Bartın’da maden emekçileriyle bir ortaya gelen Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Son periyotlarda kömür aleyhine bir grup planlar programlar da açıklanıyor. Başta Batılı ülkeler olmak üzere iklim değişikliğiyle gayret manasında. Eyvallah. Alışılmış ki bu atmosfer bu hava insanlığın ortak kıymeti. Muhafazamız gerekiyorsa birlikte de koruyacağız. Lakin bugün hepsi kömür peşinde. Ne oldu da hepsi kömür peşinde. Gaz olmayınca hepsi kömüre yöneldi” dedi.
Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Bartın ziyaretinde Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Kuruluşunda çalışanlarla bir ortaya geldi. Madencilik dalında ‘geçmiş olsun’ tabirinin sıkça kullanıldığını ve bölümün risklerine dikkat çeken Bakan Dönmez, çalışanların can güvenliğine de ehemmiyet verdiklerini söz ederek şöyle dedi:
“Her vardiya dönüşü ‘geçmiş olsun’ denir. Bu iş kolunda personellerin birbirine uygun dilek temennisi olarak birbirine söylediği bir şey. Ocağa inerken de tahminen bir daha Allah göstermesin sevdiklerinizle buluşabilir misiniz? Buluşamaz mısınız? Bu niyette de olabilirsiniz. Bir defa şunu birinci baştan söyleyeyim; evvel güvenlik. Sizin canınızın güvenliği biz şu tesisin tamamına değişmez. Onun için de birinci talimatımız yöneticileri atadığımızda, ‘bir personelimizin kılına, tırnağına ziyan gelmesin’. Onu kaldıramayız, telafi de edemeyiz. Vakit içerisinde çok trajik, ıstırap verici kazalarımız da olmadı değil. Bunları daima birlikte yaşadık. Buna karşın tahminen içinizde arkadaşlarını, babasını, büyüklerini kaybetmiş olan arkadaşlarınız da olabilir. Lakin ben Zonguldak’ta benzeri biçimde Soma’da gördüğüm bir konu var. İş kazalarına karşın kömür işletmesi adeta kentin en kılcal damarlarına kadar işlemiş. Severek yapıyor. İnsan sevmeden o alana inemez çalışamaz. Büyük emek harcıyor. Biz müteaddit tekraren ocağa da girmiş bir kardeşiniz olarak söylüyorum.”
“Gaz olmayınca hepsi kömüre yöneldi”
Başta Batılı ülkeler olmak üzere iklim değişikliğiyle çabada kömür aleyhine programlar ve planlar açıklandığını söz eden Bakan Fatih Dönmez, “Ama bugün hepsi kömür peşinde” diyerek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Son devirlerde kömür aleyhine bir kadro planlar programlar da açıklanıyor. Başta Batılı ülkeler olmak üzere iklim değişikliğiyle çaba manasında. Eyvallah. Alışılmış ki bu atmosfer bu hava insanlığın ortak pahası. Müdafaamız gerekiyorsa birlikte de koruyacağız. Lakin bugün hepsi kömür peşinde. Ne oldu da hepsi kömür peşinde. Gaz olmayınca hepsi kömüre yöneldi. Kömür fiyatları aldı başını gitti. Bugüne kadar gazı konuşuyoruz ancak kömürde de olağandışı yükselme oldu. Türkiye kömür rezervleri açısından son derece güçlü ülkelerden birisi. Son keşiflerle birlikte yaklaşık 20 milyar ton kömürümüz var. Linyit ve taş kömür. Bunun 1,5 milyar tonu bu havzada taşkömürü ve son derece kaliteli kömürden bahsediyoruz. Lakin yıllık üretimimiz 1 milyon ila 1,5 milyon ton ortasında değişiyor. Bu halde baktığımızda burayı bin yılda bitiremezsiniz. Onun için de diyoruz ki kim üretirse üretsin üretim artsın istihdam artsın. Hakikaten bizim yeni iktisat modelimizde de yatırım, istihdam, üretim, ihracat. Burada tahminen ihraç edecek kadar üretmiyoruz. Zira zati kaliteli kömürü ithal de ediyoruz. Yıllık 30 milyon ton kömür ithalatı yapıyoruz.
