İngiltere (Premier Lig), İspanya (La Liga), İtalya (Serie A), Almanya (Bundesliga) ve Fransa’nın (Ligue 1) da ortalarında bulunduğu Avrupa futbolunun önde gelen liglerinde 2022-2023 dönemi orta transfer devri 31 Ocak prestijiyle sona erdi.
Pek çok grup yeni futbolcularıyla takımlarını güçlendirirken harcadığı paralarla ön plana çıkan kulüp ligde güç günler geçiren Chelsea oldu. Premier Lig’in 21’inci haftasının akabinde tepenin 21 puan gerisinde 10’uncu sırada yer alan Londra grubunun kasasından, transfer ettiği yahut kiraladığı sekiz isim için 329,5 milyon Euro çıktı.
ABRAMOVİCH SONRASI HARCANAN UÇUK PARALAR
Geçen yıl Mart ayında Chelsea’nin satışı çıkarıldığına dair kulübün internet sitesinde bir açıklama yayımlayan Rus iş insanı Roman Abramovich, bu kararın “İnanılmaz derecede sıkıntı olduğunu” ve kendisine “acı verdiğini” söyleyerek şu sözleri kullanmıştı:
“Bütün kararlarımı tüm samimiyetimle kulübün çıkarına hizmet edecek formda aldım. Mevcut durumda, kulübü satma kararını alırken bunun; kulübün, taraftarların, çalışanların, sponsor ve ortaklarının faydasına olduğuna inanıyorum.”
Ayrıca Abramovich açıklamasında, kulübe verdiği hiçbir borç ya da krediyi geri istemeyeceğini belirtmişti. Bir-iki ay sonra da Abramovich, kulübü ABD’li Todd Boehly öncülüğündeki konsorsiyuma sattığını duyurdu.
Kulübün yeni sahibi Boehly, öncelikle Chelsea’yi 2020/21 döneminde ikinci Şampiyonlar Ligi şampiyonluğuna taşıyan teknik yönetici Thomas Tuchel’i misyondan alarak yerine Graham Potter’ı getirdi.
Aslında değişikliklerin yapılacağının sinyali verilmişti. Todd Boehly Chelsea’yi satın alma süreci tamamlandığında yaptığı açıklamada, “Genç kadroyu geliştirmek ve dünyadaki genç yetenekleri takımımıza katmak istiyoruz. Bu yeterli yetenekleri kazanma konusundaki kararlılığımızla birlikte, hareket planımız kulübe uzun vadeli yatırım yapmak ve Chelsea’nin harika muvaffakiyet geçmişini geliştirmek olacak. Kadro sahipleri olarak vizyonumuz açık ve taraftarları gururlandırmak istiyoruz” tabirlerini kullanmıştı.
AVRUPA’DA ORTA TRANSFERİN ŞAMPİYONU
Kadroyu gençleştirme üzerine yapılan çalışmalarda Chelsea’ye geldiğinden beri Boehly’nin transferler için yaklaşık 600 milyon Euro’dan fazla para harcadığı varsayım ediliyor. Bilhassa bu yıl orta transfer periyodunda kulübün ismi çabucak hemen her gün birçok kıymetli oyuncuyla anıldı.
Hatta bu hareketliliği ‘London Is Blue Podcast’ten Dan Dormer CNN Sport’a verdiği demeçte, “Geçtiğimiz ayın epey heyecan verici olduğunu düşünüyorum. Tıpkı vakitte biraz yorucu da oldu zira her gün yeni bir temas ya da yeni bir öyküyle uyandık” halinde yorumladı.
Transfermarkt’ın bilgilerine nazaran de Chelsea, Enzo Fernandez için Benfica’ya 121, Mykhaylo Mudryk için Shakhtar Donetsk’e 70, Benoit Badiashile için Monaco’ya 38, Noni Madueke için PSV’ye 35, Malo Gusto için Olimpik Lyon’a 30, Andrey Santos için Vasco da Gama’ya 12,5, David Datro Fofana için Molde’ye 12 ve Joao Felix (kiralık) için Atletico Madrid’e 11 milyon Euro ödedi.
