Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, DHA’ya Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntıları kıymetlendirdi.
AFAD’ın datalarına nazaran 6 Şubat’ta saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7, saat 13.24’te Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde iki zelzele meydana geldi. 10 vilayette büyük hasar meydana gelirken kurtarma çalışmaları sürüyor.
Prof. Dr. Naci Görür, son 100 yılın en büyük sarsıntısını kıymetlendirerek İstanbul için de ikazlar yaptı.
“İKİNCİ SARSINTI ‘TETİKLENME’ İLE OLDU”
Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıyla ilgili olarak 3 gün evvel ikaz yaptığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Elazığ zelzelesi olduğu vakit sizlere beyanat verdim. Elazığ zelzelesi Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu, o fay uyandı. Daha evvel sarsıntı üretmiyordu. Ben, ’21. asırda bir zelzele üreterek gücünü boşaltacak’ dedim. Doğu Anadolu fayı Elazığ yöresini kırdıktan sonra, Maraş, Çelikhan, Erkenek ve Hatay bölgesi tehdit haline geldi, ‘Bundan sonra ben büyük zelzelelerin bu yörelerde olacağını düşünüyorum’ dedim. Artık bir bölge uzun vakit sarsıntı üretmediği vakit o fay sınırına çok büyük ölçüde gerilim biriktiğini düşünüyoruz. Halkın anlayacağı formda söyleyelim, güç biriktirdiğini düşünüyoruz. Elazığ sarsıntısı de olunca, Elazığ zelzelesinde açığa çıkan gücün bir kısmı da Doğu Anadolu fayının Maraş tarafına transfer edildi. Aslında Maraş’ta kıymetli bir güç birikmişse, bir de siz ekstra bir enerjiyi oraya transfer etmişseniz, Maraş’tan korkmaya başlarız. İşte o endişeden, beklentiden ötürü ‘Maraş’a dikkat edin’ dedim. ‘Deprem hazırlıklarına başlayın, kentsel dönüşümü burada ihmal etmeyin’ diye yazdım, çizdim, söyledim. Maalesef 6 Şubat geldi, 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde iki sarsıntı oldu. Bu ikinci sarsıntı, ‘tetiklenme’ ile oldu. Oradaki fay sistemleri birbirlerini tetikledi. Birinci zelzele Ölüdeniz fayında, ikinci zelzele Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu. Bu türlü 9 saat ortayla iki zelzele olması çok nadir görülen bir durum. Baktığımız vakit, binaların birçok sefer tası üzere çökmüş.”
“HATAY VE ADANA BÖLÜMÜNDE DİKKATLİ OLMAMIZ LAZIM”
Prof. Dr. Naci Görür, Hatay ve Adana için ihtarlarda bulunarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çevredeki faylarda makul bir gerilim transferi olabilir. Bu sarsıntılardan sonra Hatay ve Adana yöresinin daha hassas hale geldiğini düşünüyorum. Adana havzasında Doğu Anadolu fay jenerasyonunun devamı üzere düşünülen, orada da irili ufaklı faylar var, Hatay’ın meyyit fay kısımlarında bir gerilim transferinin olabileceğini, oralara bir yük geldiğini düşünüyorum. Oralarda ihtimamlı ve dikkatli olmak lazım lakin onun dışında büyük ölçüde Doğu Anadolu fayı gücünü boşalttı ve azalttı. Tıpkı Kuzey Anadolu fayı üzere. Bundan sonra büyük ölçüde o faylarda bir rahatlama olacaktır. Uzun periyot büyük sarsıntılar meydana gelmeyecektir lakin dediğim yerlerde de dikkatli olmamız gerekiyor. Bizim tasa ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova ortasında, Doğu Anadolu fayının en Kuzey Doğu ucunda bir kesim var. Orada en son sarsıntı 1766 üzere oldu, oradan kaygı ediyoruz. Bu Maraş fayından ötürü, Hatay ve Adana havzası kısmında dikkatli olmamız lazım.”
Prof. Dr. Naci Görür “İKİ FAY GÜCÜNÜN BÜYÜK KISMINI BOŞALTTI”
Türkiye’de en fazla sarsıntı üreten iki fay çizgisinin gücünün büyük bir kısmının boşalttığını belirterek, Prof. Dr. Naci Görür, “Türkiye’de en fazla zelzele üreten iki fay var. Biri Kuzey Anadolu fayı, oburu Doğu Anadolu fayı. Her iki fay gücünün büyük bir kısmını boşalttı. Bu demektir önümüzdeki birkaç yüz sene içerisinde Türkiye’de çok büyük bir zelzele olmayacak, en azından bu iki fay jenerasyonu boyunca. Bu bizim için ülkeyi sarsıntıya hazırlama açısından bir talih. İrili ufaklı öteki yerlerde zelzele olabilir, burada da küçük sarsıntılar olur lakin Türkiye’nin en yüklü fay zonları enerjiyi boşalttı. Bu bir imkan, bunu birinci defa söylüyorum bunu bütün Türkiye duysun.” dedi.
“İSTANBUL’DA VAKİT GELMEKTE, 7,5 BEKLİYORUZ”
İstanbul’da hasarın daha fazla olacağını belirten Prof. Dr. Naci Görür şunları söyledi:
“İstanbul’da durum hiç yeterli değil. Nasıl 3 gün evvel ‘Maraş’tan tasa ediyoruz’ diye yazdıysam birebir biçimde İstanbul’dan kaygı ediyorum. Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da vaktin gelmekte olduğunu gösteriyor. Aşağı üst 30 sene içerisinde zelzelenin beklendiği söyleniyordu, 23 yılı geçtiğine nazaran büyük ölçüde yakınlaşmış demek istiyorum. Lakin Maraş zelzelesi beklediğimiz Marmara zelzelesinden daha büyük. İstanbul’da en fazla 7,5 bekliyoruz. İstanbul’da daha küçük sarsıntı beklememize karşın, İstanbul’da hasar Maraş’tan daha fazla olur. Öbür yandan Maraş’ta da hasarın oldukça fazla olacağını üzülerek varsayım ediyorum, inşallah yanılırım ancak açıklanınca göreceğiz.”
“AFET BAKANLIĞI KURULMALI, 5 YILLIK PLANLAR YAPILMALI”
Afet Bakanlığı’nın kurulması gerektiğini söz eden Prof. Dr. Naci Görür kelamlarına şöyle devam etti:
“Önce bir Afet Bakanlığı kurulacak. Bu bakanlık kurulduktan sonra, yeterli bir bütçesi olacak, gerekli altyapı ve uyumu yapılacak. 5 yıllık planlar ile sarsıntı nesillerinden başlanacak ve sarsıntı nesillerindeki her kent zelzele dirençli kentlere dönüştürülecek. Evvel bir mikrobölgeleme çalışması yapılacak. Risk tahlili yapılacak ondan sonra ziyan azaltma çalışmaları yapılacak.”