Bugünkü sayılarla baktığınızda 300-400 dolar ortasında değiştiğini hesaplayacak olursak neredeyse 10 milyar dolar kömür ithalatı var. Yerin altında duruyor müsaade edin çıkartalım. Birileri buraya gelip ‘Biz madenci kardeşiyiz, dostuyuz’ diyecek. Öbür bir yerde de kömür madeninin açılmasına mani olacak protesto olacak. Burada madencinin yanındaysan Aydın’da da Denizli’de de Eskişehir’de de madencinin yanında olacaksın. Biz o kadar varlıklı bir ülke değiliz. Maden ocaklarımızı kapatalım da dışarıdan kömür ithal edelim. Kaynağımız burada. Emekçimiz var çalışmak istiyor. Daha fazla emekçi alınmasını ben de istiyorum. Çalışıyoruz. Tabi yıpranmadan ötürü burada erken emeklilik oluyor. Vakit zaman istihdam sayımızda azalmalar oluyor. Münasebetiyle bizim üretim planlarımızı da bunlar etkileyebiliyor. Her kurumun üretim planı var. Ona dayalı olarak iş gücü planlaması yapılıyor. Arkadaşlar da tekrar çalışıyorlar. İmkanlar ölçüsünde bunları inşallah kararlaştırdıktan sonra Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz. Gerekirse burada bu türlü bir duyuruyu tekrar yapacağız.”
“Bir asra aşkın madencilik kültürü var”
Yaşanan ölümcül kazaların akabinde çalışma kaidelerinin uygunlaştırıldığını ve standartların belirlendiğini anlatan Bakan Fatih Dönmez, “Bir diğer konu da 2013 yılında o elim kazadan sonra bilhassa maden iş kolunda çalışanlarımıza dönük bilhassa yeraltında bir ekip özel önlemler alındı. Çalışma kaideleri güzelleştirildi. Çalışma saatleri kısaltıldı. Hafta sonu tatilleri mutlaklık kazandırılmış oldu. En az iki minimum fiyat kuralı getirildi. Artık o tarihten sonra o önlemlerden sonra arkadaşlarla da ben bilhassa iş kazalarını da yakinen takipteyim. Bu alınan tüzel önlemlerin regülasyonunun iş kazalarına tesiri ne olmuş. Bıçak üzere azalır hale gelmiş. Evet sıfırlayamadık gönül ister ki amacımız o. Sıfır ölümlü iş kazası olsun. Lakin dünyada da en riskli iş kollarının başında da maden dalı geliyor. Orada patron kadar işçi emekçi kardeşlerimizin de çok hassas dikkatli olması lazım. Yıllarca yaşanmışlık deneyimler beşere birtakım şeyleri öğretti. Uzunmehmet’ten bu tarafa kaç yıl geçti? Bir asra aşkın madencilik kültürü var. Orada da yaşanmışlıklar var. Devlet sonunda oturdu standartları belirledi ve artık herkes uymak zorunda. Olumlu sonuçlarını daima birlikte görüyoruz” diye konuştu.
