“Türkülerin Babası”, “Anadolu Efsanesi” ve “Abdal Müzisyen” üzere lakaplarıyla bilinen Neşet Ertaş, yapıtlarında Anadolu beşerinin acı ve sıkıntısını lisana getirdi. Türkülerinde “Garip” mahlasını kullanan sanatçı, lisanlardan düşmeyen yapıtlarıyla dinleyicilerin gönlünde taht kurdu
Gelenekten gelen türküleri kendine has üslubuyla icra eden ve “Bozkırın Tezenesi” olarak anılan, Türk halk müziğinin en değerli isimlerinden halk ozanı Neşet Ertaş, vefatının akabinde 10 yıl geçti.
Bozlak türkülerini feryat olarak nitelendiren Ertaş, 1938 yılında Kırşehir’in Çiçekdağı ilçesi, Abdallar (Kırtıllar) köyünde dünyaya geldi. 8 yaşına kadar doğduğu köyde yaşayan Ertaş, daha sonra ailesi ile birlikte İbikli (Çiçekdağı) köyüne yerleşti.
Müzik hayatına kendisi üzere saz üstadı babası Muharrem Ertaş sayesinde başlayan sanatkarın birinci çalgısı ise annesi Döne Ertaş’ın çamaşır tokacına tel takmak suretiyle yaptığı oyuncak bağlama oldu.
Ertaş, müzisyen bir babanın oğlu olması sebebiyle çok küçük yaşta bağlama ve keman çalmayı öğrendi. Okula gidemeyen Neşet Ertaş, okumayı da ağabeyi Necati Ertaş’tan öğrendi.
Çocuk yaşlarında babasıyla yörenin eğlencelerinde saz çalıp türküler söylemeye başlayan saz üstadı, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Kırıkkale, Keskin, Yerköy, Kayseri, Yozgat üzere birçok yeri gezdi.
Ertaş, “Bozkırın Tezenesi Belgeseli”nde babası Muharrem Ertaş ile ilgili şu sözleri kullanmıştı:
“Benim müzik hislerimin hepsi babamdan gelir. Babamı olduğu üzere verebilmem imkansız. Alabildiğim kadar ile babamdan ne alabildimse onu icra edebiliyorum. Bir de ben 13 ‘re’den çalınca renk değişmiş oluyor, ahenk olmuş oluyor. Bir de gençliğe, geleceğe, biraz daha ahenkli, günün zevkine uygun halde, biraz vakte nazaran çalıp söylüyorum.”
Babasıyla tıpkı ruhun insanı olduğunu belirten Ertaş, 14 yaşındayken İstanbul’a geldi ve babasının yazdığı “Neden Garip Garip Ötersin Bülbül” isimli türküyle birinci plağını çıkardı. İstanbul Şen Çalar Plak’tan 1957’de çıkan bu çalışmasıyla halk tarafından çok beğenilen Ertaş, geniş kitlelere ulaşmayı başararak, tüm Anadolu’da dinlenen bir halk ozanı haline geldi.
“Türkülerin Babası”, “Anadolu Efsanesi” ve “Abdal Müzisyen” üzere lakaplarıyla da bilinen sanatçı, İstanbul’da iki yıl yaptığı plak, kaset ve konser çalışmalarının akabinde Ankara’ya yerleşti ve sanat hayatına burada devam etti.
Ankara Radyosu’nda “mahalli sanatçı” unvanıyla programlar da yapan Ertaş, Ankara’da çalıştığı bir gazinoda Leyla Hanım’la tanışıp evlendi ve 3 çocuk sahibi oldu.
Eşinden, 7 yıl sonra 1970’de ayrılan Ertaş, yaşadığı sıhhat meseleleri sebebiyle enstrüman çalamaz hale geldi ve kardeşinin daveti üzerine tedavisi için Almanya’ya yerleşti. Ertaş, çocuklarının eğitimi ve sanatsal çalışmalarından ötürü uzun müddet Almanya’da ikamet etti.
