Türkiye’nin Suriye’de Beşar Esad idaresiyle diyaloğa yeşil ışık yakan açıklamaları gündemdeki yerini korurken, mümkün olağanlaşma sürecine ait Suriye’nin eski Ankara Büyükelçisi Nidal Kabalan’dan dikkat çeken açıklamalar geldi.
AKP hükümetinin Suriye’de Beşar Esad idaresiyle diyaloğa açık kapı bıraktığı açıklamalar gündemdeki yerini koruyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen ay yaptığı açıklamada “Bizim Esed’i yenmek, yenmemek üzere bir kaygımız yok. Devletler ortasında siyasi diyalog yahut diplomasi kesip atılamaz” demişti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Suriye ile Türk istihbarat örgütleri ortasında temasların olduğunu, Türkiye’nin Suriye ile diyalog için ön kuralları olmadığını söylemişti.
Uluslararası haber ajansı Reuters’a konuşan kaynaklarsa, MİT Lideri Hakan Fidan’ın son birkaç hafta içinde Şam’da Suriyeli mevkidaşı Ali Memluk ile çok sayıda görüşme gerçekleştirdiğini aktarmıştı. Son olarak Suriye’den de değerli bir açıklama geldi.
‘SURİYE’NİN TÜRKİYE’DEN BİRÇOK TALEBİ VAR’
Suriye’nin son Ankara Büyükelçisi Nidal Kabalan, Türkiye ile Suriye ortasında bağların olağanlaşması sürecinde hudutlu da olsa bir ilerleme olduğunu, gelinen noktada Şam’ın Türkiye’den somut bir adım beklediğini söyledi.
Şam’dan telefon yoluyla BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Kabalan, Suriye idaresinin genel olarak normalleşmeden yana olduğunu, öte yandan Suriye’nin Türkiye’den birçok talebi bulunduğunu ve birinci basamakta Türkiye’deki Suriyeli muhalif TV kanallarının yayınlarının durdurulmasının değerli bir âlâ niyet göstergesi olarak görüleceğini belirtti.
Suriye’nin eski Ankara Büyükelçisi Nidal Kabalan
Türkiye’deki gelişmelerin Suriye’de hem kamuoyunda hem de hükümet etraflarında dikkatle takip edildiğini belirten Kabalan, Şam’ın olağanlaşma konusunda şimdi resmi bir açıklama yapmadığını zira Türkiye’den somut bir adım beklediğini kaydederek “Hepimiz olayların nasıl gelişeceğini, Erdoğan ve öteki Türk yetkililer tarafından Suriye ile alakaların yine başlaması konusunda yapılan açıklamaların somutlaşıp somutlaşmayacağını bekliyoruz” dedi.
‘KOŞULLAR OLAĞANLAŞMAYA DAHA UYGUN’
Eski büyükelçi, “Türkiye ile bağların olağanlaşması katiyen Suriye halkının ve Suriye devletinin çıkarınadır. Tahminen de yeni bir dünya sistemini gözlemliyoruz. Ukrayna’daki savaş birçok ülke üzerinde tesirde bulundu. Bölgenin çeşitli kesimlerinde yaşanan tansiyonlar ise daha evvel çok daha sert bir tavır alan ülkeleri, yeni açılımlara ikna etti. Münasebetiyle şartlar bugün Türkiye ile Suriye ortasındaki bağlantıların yine geliştirilmesi için daha uygun” tabirlerini kullandı.
Öte yandan Kabalan, “Türkiye, Suriye’deki gerginliğin artışının bir kesimiydi. Hasebiyle bu gerginliği azaltmaya başlayacak olan da Türkiye” yorumunda bulunarak Suriye’nin Türkiye’den beklentilerini şöyle sıraladı:
– İdlib Eyaleti’nin denetiminin büsbütün Suriye idaresine geçmesi
– Halep-Lazkiye ortasındaki M4 karayolunun denetiminin yeniden idareye verilmesi
– Suriyeli kurumlar ve şahıslara yönelik yaptırımların kaldırılmasının sağlanması
– Hem Türkiye hem de bölge ülkelerinin terörist olarak tanımladığı kümelere askeri, mali ve istihbarat takviyesinin kesilmesi
Kabalan, Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile.
‘TERÖRLE GAYRETTE İŞ BİRLİĞİ VARDI’
“Bunlar Suriye’de olumlu karşılanacak ve Şam bu adımlara katiyetle karşılık verecektir” diyen Kabalan, Türk ordusunun Suriye’nin kuzeyindeki varlığına da karşı çıktıklarını kaydetti. Kabalan, münasebetlerin gerçek manada olağanlaşması ve büyükelçiliklerin açılması basamağına geçilmesi için ise vakte gereksinim olduğunu söyledi.
“İster Kürt ister Arap ister Türkmen vs. olsun, tüm yasa dışı kümelerin silahlı varlığına karşıyız. Terörizmin de net bir tarifine gereksinimimiz var” diye konuşan Kabalan, “Ankara’da büyükelçilik misyonunu yürütürken Türk ve Suriyeli istihbarat vazifelileri ortasında sistemli bir biçimde üst seviye toplantılar olurdu. Suriye ile Türkiye ortasında, Suriye’nin kuzeyinde terörist Kürt kümelerinin denetimi konusunda önemli bir iş birliği vardı. Öncesinde de Adana muahedesi imzalanmıştı” sözlerini kullandı.
GÖÇMENLERİN SURİYE’YE DÖNÜŞÜ
Kabalan, önümüzdeki periyotta iki ülke ortasındaki değerli gündem unsurlarından birinin Suriyeli göçmenlerin ülkelerini dönüşü olacağını belirtti. Suriyeli göçmenlerin farklı ülkelerde siyasi hedefler için kullanıldığını öne süren Kabalan, “Türkiye’deki mültecilerin kıymetli bir kısmı dönmek istiyor” yorumunu yaptı.
Kabalan, Suriye’ye dönenlerin çeşitli insan hakları ihlalleriyle karşılaştıkları istikametindeki açıklamalara karşı çıkarak “Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusunun yakın bir gelecekte halledilebileceğini düşünüyorum. Mültecilerin büyük bir kısmının inançlı bir halde ülkelerine dönebileceğine inanıyorum. Bir tanesi yeni olmak üzere birçok af çıkartıldı. Suriye idaresinin dönenleri tutuklandığı propagandası yapılıyor. Yüzbinlerce insanın döndüğünü ve silah taşımış şahısların dahi olağan yurttaşlar olmayı kabul ederek döndüğünü biliyorum” dedi.