Ocak ayında en fazla para harcayan 10 Avrupa kulübünden 9’u İngiltere Premier Lig’den çıktı. En yakın rakibinden 5 kattan fazla transfer sarfiyatı bulunan Chelsea’yi, Southampton ve Arsenal takip etti. Orta transferde en çok para harcayan birinci 10 kulüp ise şöyle; Chelsea (329,5 milyon Euro), Southampton (63,25 milyon Euro), Arsenal (60,3 milyon Euro), Bournemouth (56,2 milyon Euro), Newcastle United (49,35 milyon Euro), Liverpool (42 milyon Euro), Leeds United (41,2 milyon Euro), Olimpik Marsilya (40 milyon Euro), Wolverhampton (38,5 milyon Euro), Leicester City (31 milyon Euro).
Transfer edilen oyuncular gösterişli olsa da tartışma yaratan mevzu kulübün birçok transferde ne kadar harcadığını ayrıntılı olarak hiçbir vakit bildirmiyor oluşu… Dan Dormer “CNN tarafından kulübün yeni oyunculara yaptığı son harcamalar hakkında sorular sorulduğunda yorum yapmıyorlar. Bu da epeyce düşündürücü…” sözlerini kullandı
Öte yandan Chelsea’nın genç oyuncularla birlikte derin bir takıma gereksinimi olduğunu da söyleyen Dormer, “Kadrodaki futbol için ‘yaşlı’ olarak isimlendirilen oyuncuların mukavelelerinin sona ermesi ve kimilerinin en âlâ periyotlarını geride bırakması nedeniyle kadroyu yenilemeye kesin bir muhtaçlık vardı” dedi ve ekledi:
“Örneğin Ocak ayındaki transfer periyodunun son gününde, deneyimli orta saha oyuncusu Jorginho lig önderi Arsenal’e satıldı. Ancak UEFA yönetmeliklerine nazaran bir kulüp Şampiyonlar Ligi için orta transfer devrinde takımına sadece üç yeni oyuncu kaydedebilir. Bu da Mudryk, Félix, Badiashile, Madueke, Fofana ve Fernández’den dördünün Chelsea ismine turnuvada oynayamayacağı manasına geliyor. Bu da epey düşündürücü…”
Enzo Fernandez için Benfica’ya 121 milyon Euro ödeyen Chelsea, 2021 yazında Jack Grealish’i 117,5 milyon Euro karşılığında renklerine bağlayan Manchester City’ye ilişkin Premier Lig rekorunu da kırdı. Ayrıyeten Temmuz 2022’de Enzo Fernandez’i Benfica’ya 14 milyon Euro bedelle gönderen River Plate de bu transferden çıkar sağladı. Arjantin devi, Benfica’nın Fernandez’i Chelsea’ye satmasıyla yüzde 25’lik hisse olarak 31 milyon Euro elde edecek.
BU KADAR TRANSFER VE HARCANAN PARALAR FFP KURALLARI İÇİNDE NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Bilindiği üzere UEFA, Avrupa futbolunun genel mali durumunun güzelleştirilmesi için Finansal Fair Play Düzenlemeleri (FFP) ismiyle bilinen uygulamayı 2011 yılında başlattı. Bu uygulama kulüplerin başta futbolculara, vergi dairelerine ve başka kulüplere olan borçları başta olmak üzere birçok mali kalemi inceleme altına alıyor.
Ayrıca UEFA, FFP kapsamında 2013 yılında kulüplerin mali gelir masraflarını başa baş dengelemek için Mali Denetim Kurulu’nu da kurdu. Bu heyet ise UEFA tertiplerine katılan kulüplerin mali borçlarının olup olmadığını denetim ediyor, koşulları yerine getirmeyen kulüplere de gerekli yaptırımları uyguluyor.
Peki Avrupa futbolunda her kulüp için FFP kriterleri bu kadar değerliyken, orta transfer periyodunun şampiyonu Chelsea için parayı saçmak neden göründüğü kadar riskli değil?
CHELSEA KURALLARI AÇIKÇA ÇİĞNEDİ Mİ?
Todd Boehly ve takımı Chelsea’yi satın aldığı andan itibaren kulübün FFP kurallarını çabucak ihlal etme tehlikesi olmadığından emin olmak için kulüpte detaylı bir strateji sürdürüyor. Şu ana kadar Chelsea limitleri aşmış görünmüyor. Bilhassa bu yıl yürürlüğe girecek olan yeni UEFA ‘maliyet denetim limitleri’ kulüplerin gelirlerinin yüzde 90’ını transferlere ve maaşlara harcamasını kısıtlayacak. Bu nedenle Chelsea çok dikkatli davranıyor.
