İstanbul Büyükşehir Belediyesi Lideri Ekrem İmamoğlu, geçen günlerde katıldığı bir canlı yayında İstanbul’da konut fiyatları ve kiralarda görülen artışa yönelik bir tedbirden bahsetti. İmamoğlu’nun birden fazla konutu olan şahısların boş tuttukları meskenlerinden daha fazla vergi alınmasına yönelik uygulama önerisi mümkün mü?
İBB Lideri İmamoğlu, TV’de katıldığı programda İstanbul özelinde arz badiresinden yola çıkarak yükselen konut fiyatlarına tahlil olması hedefiyle kentte boş tutulan konutlarla ilgili açıklaması gündem oldu.
İmamoğlu’nun önerisi şu haldeydi:
Adresinde konut olan, boş olan konut sayısı 750 bin. Konutu var, boş tutuyor. Ondan daha fazla vergi almak zorundayız. Dünyada bu uygulamalar var. O vergiyi biz konut fonuna aktaracağız, konut üreteceğiz.
Bu açıklama kira ya da konut fiyatlarındaki yükselişe hakikaten tahlil olabilir mi? sorusu akıllara geldi. Uzmanlar açıkladı.
Habertürk’ten Ahmet Hamdi Girgin’in aktardığına göre, Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Av. Ali Güvenç Kiraz, Türk hukukunda verginin kanunla alınabileceğine ve bu durumda bu türlü bir uygulamanın olmadığını lakin bir düzenlemeyle hayata geçirilebileceğine dikkat çekti.
Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Lideri Av. Ali Yüksel, kanunda bulunan vergi artırma yahut azaltma yetkisinin Cumhurbaşkanı’nda olduğunu belirtti. Bu yetkiyi de yeniden Cumhurbaşkanı’nın yasa ile belediye liderine devredebileceğini de belirtti. Dünyadaki uygulamaların farklı işlediğini belirten Yüksel, İngiltere örneğini verdi. İngiltere’de boş konutlardan daha az vergi alındığını söyledi.
Uygulama, mülkiyet hakkına müdahale mi?
KONUTDER Lideri Altan Elmas, İstanbul’daki boş konut datalarıyla ilgili bir yanlışlık olabileceğini belirtirken, şayet hakikat sayılar verildiyse çok yüksek olduğunu söyledi. Mülkiyet hakkının yıpratılmaması ismine bu türlü bir uygulamayı hakikat bulmadığını belirten Elmas, bunların yüklü olarak satılmayı bekleyen konutlar olduğunu da ekledi. Bu türlü bir uygulamanın hali hazırda düşük olan konut satışlarını daha da düşürebileceğini de söyledi.
Ev fiyatları düşer mi?
İstanbul Emlak Acenteleri Kooperatifi İSTEB-KOOP Lideri Ulvi Özcan, uygulamayı siyasi konjonktürde çok mümkün görmediğini belirtirken, konut siyasetinin daha bütün olarak ele alınması gerektiğin belirtti. Lakin uygulamanın hayata geçmesiyle konut fiyatlarında ve kiralarda düşüş olacağını da öngördü.
Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Lideri Hakan Akdoğan, bu üzere arz kasveti olan devirlerde, atıl konutların piyasaya kazandırılmasının kıymetli olduğunu söyledi. Lakin yurt dışında ikamet edenlerin uzun vadeli olarak konutlarını boş tutabildiklerini de hatırlattı.
Dünyada örneği var mı?
Habertürk’ten Selim Karahan’ı araştırmasına göre, Boş konut vergisi Kanada’da British Columbia eyaletinde uygulanıyor.
İki farklı çeşitte olan verginin boş konut ve spekülasyon başlıkları bulunurken, 2017’de uygulanmaya başlandı. Evvelki yıldan itibaren 6 aydan fazla boş kalanlar meskenlerin sahipleri bu vergiyi ödemek zorunda kalırken, yüzde 1 oranında boş konut vergisi yanında belediyelerin yetkisinde ‘spekülasyon vergisi’ de ek olarak alınabiliyor.
Kanada’da ülke geneline yayılıyor.
Yine kanada, bu kere Vancouver’da boş konut vergisi yüzde 1’den geçen yıl yüzde 3’e çıkarılırken de 2023’te yüzde 5 olacak. Konutun pahası üzerinden alınan vergiye 2023’te ayrıyeten ek olarak yüzde 1 de ek vergi alacak.
Uygulamayla bölgede 2017-2020 yılları ortasında boş konut sayısı yüzde 26’ya düştü. Vancouver Belediye Lideri Kennedy Stewart, geçen yıl yükseltilen vergiyle 4 bin konutu piyasaya geri kazandırdıklarını ve toplumsal konut bütçesine 32 milyon dolarlık katkı sağladıklarını açıkladı.
Kanada Ontario’da da boş mesken vergisi oranı yüzde 1 olarak alınıyor.
Başka hangi ülkelerde boş konut vergisi alınıyor?
İrlanda’da da gelecek yıldan itibaren boş konut vergisi uygulanacak. Son 1 yılda 30 günden az mühlet kullanılmış konutlardan pahası üzerinden yüzde 0,3 oranında ek emlak vergisi alınacak.