tamamı bitiyor. Faik Beyefendi bu işin başında. Önderlerin önüne konacak. Genel Lider Yardımcılarının üzerinde uzlaşma sağlamadığı konular… Önderler oturacaklar, son halini vereceğiz. İkincisi… Nasıl yöneteceğiz? Taslak metin görüşüldü. Muhakkak hususlarda uzlaşma sağlandı. Kamuoyuyla paylaşacağız. 15 günde bir toplanıyoruz. Galiba, ayın 26’sında tekrar bir toplantı yapacağız. Tahminen 26’sında, programı bitirmiş olabiliriz; gayelerimizi, unsurlarımızı. Bittikten sonra bunları yeniden kamuoyuyla paylaşacağız.
ÖNCE HÜKÜMET PROGRAMININ ORTAYA ÇIKMASI LAZIM: Cumhurbaşkanı adayı belirleme konusunda evvel hükümet programının ortaya çıkması lazım. Cumhurbaşkanı adayını erken belirlersek, o farklı bir şey söyleyebilir, önderler farklı bir şey söyleyebilir. Evvel bir görüş birliği sağlamamız lazım. Yol haritası çizmemiz lazım. Cumhurbaşkanı adayının da o yol haritası içinde davranması, konuşması, telaffuzda bulunması gerekir. Son derece kararlı, istikrarlı bir biçimde yolumuza devam ediyoruz.
BU ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİN ANAYASA HUKUKU HOCALARI TARAFINDAN KIYMETLENDİRİLMESİ LAZIM: (Anayasa değişikliği teklifi) Bizim kanun teklifi, ‘kadının kılık kıyafeti, siyaset konusu olmasın’ teklifidir. Bayanın giysisi, kuşamı siyasetçiler tarafından belirlenmesin. Bayanın kılık kıyafeti, bugüne kadar daima siyaset konusu oldu ve buradan oy devşirilmeye çalışıldı. Sayın Erdoğan, ‘bunu bir anayasa değişikliği ile yapalım ve oraya, diğer şeyler de ek edelim…’ Metni gördük, hukukçu arkadaşlar gördüler. Benim uzun bir vakit ayırıp bakma bahtım da olmadı. Alışılmış, bu anayasa değişikliğinin anayasa hukuku hocaları tarafından kıymetlendirilmesi lazım. Lakin sonuçta, Türkiye’de şayet bu türlü bir sorun varsa, sorunun tümüyle çözülmesi gerektiğine inanan birisiyim. Herkesin inancına saygılıyım. Aslında saygılı olmak zorundasınız. Bayanın giysisinin kuşamının siyasetçiler tarafından istismar edilmesini hakikat bulmuyorum ve bunun bir biçimiyle önlenmesi lazım.
ALİ OLSA NE OLUR, VELİ OLSA NE OLUR?: Benim en çok yadırgadığım, ‘İlla adayınızı açıklayın.’ Sistemi düşünmüyoruz, sistemi değiştirmemiz lazım, aday değil. Bir tek adam gitsin, öbür bir tek adam gelsin; bunun peşinde değiliz. Anayasayı değiştirerek; tek kişilik hükümetten, güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçeceğiz. Tartışmanın bu tabanda yürümesi gerekirken; sizin adayınız kim? Ali olsa ne olur, Veli olsa ne olur? Adaydan çok sistem. O denli bir sistem kurmalıyız ki, sistem bir daha krize girmesin. Hangi aday? Kim olursa olsun. Sistem ne olacak. Birisini getirdik, yeniden tek kişilik hükümet oldu, ne olacak. Devleti keyfi idareden kurtarmadığınız sürece; ülke büyüyemez, kalkınamaz. Altı önderin olduğu masada bu husus hiç tartışılmadı. Kişi bazına hiç indirgenmedi.
Görüş ayrılığı diye sordunuz. Görüşülmeyen bir mevzuda görüş ayrılığı çıkmaz ki…
TÜRKİYE’NİN GELİŞMİŞ ÜLKELERİN PAZARINA DÖNÜŞMESİNİ KABUL ETMİYORUM: (ABD, İngiltere ve Almanya seyahatleri) 21. yüzyılın en kıymetli etmeni, faktörü bilgi. Bilgi üretemeyen toplumun büyüme, kalkınma bahtı yoktur. İcazet almaya gitti, diye yazdılar, çizdiler. Hiçbir siyasi ile görüşmedim. Dünyanın bir numaralı üniversitesine gittim, M.I.T’ye gittim. Türkiye’nin nitekim dünyada kelam sahibi ülke pozisyonuna gelmesini istiyorsak. Türkiye bilgi üretmeli. Yoksa kalkınamayız. Bir siyasetçi olarak; Türkiye’nin gelişmiş ülkelerin pazarına dönüşmesini kabul etmiyorum. Şayet ben sorumluluk hissediyorsam, kendi ülkeme karşı; bilgiyi kendi ülkemde üretmek zorundayım. Toplumsal bilgi iktisadı, kavramı geliştirdik biz. Yani, bilginin kitlesel bir ögeye dönüşmesi… İktisat bilgiden mahrum olursa hiçbir şey yapamazsınız. Biz 70 kişilik, birinci sınıf bir grup kurduk; yani üstün lig kurduk biz. Sayın Nebati’yi dinleyin bir bakalım. Biz, bir muhteşem lig oluşturmalıyız, yarışmalıyız. Salt 70 değil, katılmak isteyenler var, hepsinin başımızın üstünde yeri var.