Ayrıca yakın vakitte elde edilen saha içi muvaffakiyetler (2021’de Şampiyonlar Ligi Şampiyonluğu ve Avrupa Muhteşem Kupası) Boehly konsorsiyumunun devralması öncesinde ziyanlara karşı sağlıklı bir yastık oluşturdu. Bu iki kupa kulübe, üç yıllık bir devirdeki ziyanları kıymetlendiren mevcut sisteme nazaran 150 milyon Euro’dan fazla gelir sağladı.
KULÜBÜN AKADEMİSİ DE GELİR SAĞLIYOR
Kulübün akademisine gösterdiği ilgi de kasaya hayli katkı sağlıyor. Son yıllarda Billy Gilmour, Fikayo Tomori, Marc Guéhi ve Tammy Abraham yüksek fiyatlar kazandırdı. Örneğin Tammy Abraham’ı Roma’ya 40 milyon Euro’ya, Fikayo Tomori’yi de Milan’a 31 milyon Euro’ya satan Chelsea, bu gelirlerle bugüne kadar yaptığı birtakım transferleri de dengelemiş oldu ve açık oluşturmadı.
Ayrıca kulüp; gençlik gelişimi, bayan futbolu ve öbür masraflar için yaptığı harcamaları da akademiden çıkarıyor ve daha da fazlasını yapabilir. Tüm bunlar büyük bir ziyanı çok daha küçük bir ziyana dönüştürmeye yardımcı oluyor.
ARA TRANSFERDE UZUN PERİYODİK MUKAVELELER YAPILARAK GERÇEK ADIMLAR ATILDI
En değerlisi Chelsea, UEFA’nın toplam fiyatın mukavelelere yayılmasına müsaade veren kuralları makul kullanıyor. Bu yılki orta transferde de bu stratejinin dışına çıkmadı.
Örneğin Enzo Fernandez 121 milyon Euro’luk tek seferlik bir satın alma olarak beyan edilmeyecek. Kulüp, Benfica ile muahedeyi bir büyük ödeme ve beş sonraki ödemeye yayma konusunda görüşmelerini sürdürüyor. Lakin FFP açısından, Fernandez’e verilen kontrat boyunca ödemelerin beyan edilebilmesi daha kıymetli.
Bu, Chelsea’nin Ocak transfer devrinde uyguladığı, Mykhailo Mudryk, Joao Felix, Benoit Badiashile ve Noni Madueke’yi ve gelecek vaat eden bir dizi genci takımına kattığı stratejiyle de uyumlu. Mudryk sekiz buçuk yıllık bir kontrat imzalarken, Fransız savunma oyuncusu Badiashile ise yedi buçuk yıllık bir mutabakat imzaladı.
ŞAMPİYONLAR LİGİ İÇİN OYNANAN BÜYÜK KUMAR
Chelsea’nin şu ana kadar izlediği yol epey güzel gözüküyor. Lakin riskleri de barındırıyor. Burada en değerli olan çok düzgün bir gelir kapısı olan Şampiyonlar Ligi’ne katılmak… Bu kadar büyük bir iş yaptıktan sonra, gelecek dönem Şampiyonlar Ligi’ne katılamamak kulüp için yıkıcı olabilir. Ligde 21 haftalık performansa bakıldığında Maviler için gelecek yıl Şampiyonlar Ligi pek garanti gözükmüyor.
Liverpool Üniversitesi’nde futbol finansı öğretim vazifelisi olan Kieran Maguire Telegraph Sport’da yaptığı açıklamada, “Turnuvaya katılamazsa bunun kıymetli bir zincirleme tesiri olur. Şayet ligde üst sıralara çıkılamayacaksa bu yıl Şampiyonlar Ligi şampiyonu olmak için çok düzgün çalışmak gerekiyor” dedi.
Ayrıca Maguire, “Chelsea ligi nerede bitirirse bitirsin, Boehly’in geçen yıl Mayıs ayında taraftarlara verdiği bir kelamı yerine getirmiş oldu. Genç yeteneklere yatırım yapacağız diyordu ve bu doğrultuda hareket etti” tabirlerini kullandı.