Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin PBS kanalına özel bir röportaj verdi. Erdoğan birçok farklı bahiste gündemi kıymetlendirdi. Erdoğan, Türkiye’deki ekonomik krizden, Türkiye’nin AB’ye giriş sürecinden ve Rusya-Ukrayna savaşından bahsederken dikkat alımlı açıklamalarda bulundu.
Birleşmiş Milletler 77’nci Genel Konseyi için gittiği New York’ta ABD’nin önde gelen televizyon kanallarından PBS’e konuşan Erdoğan, birçok mevzuda açıklamalarda bulundu. PBS’in internet sitesinde de yayınlanan konuşma metninde, Erdoğan’ın açıklamalarını tercümanı aracılığıyla yaptığı belirtilirken Erdoğan dış siyaset, dünya gündemi ve Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu.
“Rusya-Ukrayna savaşında şu an hangi tarafın üstün olduğu” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Doğrusu bir önder olarak ‘Rusya mı daha aktif, Ukrayna mı daha etkin’ arayışı içerisinde değilim. Tek dileğimiz bu savaşın barışla son bulmasıdır. Gerek Sayın Putin’e gerek Sayın Zelenskiy’e benim ricam, tavsiyem bu olmuştur. İnsanların vefatıyla neticelenen bir savaşın kazananı olmaz” karşılığını verdi.
Erdoğan, birçok farklı hususta açıklamalarda bulundu.
TAHIL KORİDORU KRİZİNDE PUTİN’İ TAKVİYELER SÖZLER
Cumhurbaşkanı Erdoğan, birkaç hafta evvel “Tahıl koridoru muahedesinde kandırıldık. Tahılları gelişmiş ülkelere gönderiyorlar, fakir ve az gelişmiş ülkelere göndermiyorlar” serzenişinde bulunan Rusya Devlet Lideri Putin’in açıklamalarını dayanaklar nitelikte konuştu.
Erdoğan, “Oradan 2 milyon tonu aşan, 3 milyon tona yaklaşan tarım eserlerinin ihracı gerçekleşti. Artık yeni bir etap, bilhassa Rusya’daki eserlerin de dünyaya açılması. Alışılmış burada benim tek arzum, gelişmiş ülkelere değil, az gelişmiş yahut yoksul ülkelere buradan eserlerin sevkiyatını sağlamaktır. Bunu başarabilirsek yoksul ülkeler, az gelişmiş ülkeler hiç olmazsa bu eserlerle şöyle kendilerine gelmiş olurlar” tabirini kullandı.
“PUTİN BU İŞİ BİR AN EVVEL BİTİRME GAYRETİNDE”
Rusya-Ukrayna savaşının süratli bir biçimde bitmesinin nasıl mümkün olabileceği sorusu üzerine Erdoğan, burada yüklü olarak Rusya’nın halinin çok değerli olduğunu belirtti.
Özbekistan’da Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile etraflıca görüşmelerinin olduğunu hatırlatan Erdoğan, “Kendilerinin de aslında bu işi artık bir an evvel bitirmenin çabası içerisinde olduğunu anladım. Bu gidişin badiresi büyük” dedi.
Erdoğan, şayet Rusya-Ukrayna ortasında bir barış sağlanacaksa, burada alınan yerlerin iadesinin büyük ehemmiyet arz ettiğini belirterek, “İstenen, beklenen esasen bu. Bu mevzuda Sayın Guterres’in attığı adımlar da var. Bizim attığımız adımlar da var. Bu adımlarla birlikte beklediğimiz bu iadelerin sağlanması sahiden işimizi kolaylaştır.” dedi.
“KIRIM’DA ADIM ATILMADI”
Rusya Devlet Lideri Putin’den 2014’ten itibaren Kırım’ı da sahiplerine vermelerini rica ettiklerini anlatan Erdoğan, “Bunlar birebir vakitte bizim soydaşlarımız. Şayet bu adımı atarsanız bizi de rahatlatırsınız, Ukrayna’yı da rahatlatırsınız, Kırım Tatarlarını da rahatlatırsınız.’ dedik. Lakin maalesef o günden bugüne orada bir adım atılamadı.” diye konuştu.
