Yüzyılın dehası kabul edilen Leonardo da Vinci, ressam, heykeltıraş, astrolog, mimar, mühendis, matematikçi ve bunlar gibi daha birçok unvana sahip. Vinci, tarihi bilgilere göre başyapıtı Mona Lisa’yı yapmaya 1503 yılında başlamış. Mona Lisa’nın, gerçekte bir tüccarın karısı olan Lisa Gherardini olduğu düşünülse de Vinci, portreyi ölene kadar kendine saklamış; ancak daha sonrasında Fransız Kralı I. François satın almış. Mona Lisa tablosunun hikayesi nedir? Mona Lisa resminin arkasında ne var? Mona Lisa da kaşları neden yok?
Mona Lisa, İtalya’nın Floransa şehrindeki Rönesans sırasında Leonardo da Vinci tarafından kavak bir pano üzerine Sfumato tekniği ile resmedildi. 16. yüzyıl yağlı boya portresi olan resim hâlen Paris’teki Louvre Müzesi’nde Francesco del Giocondo’nun karısı, Lisa Gherardini Portresi başlığı altında sergilenmektedir. Tabloda oturmuş bir kadın resmedilmiştir, kadının yüzünün kime ait olduğu hala gizemini korumaktadır. Yüz ifadesindeki belirsizlik, kompozisyonundaki anıtsallık, atmosferdeki ilginçlikler, tablo hakkındaki çalışmaları devam ettirmektedir. Bu tablo, geniş ölçüde tanındı; karikatürleri yapıldı, araştırıldı ve Louvre Müzesi’nin en önemli eserlerinden olarak düşünüldü.
MONA LİSA TABLOSUNUN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
* Mosa Lisa tablosu, ilk önce Fransa kralı I. Francis’e (I. François) satılmış. Leonardo’nun başyapıtı, kralın isteği üzerine Fontainebleau Sarayı’nda sergilenmiş.
* Mona Lisa tablosunda resmedilmiş kişinin gerçek ismi Lisa Gherardini. Mona Lisa, “benim kadınım Lisa” anlamına geliyor.
* Mona Lisa tablosunun herhangi bir sigortası yok. Bunun nedeni de sigortalanamayacak kadar değerli görülmesi. Hiçbir sigorta şirketi bu riske girmiyor.
* Orijinal tablonun boyutları 77×53 cm.
* Mona Lisa tablosunun başka bir adı daha var: La Gioconda. Bu isim ise Mona Lisa’nın “Wife of Francesco del Giocondo” yani Frances del Giocondo’nun Karısı unvanına sahip olması nedeniyle verilmiş. Kesin olmamakla birlikte Mona Lisa’nın gerçekte Lisa del Giocondo olduğu düşünülüyor.
* Yüz tanımada kullanılan sisteme göre Mona Lisa’nın yüzü %83 mutlu, %9 bıkkın, %6 korkmuş ve %2 sinirli mimiklere sahip.
* Mona Lisa tablosu, sanat tarihçileri tarafından her zaman ön planda tutulsa da küresel ününü 1911 yılında onu çalan hırsıza borçlu.
* Mona Lisa, Fransa’nın en ünlü müzesi olan Louvre’da, tabloya özel tasarlanmış bir odada sergileniyor.
Leonardo da Vinci, bu tabloya 1503 veya 1504 tarihinde, İtalya’nın Floransa kentinde başladı. Da Vinci’nin çağdaşı, sanat tarihçisi Giorgio Vasari, “… Tablo üzerinde dört yıl oyalandı ve tabloyu bitirmedi…” demiştir. Bu, Leonardo için alışagelmiş bir davranıştı ve hiçbir çalışmayı tamamen bitiremediği düşüncesi üzerine pişman olmuştu. Sonra, Fransa’ya yolculuğun ardından 3 yıl süreyle tablo üzerine devam etmeyi tekrar düşündü ve bunu gerçekleştirdi. Da Vinci Fransa’ya gitmişti ve tablo üzerine çalışmalar devam ediyordu, Kral I. François tarafından, yakınındaki kaleye davet edildi. Bu, Leonardo’nun mirasçılarından olacak asistanı Salai ile doğrudan ilgiliydi, sonra dönemin kralı, tabloyu 4.000 écus ile satın aldı ve Fontainebleau Sarayı’nda XIV. Louis himayesinde asıldı. Daha sonra tablo, Versay Sarayı’na taşınacaktı. Fransız İhtilali’nin ardından, tablo Louvre Sarayı’na taşındı. Napolyon Bonapart tarafından Tuileries sarayı’na taşınsa da, daha sonra tekrar Louvre Sarayı’na döndü. 1870 – 1871 aralığında gerçekleşen Fransa-Prusya Savaşı sırasında tablo, Fransızların askeri bölgesi “Brest Arsenal”e taşındı.