Türkiye’de çıkardığı plaklar, yaptığı radyo programları, konserler ve düğün performansları sayesinde büyük bir üne sahip olan Neşet Ertaş, Almanya’daki birinci nesil Türk göçmenlerin de gönlünü kazandı.
Gelenekten gelen türküleri kendi üslubuyla icra eden Ertaş, 2000’de İstanbul’da verdiği konserle sevenlerinin karşısına yıllar sonra tekrar çıktı. Eski plak kayıtları da CD olarak kaydedildi.
DEVLET SANATÇILIĞINI KABUL ETMEDİ
Usta müzisyen, Süleyman Demirel’in cumhurbaşkanlığı devrinde kendisine teklif edilen “Devlet Sanatçısı” unvanını ise kabul etmedi. Sanatçı, münasebetine dair ise şunları söylemişti:
“O periyot Süleyman Demirel cumhurbaşkanıydı. Devlet sanatçılığı bana teklif edildi. Ben, ‘hepimiz bu devletin sanatçısıyız, ayrıyeten bir devlet sanatkarı sıfatı bana ayrımcılık geliyor’ diyerek teklifi kabul etmedim. Ben halkın sanatkarı olarak kalırsam benim için en büyük memnunluk bu. Şimdiye kadar devletten bir kuruş almadım, bir tek TBMM tarafından üstün hizmet mükafatını kabul ettim. Onu da bu kültüre hizmet eden ecdadımız ismine aldım.”
Abdallık kültürünün son efsanesi olarak bilinen Neşet Ertaş, hayatta olduğu devirde “Unesco Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi” kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığınca “Yaşayan İnsan Hazinesi” ilan edildi.
Eserlerinde Anadolu beşerinin acı ve sıkıntısını lisana getirdiğini tabir eden Ertaş’a, İstanbul Teknik Üniversitesi Devlet Konservatuvarı tarafından 2011’de fahri doktora unvanı verildi. Tıpkı vakitte sanatkarın bağlamadaki tutumu ve türküleri konservatuarlarda ders olarak okutuldu.
Hayatı ve yapıtları Prof. Dr. Erol Parlak tarafından iki ciltlik bir kitap halinde yayımlanan Neşet Ertaş, 2012’de İzmir’de prostat kanseri sebebiyle tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
Babası Muharrem Ertaş’la Kırşehir’de bir de anıtı bulunan Ertaş, dünyada robot heykeli yapılmış birinci saz sanatkarı oldu. Sanatçı Adil Çelik’in tasarladığı “android” heykel, Kırşehir Neşet Ertaş Gönül Sultanları Kültür Evi’ne bağışlandı.
400’DEN FAZLA PLAK
Yaşamı boyunca yaklaşık 400 plak, onlarca kaset ve bir o kadar “long play” kaydeden Neşet Ertaş külliyatının kıymetli bir kısmı “Kalan Müzik” tarafından 16 CD halinde piyasaya sunuldu.
Türkülerinde yoğunlukla aşk temasını ele alan sanatkarın birtakım albümleri ise şöyle:
“Gönül Ne Gezersin Seyran Yerinde”, “Kendim Ettim Kendim Buldum”, “Kibar Kız”, “Gel Gayri Gel”, “Türküler Yolcu”, “Gitme Leylam”, “Kova Kova İndirdiler Yazıya”, “Seher Vakti”, “Polis Lojmanları”, “Benim Yurdum”, “Gönül Yarası”, “Zülüf Dökülmüş Yüze”, “Zahidem”, “Gönül Dağı”, “Ölmeyen Türküler 2”, “Ölmeyen Türküler 3”, “Sazlı Kelamlı Oyun Havaları”, “Niye Çattın Kaşlarını”, “Yar Gönlünü Bilenlere”, “Garibin Dünyada Yüzü Gülemez”, “Altın Ezgiler”, “Gurban Olduğum”, “Ağla Sazım”, “Hata Benim”, “Mühür Gözlüm”
Dijital Sanatlar’ın saz ve kelam ustası Neşet Ertaş’ın ömür hikayesini beyazperdeye taşıdığı “Garip Bülbül Neşet Ertaş” sineması 23 Aralık’ta vizyona girecek. (AA)