“HİÇBİR ÖNDER BEN YANLIŞ YAPTIM DEMEZ”
“Sizce Putin, Ukrayna halkının kendini savunma iradesini küçümseyerek aslında yanlış hesap yaptığının farkında mı?” biçimindeki soru üzerine de Erdoğan, şunları söyledi:
“Hiçbir önder attığı adımdan sonra ‘Ben yanlış yaptım.’ demez. Bunu görmek lazım. Doğal bunu söylerken birebir şeyi Ukrayna için de düşünmek lazım. Sanki Sayın Zelenskiy bu türlü bir adımı atarken ‘Ben yanlış yaptım.’ diye düşünüyor mu yahut düşündü mü? Doğal önderler girdikleri bir yoldan geri dönüşleri çok sıkıntı olan insanlardır. Şu anda yalnızca Polonya’da 3 milyonu aşkın Ukraynalı mülteci var. Avrupa’nın birçok ülkelerine, bize dahi gelen Ukraynalı göçmenler var. Bunların tümünü ele aldığımız vakit, 5 milyona yakın göçmen şu anda Ukrayna’dan çıkmış vaziyette. Doğal bu hususta bir önderin bu işe dayanması, yani 35-36 milyon nüfusu olan Ukrayna’dan bu kadar insanın çıkmış olması kolay bir iş değil. Bir başkanın de bunu anlatması kolay bir iş değil. Ancak önderler bu mevzuda kolay kolay pişmanlık duymuyor.”
RUSYA TARAFINDA DA ÇOK İNSAN ÖLDÜ
“BM soruşturma yaptığında bu zulümleri Rus askerlerinin yaptığı kanıtlanırsa sanki Putin sorumlu tutulmalı mı?” sorusu üzerine ise Erdoğan, şunları kaydetti:
“Böyle bir durum ortaya çıktığı anda zati Putin de bununla ilgili olarak gerekli halini ortaya koyacaktır. Yani Putin’i bu noktada külliyen farklı bir insan olarak görmek hakikat olmasa gerek. Zira o da ülkesinin menfaatlerini birinci derecede savunan ve bunun da gayretini veren bir ülke pozisyonunda. Biz şu anda bu iki ülkenin savaşında, Sayın Putin’le de Sayın Zelenskiy’le de etraflıca görüşmeler yapıyoruz. Tıpkı formda Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri de Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy’le görüşmelerini sürdürüyor. Bu ne demektir? Biz şayet bir sonuca varacaksak, bir başkanın tarafında olmakla değil, her iki başkanla de görüşmeleri yaparak sonuca varmanın uğraşı içerisinde olmamız lazım. Yalnız şunu da görmek lazım, yalnızca Ukrayna tarafında beşerler ölmüyor, Rusya tarafında da çok beşerler öldü.”
Program sunucusunun “Ama Rusya işgal gerçekleştirdi” yorumu üzerine Erdoğan, “O farklı bir bahis. O yapıldığı üzere, doğal daha bu savaş başlamadan evvel bunlar olmuştu ve savaşla birlikte daha da gelişti. Son vakitlerde biraz gerileme de oldu. Ancak dediğim üzere burada bilhassa Birleşmiş Milletler’in üzerine düşen misyonu hızla yerine getirmesi lazım, neticeyi açıklaması lazım. Bu sonuç üzerinden de bizlerin halimizi ortaya tam manasıyla koymamız gerekir. Onun içindir ki mesela biz artık rehine krizini çözmek için çalışıyoruz, adımlar atıyoruz ve belirli bir yere de geldik. Öbür taraftan işte tahıl koridoruyla ilgili adımları buna dayanarak attık. Muhakkak bir sonuca orada da varmış bulunuyoruz. Hasebiyle birisini büsbütün bir kenara at, öbürünü bir kenara koy; o denli olmaz. Sonuç alacaksak sonuca oynamamız lazım ve şu anda ben Türkiye olarak bu sonuca oynamanın çabası içerisindeyim” yorumunu yaptı.
