Tarladan mahsullerin pazara çıkmasıyla kışlık konserve, turşu ve reçel hazırlıkları başladı. Fakat zerzevat meyve fiyatlarında beklenen düşüş gerçekleşmeyince kavanoz satışları azaldı, kilerler boş kaldı.
Türkiye’de enflasyonist ortam çarşı pazarı vurdu. Bilhassa kış aylarında besin fiyatlarının eserleri iki üç kat artış oldu. Domates 20 liraya, salatalık 15 lira, patlıcan 20 liraya, biber 30 liraya kadar yükseldi. Marulun fiyatı bile kış aylarında 20 liraya kadar çıktı. Yaz aylarıyla birlikte zerzevat meyve fiyatları yüzde 50’lere varan oranda gerileme olsa da alım gücünün erimesi ile meskendeki hesap çarşıya uymadı. Kışın 20 liradan satılan domates bugün semt pazarlarında 9-12 lirası fiyattan, salatalık 6-7 lira fiyattan, biber 7-8 lira fiyattan satışa sunuluyor.
Geçen yıl 2-3 liradan alıcı bulan konservelik domatesin fiyatı ise 7-8 liraya kadar yükseldi. Bu da bir evvelki yıla nazaran fiyatlarda yüzde 100’e yakın artış manasına geliyor. Öteki yandan 2-3 liradan satılan bir litrelik cam kavanozun 6-7 liraya yükseldi. Hâl bu türlü olunca konserveye ilgi azaldı. Bunu kapak satışlarından teyit etmek mümkün.
Konserve satışlarının göstergesi olan kapak satışlarının geçen yılın ağustos ayına nazaran düştüğünü belirten Sarten Ambalaj CEO’su Zeki Sarıbekir “Ev hanımları biriktirdikleri kavanozları her yıl kullanabiliyor lakin her kavanoz için yeni kapak almak zorunda. Konservelik alımlar daha yeni başladı. Lakin geçen yıla nazaran kapak satışlarında düşüş var. Dramatik değil lakin satışlarda azalma olduğu görüyoruz. Bunun temel sebebi zerzevat meyve fiyatlarındaki yükseliş. Bunun sonuçlarını eylül ayında görürüz” dedi.
SALÇA MARKETTEN PAHALI
Peki bir kavanoz domates konservesinin haneye maliyeti ne kadar arttı? Konservelik domatesin bir kilogram fiyatı 7-8 lira. Bir litrelik kavanoz için yaklaşık 1,3 kiloya yakın domates gerekiyor. Zira konserve süreci sırasında domatesin yüzde 30’u fireye gidiyor. Buna kavanoz ve kapak fiyatını da eklendiğinde bir litrelik konservenin maliyeti 20 liraya çıkıyor. Bu oran salçada daha fazla. Zira kilogram salça için en az 6 kilogram domates gerekiyor. Yalnızca domatesin maliyeti 50 liraya yaklaşıyor. Kavanoz ve kapak maliyetleriyle bu oran 55-60 lirayı buluyor. Bir kilogram salçanın market fiyatı ise 30 liradan başlıyor. Münasebetiyle marketin iki katı fiyat demek. Zira fabrikalar domatesi tarladan kilosu 3-4 liradan alıyor. Ambalaj maliyetleri de tüketici maliyetlerine nazaran çok düşük.
Reçelde de durum birebir. Mesela vişne reçeli yapmak istediğinizde kavanoz ve eser maliyetine ek olarak, şeker fiyatlarında yüzde 100’ün üzerindeki artırımı yansıttığınızda 30 lirayı aşıyor. Bütün bu artan maliyetler karşısında tüketici geçen yıla nazaran daha az alım yaparken, meskendeki kilerler boş kaldı.