Tablodaki manzara ve model ile ilgili birçok spekülasyon çıktı. Örneğin, da Vinci’nin modeli güzel yanlarıyla resmettiği düşüncesi vardı, tablonun 21. Yüzyıl standartlarında olduğu da düşünüldü. Mona Lisa tablosunun, 19. Yüzyıla değin hakkında gizemli bir düşünce oluşmamıştı, henüz kavranmakta olan Sembolizm akımı sayesinde, tabloda var olduğu düşünülen simgeler için birçok düşünce çıkmıştı. Eleştirmen Walter Pater, 1867 yılında tablo üzerine, kadınlıkla ilgili gizli semboller içerdiğini söyledi.
MONA LİSA TABLOSUNUN ÖYKÜSÜ
Ünlü ressam Leonardo Da Vinci tarafından yapılan Mona Lisa Tablosunun gizemli bir hikayesi vardır. Ancak bu hikayeye geçmeden önce Mona Lisa kimdir? Sorusuna cevap vermemiz gereklidir. Mona Lisa tablosunda resmedilen kişinin gerçek ismi Lisa Gherardini olarak bilinmektedir. Leonardo Da Vinci’nin bu tabloyu yapmasındaki nedenin tüccar Franscesco Del Giocondo’nun eşi olan Lisa Gherardini’nin ikinci çocuklarını dünyaya getirmesi olduğu söylenmektedir. Mona Lisa’nın hikayesi yalnızca bununla sınırlı değildir. Tablonun oluşturulma süreci ile ilgili birçok detay kendi içerisinde sırlara sahiptir.
Tabloda yer alanın kadının kim olduğu günümüzde bile hala gizemini korumaktadır. Çeşitli iddialar ortaya atılan tablo hakkında gerçek bilgi henüz bilinmemektedir. Söylenen iddialardan biri bu kadının Da Vinci’nin annesi olduğu yönündedir. Bir diğer iddia ise tablodaki kadının Meryem Ana olduğu üzerine. Kimisine göre Floransa yöneticisi Giuliano de’ Medici veya Isabella d’Este olduğunu söylüyor. En ilginç iddia ise tablodaki kadının aslında Leonardo Da Vinci’nin kendisi olduğu fikri. Ancak tablonun yer aldığı Lourve Müzesi’nde Lisa Gherardini ismiyle yer alıyor. Yani kısacası müzeye göre tablodaki kadın bir Fransız tüccarının karısıdır.
MONA LİSA’NIN KAŞLARI NEDEN YOK?
İlk baktığımızda fark edilebilecek bir detay kaşlar ve kirpikler. Bu konudaki ilk iddia o dönemde, kadınların kaşlarını tamamen alma modası olduğu için kaşlarının olmaması yönünde. Pascal Cotte’ye göre Mona Lisa’nın kaşları ve kirpikleri vardı ancak yapılan restorasyon ve temizlik sonucunca silinmiştir. Cotte 3 yıl boyunca yaptığı araştırmalar sonucunda en ufak bir tüy yapısına bile rastlanmadığını söylemiştir. Bir başka rivayete göre; tablodaki kadın 24 yaşındaydı ve Rönesans döneminde o yaştaki kişilerde ciddi bir hastalık görülmüştü ve sonucunca kaş ve kirpiklerin dökülmesine sebep olmuştu. Bu iddiayı ortaya atan Hulio Ermida, aynı zamanda Mona Lisa’nın yüzünde ölen çocukların acısı olduğunu söylemiştir.