Fotoğraf: AA
ERDOĞAN’DAN AB’YE TEPKİ
“Şangay İşbirliği Örgütüne katılma niyetiniz var. Bu örgütte Rusya, Çin, İran var. Bu, NATO’dan çok farklı bedel ve amaçları olan bir örgüt. Siz ülkenizin doğunun modülü mı olmasını istiyorsunuz batının kesimi mı?” halindeki soruya karşılık Erdoğan, Avrupa Birliği’ne reaksiyon gösterdi.
Erdoğan, “Şunu çok açık net söylemem lazım, biz dünyanın kesimiyiz; ne doğunun ne batının… Bizim için ülkemizin coğrafik olarak büyük bir kısmı doğuya aittir. Batıya ilişkin olan kısmı başkadır. Fakat Avrupa Birliği 52 yıldır bizi devamlı oyalamıştır. Avrupa Birliği, 52 yıldır bizi ne yazık ki hala üye yapmamıştır. Avrupa Birliği içinde bizim durumumuzda olan bir öbür ülke yok. Hala da oyalamaya devam ediyorlar. Halbuki NATO ülkesiyiz. NATO ülkesi olduğumuz halde NATO ülkeleri dahi Avrupa Birliği süreci içerisinde bizi oyalamaktadır. Biz NATO’nun içerisinde verdiğimiz takviyelerle birinci beşin içerisinde yer alan bir ülkeyiz. Bizim NATO’da bu türlü de bir pozisyonumuz var” dedi.
Erdoğan kelamlarını, “Böyle güçlü bir pozisyonu olan Türkiye’nin bu türlü oyalama taktikleriyle bir kenarda tutulması elbet ki bizim için çok çok manidardır. İster istemez farklı arayışlar içerisine girme durumunda da olabiliriz. Avrupa Birliği 52 yıldır bizi tutacak, bizi yanına yaklaştırmayacak ve ondan sonra da ‘Niçin şurayla görüştü, niye burayla görüştü?’ diyecek. Görüşürüm. Bu görüşmeleri yaparken de biz Avrupa Birliği’ne bu noktada hesap verecek değiliz. Biz dünyanın tüm ülkeleriyle görüşürüz. Ben Sayın Şi’yle de görüşürüm, Sayın Putin’le de görüşürüm, Sayın Modi’yle de görüşürüm. Bütün ülkelerle görüşmelerimi yaparım. Zira hepimiz bu dünyanın birer kesimiyiz. Avrupa Birliği üyesi ülkelerle görüşmeler yaptığımız vakit bize ‘Niçin onlarla görüştünüz?’ diye bir soru gelmedi. Biz şu anda bilhassa Şanghay İşbirliği Teşkilatında olan ülkelerle nasıl bir tavır içindeysek onlarla da tıpkı tavır içerisinde süreci işleteceğiz” formunda devam ettirdi.
“F-16 KONUSUNDA BAŞIMIZIN DEVASINA BAKACAĞIZ”
“Sizce şu an Türkiye-ABD bağlantıları ne durumda?” sorusunu ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İdeal bir pozisyondadır diyemem. Zira bizim şu anda Amerika’yla dış ticaret hacmimizin buralarda olmaması lazım. Bizim Sayın Trump periyodunda de belirlediğimiz bir sayı vardı, ‘100 milyar doları bulmalıyız’ demiştik. Fakat maalesef şu anda çok çok gerilerdeyiz.” diye yanıtladı.
Erdoğan, ABD’nin Türkiye’ye F-16 satmaması durumunda Türkiye’nin başının dermanına bakacağını da söyledi.
Erdoğan, “Savunma endüstrini âlâ bir yere taşımamız lazım. İşte mesela bizim F-16 sıkıntımız var. Biz sizden F-16 almışız. Artık sizden F-16 aldığımıza nazaran bunun gerisinin gelmesi lazım. Lakin burada siyasi yaklaşımla karar vererek F-16 konusunda Türkiye’ye hala bir yaptırım uygulama yoluna gitmek iki dost ülke için çok yanlış bir şey. En son Sayın Biden, bunu çözme noktasında bana kelam verdi. Şu anda Biden’ın buna olumlu baktığını biliyorum. Hatta Cumhuriyetçilerle de görüşmelerimiz oldu, onlar da buna olumlu bakacaklarını söylediler. Artık F-16 konusunda şayet biz Amerika’dan istediğimiz neticeyi alamazsak ne yapacağız? Başımızın dermanına bakacağız. Siz kalkıp da Yunanistan’a F-16 konusunda her türlü takviyesi vereceksiniz, orada üsler kuracaksınız ancak Türkiye üzere NATO’daki dost ülkeye ve birinci 5 içerisinde NATO’da her türlü takviyesi veren ülkeye bu takviyesi vermeyeceksiniz. Bu durumda Türkiye’nin yapacağı iş de başının dermanına bakmaktır. Yoksa bunun dışında bizim Amerika’yla külfetimiz yok” dedi.