KAYNAK TRANSFERİ FAKİRLEŞMEYE YOL AÇIYOR: (Emekli maaşı) Türkiye Cumhuriyeti, tarihinde bir birincisi yaşıyor. Alt bölümden alt kümeden, bir avuç üst kümeye, milyarlarca lira gelir transferi gerçekleşiyor. Milyonlar fakirleşirken, üstte bir küme harika gelire kavuşuyor. Bunların İngiltere’de villalar almaları, paralarını vergi cennetlerinde tutmaları… Hepsini biliyoruz. Kaynak transferi fakirleşmeye yol açıyor. Yalnızca emekliler değil; memurlar ve minimum ücretliler de fakirleşiyor. Gelir dağılımı bozuluyor. Gençler geliri yurt dışında arıyor. Üniversiteyi bitiren öğrencimiz diyor ki ne konut alabilirim ne otomobil alırım. Ancak ben gidersem, taban fiyatla hem mesken hem otomobil alırım diyor. Gençleri ümitsizliğe iten temel faktör bu.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ KONUSUNDA GÖRÜŞ ALACAĞIZ: (Referandum ve üçüncü sandık ihtimali) Anayasa değişikliği konusunda anayasa hocalarından görüş alacağız. Bir bakacağız. Ondan sonra oturup karar vereceğiz. Büyük bir olasılıkla önümüzdeki süreçte, Altılı Masa’da da konuşulabilir. Oturur konuşuruz. Ona nazaran bir karar veririz, birlikte.
(Kaftancıoğlu ve İmamoğlu ortasında hengame var mı?) İstanbul Vilayet Lideri ile Belediye Lideri ortasında bir hengame yok. Geçenlerde bir yemek yedik. Rastgele bir sorun yok. Belediye liderimiz da vilayet liderimiz da çalışıyor. İkisinin alanı esasen çok farklı.
(CHP’nin adayı siz misiniz?) Parti olarak da Cumhurbaşkanı adaylığı konusunda Parti Meclisi’nde bu türlü bir bahis konuşulmadı. Kıymetli olan bireyler değil, değerli olan ülkenin geleceği. Bizim tarihe karşı ülkemize karşı sorumluluğumuz var.
(Erdoğan’ın Diyarbakır Anneleri, eleştirisi) Diyarbakır Anneleri ile görüştüm. Hem Diyarbakır hem Cumartesi anneleri için konuşuyorum. Sayın Erdoğan da bunu yapsın.
(Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu’nun adaylığı) İki belediye liderimiz da bulundukları vazifeleri muvaffakiyet ile yürütüyorlar. Muvaffakiyet ile sürdürmelerini istiyorum.
(Eski CHP Genel Lideri Deniz Baykal’ın kızı Aslı Baykal’ın açıklamaları) Tek sözcük, ciddiye almıyoruz.
DEVLETİ YÖNETENLER İKTİDARLARINI KORUMAK İÇİN DİĞERLERİNİN HAYATINI TEHLİKEYE ATMAMALI: (TSK’nin Kuzey Suriye ve Irak’a yönelik kara harekâtı olasılığı) Devleti yönetenler iktidarlarını korumak için oburlarının hayatını tehlikeye atmamalı. Terörle gayrete evet, terör insanlık kabahatidir. 33 askerimiz şehit edildi vuran Rusya idi. Ne yaptık? Erdoğan ne yaptı? Putin’in kapısına gitti. Putin ne yaptı? Kronometreyi açtı, kaç dakika bekletti… Ben bunu içime sindiremiyorum. Terörle çaba önyargı ile yapılmaz akılcı siyasetlerle yapılır. Dengeli siyasetlerle uğraş etmek lazım. Dünyanın da bize katkı vermesi lazım, diyelim ki NATO ülkelerinin. Türkiye bölgesinde yalnızlaşmamalı.”
(HDP’nin kapatılmasına talepli dava) Partilerin kapatılmasını gerçek bulmam. Partilerin kapatılmasını zorlaştıran da AK Parti’nin kendisi. Salih Müslim neden kırmızı halı ile karşılandı? Çıkacak bunların hepsi bir mühlet sonra.”
ASLI BAYKAL NE DEMİŞTİ?
Aslı Baykal toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve partili vekillerin, hükümetin istismar olayına yönelik sessizliğini protesto etmek için TBMM’den Adalet Bakanlığı’na yürümesini eleştirmişti. Baykal şu sözleri kullanmıştı:
“Kemal beyefendi milletle dalga geçiyor anladığım kadarıyla. Adalet Bakanlığı’na yürüyeceğine, masasında yanında oturan Temel beyefendiye, bu vakfı savunma dese ya… Diyebilirse Diyemez. Zira o vakfın oyunu Temel beyefendi üzerinden alıp, Cumhurbaşkanı seçilmek istiyor. Ne çocuk umurunda, ne laiklik.” (HABER MERKEZİ)