Geçtiğimiz gün Rusya’dan gelen enteresan bir haber şaşkınlığa neden olmuştu. Rus haber ajansı TASS, Türkiye ile Rusya ortasında S-400 sistemiyle ilgili yeni bir muahede imzalandığını duyurmuştu. Fakat Savunma Sanayii Başkanlığı, yeni bir gelişme olmadığını aktarmıştı.
Kanal7 Ankara Temsilcisi ve Haber7 Müellifi Mehmet Acet, Moskova’dan gelen bu haberin sebebini araştırdı, Ankara’da yetkililerle görüştü. Buna nazaran yetkililer, Rusya’nın, “Türkiye bizimle beraber” algısı oluşturmak istediğine işaret etti. Acet’in; “Rusların S-400 balonu: Pekala neden bu türlü bir şey yaptılar? Ankara’da kaynaklar neler söylüyor?” başlıklı yazısı şöyle:
Ankara, geçen Salı gününün sabahına Moskova’dan gelen enteresan bir haberle uyandı.
Rus haber ajansı TASS, Türkiye ile Rusya ortasında, S-400 sistemiyle ilgili yeni bir muahede imzalandığını duyurdu.
TASS’ın haber kaynağı ise, Rusya Federal Askeri-Teknik İşbirliği Servisi Yöneticisi Dmitri Şugayev idi.
Habere nazaran Şugayev, konula ilgili ayrıntılı bilgiler de veriyor, Türkiye ile imzalanan kontratın, S-400 hava savunma sistemi bileşenlerinin bir kısmının Türkiye’de yerli olarak üretilmesini de içerdiğini söylüyordu.
Rus yetkilinin açıklamasının zamanlaması da dikkat cazipti.
Rus haber ajansındaki haber, Ankara’dan Washington’a Türkiye ile ABD ortasında F-16 tedariki için müzakereler yapmak üzere bir heyetin gittiği haberinin duyurulmasıyla neredeyse eş vakitli olarak servis edildi.
EKONOMİ PİYASALARINDAKİ TANSİYON, SSB AÇIKLAMASIYLA YATIŞTI
Ankara bir müddet sessiz kaldı.
Moskova’dan gelen açıklamaya, resmi makamlardan evvel iktisat piyasaları reaksiyon verdi.
Son günlerde, Türkiye’ye döviz girişinin artmasıyla 900’ler düzeyinden geri dönüp, 650 düzeylerine gerileyen CDS puanı (Ülke risk pirimi) bir anda 725 puana yükseldi.
Piyasalardaki tansiyon, öğlenden sonra, Savunma Sanayii Başkanlığı’ndan gelen, “Yeni bir gelişme kelam konusu değil. Birinci gün yapılan muahedeye nazaran süreç devam etmektedir” açıklamasıyla yatıştı.
NE OLDU DA BU TÜRLÜ BİRŞEY OLDU?
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nın bu açıklamasıyla husus şimdilik kapanmış görünüyor.
Ancak, “Ne oldu da bu türlü bir şey oldu” sorusuna karşılık bulmak için biraz daha ayrıntıya gereksinim var.
Dün bu yazıya başlamadan evvel ilgili kaynaklarla, Rusya’dan gelen bu haberle ilgili görüşmeler yaptım.
Yetkili bir isim, S-400 sürecini özetleyip, şu değerlendirmeyi yaptı:
“İki sistem için esasen mukavele imzalanmıştı. Onlardan birincisi hazır alım olarak geldi. Oburuyla ilgili müzakereler sürüyor. Nasıl bir şey olacak? Ne kadarı yerli üretim olacak? Teknoloji transferi olacak mı? Vs. Bu mevzularla ilgili yeni imzalanan hiçbir şey yok.
Bu haber, büsbütün dezenformasyon.”
“AMAÇ TÜRKİYE BİZİMLE BİR ARADA ALGISI ÜRETMEK”
Yetkililer, Amerika’da F-16 görüşmelerinin yapılması ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Ukrayna’ya gidecek olmasını, bu türlü bir haberin zamanlamasıyla ilişkilendiren kelamlar sarf ediyor.
“Değilse, geçmişte olan mukaveleyi yeniymiş üzere açıklamanın bir açıklaması olamaz” deniyor.
S-400’lerin ikinci partisiyle ilgili, “Müzakerelerin sürdüğü” bilgisi tekrarlandıktan sonra, “Ne vakit bir uzlaşma olur? İkinci sistem ne vakit gelir? Aşikâr değil. Bunlar biraz da teknik konular” değerlendirmesi yapılıyor.
Şöyle bir yorum da yapılıyor:
“Aslında Türkiye bizimle beraber” algısı üretmek istediler.”
S-400 SÜRECİNİN KISA ÖZETİ
S-400 sisteminin tercih edilmesindeki faktörler, hem Türkiye’de, hem de Memleketler arası gündemde 5 yıldır tartışılıyor.
İşin özeti şu:
Ankara, hava savunma sistemi konusunda teknoloji transferi, ortak üretim üzere talepler karşılanmadığı için, ABD’den hava savunma sistemi satın almak yerine, tıpkı vakitte alanının en uygunu olduğu için, hem de daha ucuz olduğu için S-400 sistemine yöneldi.
Bu kararın alınmasında elbette konjonktürün de tesiri vardı.
2016 ve sonrasında 15 Temmuz darbe teşebbüsü ve Suriye’nin kuzeyinde PKK/YPG oluşumuna inadına verilen takviyeler, Ankara’da ABD’ye karşı büyük bir öfkeyi beraberinde getirdi.
Yıllarca, “Bu nasıl müttefiklik sorusu” soruldu.
Ama ABD bildiğini okumaya devam etti.
Yetmedi, yapay bir tehdit algısı ürettikten sonra, haksız münasebetler üzerinden CAATSA yaptırımlarını devreye sokarak bu karardan dolayı Ankara’yı bir sefer daha cezalandırdı.
Eş vakitli olarak Türkiye, parasını ödediği halde, F-35 programından da çıkarıldı.
Hem S-400 sıkıntısında, hem de Türk/Amerikan ve Türk/Rus bağlarında yaşanan gelişmelerin nasıl bir yerde ilerlediğini takip etmek ismine, bu bilgileri her daim akılda tutmakta yarar var.
Bu son hadisede görüldüğü üzere, ipin ucunu bazen ABD, bazen de Rusya kaçırıyor.
O nedenle, Ankara ve Türkiye’nin geleceği bakımından, her iki alaka biçiminin de itimat münasebetinden fazla, pragmatist ve menfaatlere dayalı olması gerektiği de unutmamalı.