“Mevsimsel değişiklikler sıhhatimizi olumsuz tesirler ve bir ahenk süreci gerektirir’’ Prof. Dr. Osman Erk, Covid-19’un yanı sıra grip ve zatürre riskinin de arttığı bu aylarda dikkat edilmesi gereken noktalara değindi…
Sonbaharda havanın neminin, sıcaklığının ve basıncının değişmesiyle birlikte bağışıklık sistemimiz zayıflar, münasebetiyle hastalıklara eğilim artar. Bir yandan da metabolizma suratı yavaşlamaya başlar ya da depresyon belirtileri ortaya çıkabilir. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, sonbahara ahenk sağlamanın tesirli yollarını şöyle anlattı.
Prof. Dr. Osman Erk
Nelere dikkat edelim?
Düzenli beslenme, kâfi ve kaliteli uyku ve fizikî aktivite sıhhat açısından son derece kıymetlidir. Sonbahar ve kış ayları hastalıkların fazla olduğu aylardır. Yazın bol bol güneşlenerek depolanan D vitamini hastalıklara karşı gözetici tesire sahiptir. Gereğince güneş ışınlarına maruz kalınmamış ise bol güneşli bugünlerden yararlanılmalıdır. Moral, motivasyon, konsantrasyon; tabiatta ve açık havada fazla vakit geçirme; pak hava, pak su, çıplak ayakla toprağa temas yani topraklama sıhhat için faydalıdır.
Neler yemeyelim?
Çok fazla Omega-6 içeren ayçiçeği, mısır, aspir, safran üzere işlenmiş yağlardan, doymuş yağlar ve trans yağlardan uzak durulmalıdır. Omega-6 yağ asitleri metabolizmayı yavaşlatır ve kilo aldırır. Marketlerde satılan ambalajlı, üzerinde son kullanma tarihi olan yiyecekler; fruktozdan varlıklı mısır şurubundan yapılan hazır yiyecek-içecekler ve asitli içeceklerden uzak durulmalı. Fazla ölçüde kafein içeren çay, kahve az ölçüde tüketilmelidir. Kavun, karpuz, incir, muz, üzüm üzere fruktozdan varlıklı, glisemik indeksi yüksek meyveler kısıtlı tüketilmelidir. Hazır ambalajlı besinlerde bol ölçüde bulunan tuz, tansiyonu yükseltip sıhhati bozabilir.
Ne kadar uyuyalım?
Erken uyuyup, erken kalkmaya ihtimam gösterilmelidir. Sindirim sisteminin rahatlaması için akşam saat 20.00’den sonra yemek yenmemelidir. Günde ortalama 7 saatlik kaliteli bir uyku sıhhat açısından son derece kıymetlidir. Kâfi uyku diyabet, kanser, obezite üzere hastalıklardan hami tesire sahiptir.
Hangi idmanı yapalım?
Sabah erken saatlerde yahut akşamüzeri yapılacak tempolu yürüyüş kalp-damar ve sindirim sistemi sıhhati için değerlidir. Tempolu ve en az 30 dakika süren bir yürüyüş ilaç üzere gelir, insanı hastalıklardan ve obeziteden korur, metabolizmayı hızlandırır.
Nasıl beslenelim?
Bol ölçüde antioksidan, antikanserojen ve vitamin içeren zerzevat ve meyvelerden kâfi ölçüde tüketmeye uğraş edilmelidir. Yeşil yapraklı sebzelerden ıspanak, roka, marul, maydanoz, semizotu en çok tüketilen yiyecekler olmalıdır ve her gün tüketilmelidir. Yeşil yapraklı sebzeler bol ölçüde Omega-3 içerir ve Omega-3 metabolizmayı hızlandırıcı, kanın akışkanlığını kolaylaştırıcı tesire sahiptir. Bugünlerde Karadeniz ve Marmara Denizi’nde bol ölçüde bulunan ve Omega 3 içeriği somon üzere balıklardan bile daha fazla olan hamsi, istavrit, sardalya tüketilmesi sıhhat açısından çok değerlidir. Bunun dışında Brüksel lahanası, brokoli, karnabahar, bamya, havuç, biber, domates üzere sebzeler sıhhat açısından son derece faydalıdır.
Covid-19, grip ve zatürreye karşı nelere dikkat edelim?
Covid-19’un yanı sıra grip ve zatürre kış aylarının en çok korkulan ve çok sık karşılaşılan enfeksiyon hastalıklarıdır. Bilhassa kronik bir hastalığı olan, kanser tedavisi gören, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanan yaşlı hastalarda aşılar son derece tesirli ve gereklidir. Bilhassa kapalı alanlarda maske, aralık ve hijyene dikkat edilmelidir.
Nasıl vitamin desteği yapalım?
Vitamini doğal yoldan almaya çalışın. Her gün 4-5 porsiyon değişik renkli meyve tüketilmelidir. Bir orta uzunluk elma bir porsiyona tekabül eder. Bu boyutta portakal, mandalina, greyfurt, elma, bir orta uzunluk muz, 10 adet üzüm, 1-2 adet incir ile meyve tüketimi tamamlanmalıdır. Beslenmedeki temel ideoloji taze, pak, mevsiminde, organik zerzevat ve meyve tüketilmesidir. İçinde Omega-3, vitamin, mineral, arginin üzere aminoasitler bulunan kuruyemişlerden ceviz, badem, fındık ve çam fıstığı her gün 1-2 avuç tüketilmelidir. 10 adet ceviz, 10 badem, 10 fındık, 10 çam fıstığı ülkü ölçüdür.