ERDOĞAN: İSVEÇ TERÖRÜN BİR KULUÇKA YUVASIDIR
“Türkiye olarak İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğini daimi olarak engellemek üzere bir niyetiniz var mı?” sorusu üzerine Erdoğan, “Şunu bir kere görmeniz lazım, burada bilhassa İsveç terörün adeta bir kuluçka yuvasıdır” değerlendirmesinde bulundu.
“Eğer İsveç ve Finlandiya sizin onlardan istediğinizi yapmazsa, o vakit NATO üyeliklerini durdurma, engelleme konusunda kararlı mısınız?” sorusunu Erdoğan, “Bu mevzuda NATO üyelerinden rastgele birisinin olumsuz yanıt vermesi esasen bu girişi engeller” kelamlarıyla yanıtladı.
“BEN EKONOMİSTİM”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’deki enflasyon sıkıntısının nasıl çözülebileceğine” ait soruya karşılık da dikkat cazibeli açıklamalarda bulundu.
Erdoğan, “Enflasyon aşılamaz bir ekonomik tehlike değildir. Ben ekonomistim. Şu anda yeni bir adım attık. O da şu, Tarım Kredi Kooperatiflerimizde eserler çok çok ucuz fiyatla satılıyor. Bunlar öteki zincir marketlerden çok daha düşük fiyatlı. Bizim için şu anda enflasyon bir meşakkattir lakin yılbaşından sonra biz enflasyonda da bu ezayı aşacağız ve yolumuza kararlılıkla devam edeceğiz. Şu anda Türkiye’nin büyüme oranı yüzde 7,6. Dünyada şu anda ikinci sıradayız büyümede. Bu da bir şeyi gösteriyor” yorumunu yaptı.
Fotoğraf: AA
“2023 SEÇİMLERİNİ KAZANACAĞIZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’de 2023’te yapılacak seçimlere” dair soruya, “Bizim şu anda seçimleri kazanma noktasında bir kaygımız yok. Ben meydanların lisanını âlâ bilirim. Şu anda yaptığım toplu açılışlarda, meydan mitinglerinde şayet on binleri meydanlara toplayabiliyorsam, bu halkımın bize olan teveccühünü göstermektedir. Halkımızın bize olan bu teveccühü devam ettikçe, bizi kimse tutamaz. Zira alternatif yok” dedi.
Erdoğan, şöyle devam etti: “Şu anda biz o denli bir pozisyondayız ki inşallah bu seçimleri de bizler kazanacağız. Ben yüzde 52 ile Cumhurbaşkanlığını kazandım. Artık önümüzdeki seçimlerde bizim amacımız natürel birebir formda kazanmak. Biz başkanlık sistemine geçtik. Lakin bizim muhalif kanat, Türkiye’de başkanlık sistemi değil, parlamenter sistemi savunuyor, ki o parlamenter sistemde Türkiye yıllar yılı 7 ayda, 8 ayda, 10 ayda, 13, 14, 15, 16 ayda bir seçime gitmiş, hükümetler bozulmuş. Bu türlü bir ülkede istikrar olur mu? İstikrar olmadığı için de ne oldu? Türkiye daima geride kaldı. Biz ise dedik ki başkanlık sistemine geçeceğiz ve başkanlık sistemine geçtik. Amerika’daki sistemi de kısmen baz aldık. Başkanlık sistemiyle bir arada de Türkiye çok daha farklı bir yürüyüşe geçti ve bu farklı yürüyüş içerisinde de çok hoş bir yere ülkemizi getirdik.”