Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Dalyan köyündeki Alexandria Troas Antik Kenti’nde yapılan hafriyat çalışmalarında, 1900 yıllık 2 atık su kanalı bulundu. Hafriyat Lideri Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Öztepe, “Dalyan köyünde kanalizasyon sistemi yok. Bugün tahminen çağdaş kentlerde, metropollerde karşılaşabileceğimiz kanal sistemi Alexandria Troas’ın altında kelam konusu. Alexandria Troas, kendi devrinin bir metropolü” dedi.
Ezine’nin Dalyan köyü yakınında yer alan ve hafriyat çalışmaları 1997 ile 2009 yılları ortasında Alman grup tarafından yürütülen 2 bin 400 yıllık liman kenti Alexandria Troas Antik Kenti’nde çalışmalar, 2011’den beri Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Öztepe başkanlığındaki takımla sürdürülüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün müsaadesiyle ve maddi dayanağının yanı sıra Türk Tarih Kurumu, Ankara Üniversitesi ve İÇDAŞ A.Ş. dayanağıyla Alexandria Troas Antik Kenti’nde 2022 çalışmaları olarak 30 kişilik grupla devam ediyor. Bu yılki hafriyatlarda ise dikkat çeken buluntulardan biri, 1900 yıllık 2 atık su kanalı oldu.
‘İlgili uzmanlarla çalışma gerçekleştireceğiz’
Alexandria Troas Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarında 12’nci dönemin içinde olduklarını söyleyen Hafriyat Lideri Prof. Dr. Öztepe, “Bu süreçte artık faal hafriyat döneminin sonuna gelmek üzereyiz. Bundan sonra öbür çalışmalarla hafriyat çalışmalarımız devam edecek. 2022 yılında bizden evvelki Alman araştırma grubunun bir kısım itibariyle araştırmış olduğu “aşağı agora” dediğimiz bölgede eski sondajları birleştirerek, açılmamış alanları açıp, genişlettik ve yeni bilgiler elde ettik. Bunlardan bir tanesi, 2 atık su kanalının girişine ulaşmış olmamız. Bu kanallar değerli. Antik devirde, bilhassa Roma periyodunda bu atık su kanalları taş duvar örgüler ve taş kanallar halinde oluşturulmuş kanallardır. Pişmiş toprak borularla taşınan pak su kullanıldıktan sonra bu kanallarla deşarj edilir. Bu 2 kanaldan bir tanesi yüzeye 1,5- 2 metre derinlikte, başkası ise yürüme tabanından yaklaşık 5,5- 6 metre aşağıda. Ulaştığımız 2 kanal içerisinde gelecek yıl ilgili uzmanlarla çalışma gerçekleştireceğiz. İçeri kamera salarak tonozlar üzerinde devam ettiğini görme imkanımız oldu. Oradan aldığımız en kaba datalar, bize çok farklı taraflarda, yürüme tabanın altında bir altyapı olduğunu gösterdi” dedi.
‘Modern dalyan köyünde kanalizasyon sistemi yok’
Gelecek yıl atık su kanallarının içinde paklık çalışmaları yapılacağını belirten Prof. Dr. Öztepe, “Belki içeride atık suyla gelen, milin içine karışmış olan çeşitli bulgulara rastlama imkanımız olacak. O bulgurlar birebir vakitte bize, o olayların yaşandığı periyotla ilgili de bilgiler sunabilecek. Bu tip tapınak alanlarındaki çöplükler, atık su kanalları, bilhassa küçük buluntuların üzerinden bilgi vermek açısından kıymetli. Biz bu alanın paklığını yaptıktan sonra müdafaasını yapacağız, güvenliğini sağlayacağız. Gelecek yıl tahminen daha fazla bilgi sahibi olma imkanını bulacağız. Bu kanallar büyük ihtimalle 1800-1900 yıllık civarında. Şu anda içinde bulunduğumuz çağdaş Dalyan köyünde kanalizasyon sistemi yok lakin yaklaşık 1800-2000 yıl aralığındaki bu antik kentte, kanalların yapılma evresini düşünerek söylersek kanalizasyon sisteminin olması çok hoş bir bulgu. Tapınak bölgesi, cadde kenarı, aşağı agoranın yerinde bu tip kanalları görüyoruz. Bu da bize bütün kentin altında bilmediğimiz diğer bir mimari oluşumun varlığını da gösteriyor. Bugün tahminen çağdaş kentlerde, metropollerde karşılaşabileceğimiz kanal sistemi Alexandria Troas’ın altında kelam konusu. Bu ayrıntı toplum için şaşırtan olabilir lakin bizim için büyük Roma kentlerinde beklenebilecek bir durum. Bu da teraslar üzerinde yükselmekte olan antik kent için çok kıymetli. Alexandria Troas, kendi devrinin bir metropolü” diye konuştu.
