İnşaat sözleşmesi 17.12.2012 tarihinde yapılmış, 6 Mart 2014 tarihinde temel atılmış olan barajın 12 Mayıs 2018 tarihinde açılması hedefleniyordu. İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, bugün yaptığı açıklamada değindiği Melen Barajı‘na hakkında, “Melen’in durduğundan tahminen haberleri yoktur” dedi. İşte yılan kıssasına dönen Melen Barajı’na dair merak edilenler…
MELEN BARAJI NEDİR, NEREDEDİR?
Melen Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Sakarya ilinin, Kocaali ilçesinde Melen Çayı üzerinde yapılmakta olan barajdır. Barajın asıl fonksiyonu Büyük Melen Projesi kapsamında ‘İstanbul’a içme suyu’ temin etmektir. Barajdan ikincil yarar olarak elektrik üretilmesi planlanıyordu. Baraj 45 MW heyeti güce sahip olacaktı. Melen içme suyu projesinin I., II. ve III. etapları devreye girdikçe üretilen güç de azalacaktı. Birinci etapta 183,33 Gwh/yıl, ikinci basamakta 140,60 Gwh/yıl, geri kalan ömründe 92,92 Gwh/yıl üretim planlanıyordu.
YILAN ÖYKÜSÜ: MELEN BARAJI
2020 yılına nazaran İstanbul’daki kayıtlı nüfus, 15.46 milyon olarak açıklanmıştır. Resmi olmayan kayıtlarla bu data aslında çok daha fazla.
Türkiye’nin en çok göç alan ili İstanbul için uzun yıllardır su kasveti tartışmaları yaşanıyor. Geçen sene de büyük bir su ıstırabı yaşayan İstanbul’un su meselesini gidermek için Melen Barajı projesi ortaya çıkmıştır.
İstanbul’un doğusunda Karadeniz’e dökülen ve yıllık su potansiyeli ortalama 51 ton/saniye olan Büyük Melen Çayı’ndan İstanbul’a daha fazla su sağlamak ismine Melen Barajı proje çalışmaları 1988 yılında başlatıldı. Proje ilan edildiğinden bu yana 30 yıl geçti.
BARAJ BİTMEDEN, İNŞAATI ALARM VERDİ
2007 yılında İstanbul’da yaşanan kuraklık sebebiyle proje hızlandırılmak istendi. Fakat baraj projesi tamamlanamadan, barajın gövdesine dökülen beton inşaatı sırasında gövdede açılmalar olmaya başladı. Baraj bitirilemeyince Melen’in suyu İstanbul’a borularla aktarılmaya başlandı.
29 Mayıs 2012‘de Melen Barajı inşaatı için ihale düzenlendi. İnşaat işi mukavelesi 17 Aralık 2012’de DSİ ile E. A.Ş. ve Y. A.Ş. ortasında imzalandı.
2009 yılında DSİ’ye sunulan ÇED raporunda ve 2012’de İTÜ’de yapılan yüksek lisans tezinde yapılan araştırmalarda ciddi taban meseleleri saptanmış ve ihtarlarda bulunulmuştu. Lakin DSİ 14. Bölge Müdürlüğü 1 Mart 2013 tarihli yazısında talep edilen sondajların yapılmasını uygun bulmadı.
2014 yılında bitirilmesi planlanan barajın, 2016 yılında bitmesine yakın bir vakitte gövdesinde kırıklar oluşmaya başladı.
VERİLERE KULAK TIKADILAR
İTÜ tarafından hazırlanan 2009 tarihli ”Nihai ÇED raporunda ve 2012 tarihinde tekrar tıpkı üniversitede yapılan taban durumu araştırmasında”, tabanın olumsuz durumu ile ilgili yapılan saptamalar, ikazlar ve teklifler kulak arkası edildi hal bu türlü olunca sıkıntılar bitmedi.
Eski bakan Veysel Eroğlu, İstanbul’un su problemini 2071 yılına kadar çözeceğini sav ettiği barajın 7 Aralık 2016 günü saat 13.59’da açılacağını vaat etmişti.
Melen Barajı, 2018’de bitecekti. Olmadı, 2019’da denildi. Gövde inşaatı bitmesine karşın çatlaklar oluştuğu ve su tutulamayacağı ortaya çıkınca da güçlendirme ihalesi yapıldı.
İMAMOĞLU’NUN BİRİNCİ İŞİ
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu göreve gelir gelmez 19 Ekim 2019’da baraj inşaatında incelemelerde bulundu. Baraj gövdesindeki derin çatlaklar nedeniyle inşaatın durduğunu kamuoyuna duyuran İmamoğlu, mevzuyu sık sık gündeme getirdi. Barajda 3 sefer incelemede bulundu, DSİ yetkilileriyle görüştü, eski Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile Ankara’da bir ortaya geldi.
Sözcü’den Özlem Güvemli‘nin o dönemki haberine nazaran, bahis tekrar gündeme gelince DSİ 14. Bölge Müdürlüğü Melen Barajı güçlendirme inşaatı için 28 Şubat 2020 tarihinde ihale düzenledi. 412 milyon 151 bin 148 TL’lik teklifin sahibi Everest Madencilik İnşaat Nakliye Sanayi ve Ticaret A.Ş ihaleyi kazandı.
İşin gerçekleşme oranı yüzde 10’lar düzeyindeyken şirket, beklenmeyen fiyat artışları nedeniyle projeyi tasfiye kararı aldı.
DSİ tasfiye talebini kabul etti ve 8 Temmuz 2022’de çalışmalar durdu. Baraj inşaatı, açılış tarihinin üzerinden 6 yıl geçmesine karşın hala tamamlanamadı.
İMAMOĞLU İSYAN ETTİ
Melen Barajı’ndaki tekrar üretim çalışmalarının durduğu bilgisini de paylaşan Ekrem İmamoğlu, şöyle konuştu:
“İstanbul’un neredeyse bir yıllık suyunu garanti altına alacak bir barajdan bahsediyoruz. Gününü ve saatini vererek, ‘2016’da bunu açacağız’ diye bir tanım yapmıştı o devrin bakanı. Ve o periyodun bakanının verdiği günden ve saatten bu yana, tam 6 yıl geçti. Ve şu anda akıbeti aşikâr olmayan, geleceği muhakkak olmayan, çatlamış bir barajla karşı karşıyayız. Vazifeye gelir gelmez, biz bunu gündeme getirdiğimizde anladık ki, devletimizin bundan haberi yok.’‘