Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, milyonlarca özel dal çalışanını ilgilendiren emsal nitelikte bir karara imza attı.
Ağır vasıta sürücüsü olarak çalışan personel, İş Mahkemesi’ne başvurarak, iş mukavelesinin rastgele bir sebep bildirilmeden feshedildiğini lakin yasal haklarının ödenmediğini öne sürdü. Fazla çalışmalarının karşılığının kendisine ödenmediğini, çalıştığı sürece yıllık müsaade kullanmadığını ve iş kontratının feshinde hak etmiş olduğu yıllık müsaade alacaklarının da kendisine ödenmediğini ileri süren emekçi, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık fiyatlı müsaade alacağı ve fazla çalışma alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Davalı şirket ise tezleri reddetti. Mahkeme, davanın kısmen kabulüne hükmetti. Kararı davalı şirket istinafa götürdü. Bölge Adliye Mahkemesi, patronun itirazını reddetti. Davalı şirket bu kere kararı temyiz edince devreye Yargıtay 9. Hukuk Dairesi girdi.
Emsal nitelikte bir karara imza atan 9. Hukuk Dairesi, personelin yıllık müsaadesini kullanıp kullanmadığının ispatının patron sorumluluğu altında olduğuna dikkat çekti. Kararda, patronun yıllık müsaadelerin kullandırıldığını imzalı müsaade defteri yahut muadil bir doküman ile kanıtlaması gerektiği hatırlatıldı. Bu bahiste ispat yükü üzerinde olan patronun emekçiye yemin teklif edebileceği lisana getirildi. Kontratın feshi halinde kullanılmayan yıllık müsaade mühletlerine ilişkin fiyatın emekçinin kendisine yahut hak sahiplerine ödeneceği vurgulanan kararda şöyle denildi:
“Böylece iş kontratının feshinde kullanılmayan yıllık fiyatlı müsaade hakkı müsaade alacağına dönüşür. Bu nedenle vakit aşımı da iş kontratının feshinden itibaren işlemeye başlar. Yıllık müsaade hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, çalışanın iş mukavelesinin devamı sırasında fiyata dönüşmez ve bu haktan vazgeçilemez. Çalışanın iş mukavelesinin devamı müddetinde kullanmadığı yıllık izinlere ilişkin fiyatı talep etmesi mümkün değildir.
Bu nedenle emekçinin iş kontratının devamı sırasında müsaade hakkının bulunduğunun tespitini talep etmesinde türel menfaati vardır. Somut uyuşmazlıkta karara temel alınan uzman raporunda davalı işyerinde 5 yılı aşkın çalışması olduğu tespit edilen davacının tüm çalışma mühleti boyunca hak ettiği yıllık fiyatlı müsaade müddetinin 100 gün olduğu belirtilmiş ve yıllık müsaade fiyatı alacağına yönelik talep, davacının hiç müsaade kullanmadığı kabulü ile karar altına alınmıştır.
Ne var ki 5 yıl boyunca yıllık fiyatlı müsaade kullanılmadan çalışılması hayatın olağan akışına ters olduğundan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 31. hususu uyarınca hakimin davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde davacı asil çağrılarak yıllık müsaadelerle ilgili beyanının alınmasından sonra sonucuna ve tüm belge çerçevesine nazaran kıymetlendirme yapılarak bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı kıymetlendirme ile yazılı biçimde karar verilmesi yanılgılı olup bozmayı gerektirmiştir.”