“Elbette kömüre devam edeceğiz”
TTK’ya ilişkin iş yerlerinde 8 bin 600 çalışan olduğunu tabir eden Bakan Dönmez, doğalgaz rezervinin yanı sıra kömür üretimine de devam edileceğini söz ederek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Amasra kurumumuzda 712 çalışanımız var. 500 civarında yer üstünde. 80’i yer üstünde. Memurlarımızla birlikte 712 çalışanımız var. Öbür kuruluşlarla birlikte TTK toplam çalışan sayısı 6 bini yer altında olmak üzere 8 bin 600 çalışanımız var. Hepsine teşekkür etmek istiyorum. Üretim artışı amacımız var. Mekanizeye geçmemiz lazım. Üretim artışını sağlayacağız, hem de iş kazalarını daha da azaltmış olacağız. Ne kadar mekanize olursak size de yararı var. Vücut gücünü daha az kullanmış olacağız. Lakin bu coğrafya kömür madeninin jeolojisi yapısı yeterince kolay değil. Kömür de bu coğrafyadaki eğim ve formasyonu tıpkı halde yapmış durumda. Dik damarda 80-90 derecelik dik yamaçlarda kömür üretiyorsunuz. Onun için de mekanizeye geçmekte zorlanıyoruz. Mekanize sistemlerin aşikâr açıların üzerinde çalışma kabiliyetleri sıkıntı. Lakin ona karşın mühendislerimiz Ar-Ge yaparak, sanayicimizle işbirliği yaparak güç kurallara karşın buraya mahsus mekanize sistemleri hayata geçiriyor. Kömürde alın terinin hissesi yüksek. Ancak aklımızı da kullanır akıl terimizi de katarsak o vakit hem siz hem de yönetimlerimiz keyifli olacak.
“İşçimizin alın teri ve akıl teri bizim için kutsaldır”
Özel bölümün de yaptığı yatırımlar var. Birebir halde bakanlık olarak onlara da çeşitli dayanaklarla destekliyoruz. Ümidimiz o yatırımların da bir an evvel tamamlanarak hayata geçmesi. Geçtiğimiz 100 yılda Zonguldak ve Bartın’a gücün en değerli hususu olan kömür damgasını vurmuş. Artık kömürün yanına bir öteki güç kaynağını daha ekliyoruz. Doğalgaz. Amasra-1 kuyusunda 135 milyar metreküp, Filyos açıklarında 405 milyar metreküp ile toplam 540 milyar metreküp olarak rezervimizi açıklamıştık. İnşallah 2023’ün birinci çeyreğinde onu sizlerle buluşturmak istiyoruz. Kömüre devam mı elbette devam edeceğiz. Zira oradan çıkacak gaz Türkiye’nin toplam muhtaçlığını karşılamaktan şu an için uzak. Konutların gazının tamamını karşılayabilir durumda 25 yıl müddetli. Yeni keşifler olursa o da artacak. Yeniden kömürün vazgeçilmez olduğu kimi endüstriyel sanayi üretim tesisleri var. Koklaşabilir kömürü kullanmadan demir çelik üretme imkanınız yok.
Burnumuzun tabanında iki güzide tesisimiz var. Ereğli Demir-Çelik ve Karabük Demir-Çelik onlara da esasen sizlerin ürettiği kömürü veriyoruz. Madenciliği önemsiyoruz. Bu kesimde 142 bin çalışan var. Aileleriyle ve yan kollarıyla baktığımızda herhalde beşle çarpmamız lazım. En az yarım milyon insanımız bu işten ekmek yiyor demektir. Geçtiğimiz yıl maden ihracatında 6 milyar dolarla rekor kırdık. Bu sene bu 6 milyar doları da aşacağız. Dün ithal ettiğimiz eserleri bugün artık ihraç eder hale geldik. Boru biz üretiyoruz. Tüm dünyaya satıyoruz. Adam demir-çelikle direncini artırıyor. Borlu çelik alıyorduk daha fazla bedel ödeyerek. Yeniden biz borun tonunu bir kaç yüz dolara satıyorduk. Elinde teknoloji sahibi olan ülkeler on bin dolara yirmi bin dolara geri alıyorduk. Hamallık yapıyorsunuz. Ham cevheri sat, adam işlesin sana geri satsın. Alın terine akıl teri katarsak yüz dolar bin dolar, on bin dolar, yüz bin dolar oluyor. Emekçimizin, mühendisimizin, teknik elemanlarımızın alın teri ve akıl teri bizim için kutsaldır.” (İHA)