18 yıl havalimanında yaşayan bir adam, yani Mehran Karim Nasseri… Aslında onun öyküsünü birçoğumuz Tom Hanks’in başrolünü oynadığı Terminal sinemasından biliyoruz. “Sir Alfred” lakaplı Nasseri, geçtiğimiz hafta ömrünün kıymetli bir kısmını geçirdiği havalimanında hayatını kaybetti. Bu haber onun sıra dışı macerasını yine hatırlamamıza neden oldu. Nasseri, İran’ın Mescid-i Süleyman kentinde, 1945’te doğdu. Babası, bir hekimdi. Annesi ise -Nasseri’nin ifadeleriyle- İskoçya’dan gelen ve babasıyla tıpkı şirkette çalışan bir hemşireydi. Nasseri’nin hepimizin bildiği macerası ise aslında 1973 yılında Bradford Üniversitesi’nde Yugoslavya hakkındaki çalışmaları üzerine üç yıllık bir eğitim almak üzere İngiltere’ye gitmesiyle başladı. Daha sonra ülkesine döndü. Lakin o yıllarda İran önemli dertler yaşıyordu. Nasseri’de bundan nasibini aldı ve Pir Muhammed İstek Pehlevi’ye karşı protestolara katıldığı gerekçesiyle tutuklandı, daha sonra da hudut dışı edildi. Çeşitli iltica müracaatlarının akabinde Belçika’daki Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından mülteci statüsü verildi.
EVRAKLAR KAYIP, BİLET CEBİNDE
Ancak mültecilik statüsü Nasseri için manalı değildi. Zira bir İngiliz ebeveyni vardı ve İngiliz vatandaşı olabilirdi. Avrupa’da geçirdiği birkaç yıl sonra 1988’de İngiltere’ye giderken bulunduğu havalimanında evrak çantası kayboldu yahut kaybolduğunu sav etti. Yeniden de havalimanına yasal bir giriş yapmıştı ve bileti de elindeydi. Bu nedenle Londra uçağına bindi. Lakin İngiltere’ye indiğinde göçmenlik yetkililerine pasaportunu da onun yerini tutabilecek evraklarını da gösteremedi. Bu durumda Fransa’ya geri gönderildi. Nasseri, indiği havalimanında evvel tutuklandı. Süratlice hakkında dava açıldı. Lakin davasına bakan hakim “havalimanına girişinin son derece yasal olduğunu, lakin Fransa’nın onu mülteci olarak almak zorunda olmadığına” hükmetti. Sonuç bu olunca Nasseri havalimanının “Terminali” isimli kısmında bir hayat sürmeye başladı. Vatansızdı, pasaportu, kimliği yoktu. Dahası bu çeşit müracaatları yapabilmesi için gerekli evrakını da esasen çaldırmıştı.
SIR ALFRED MEHRAN
Uzun bir mühlet yaptığı tüm teşebbüsler sonuçsuz kaldı. Fransa, Belçika’nın Nasseri’nin evraklarını yine vermesini istedi. Fakat o havalimanında sıkışıp kalmıştı ve Belçika’da bürokratik tüm sürecin şahsen yapılması isteniyordu. Ortadan yıllar geçtikten sonra Belçika, nezaret halinde olmayı kabul etmesi durumunda ülkeye girmesine müsaade verdi. Lakin Nasseri İngiltere vatandaşı olmak için çıktığı yoldan vazgeçmek, Belçika’ya dönmek, bu denli emekten sonra kaybetmiş olmak istemiyordu. Üstelik değişik bir formda bu havalimanında kendine bir hayat kurmuştu. Burada çalışanlarla arkadaş olmuş, yolculara havalimanı içinde mihmandarlık edip ufak tefek paralar kazanmaya başlamıştı. Buradan çıkması demek, -ona göre- hakkı olan İngiltere vatandaşlığından vazgeçmek demekti. Bu periyotta Fransa da kendisine ikamet vermeyi kabul etti. Lakin bu sefer öteki bir sorun karşısına çıktı: İmzalamasını istenilen kağıtların tümünde İranlı olarak görünüyordu. Bunu reddetti. Hatta, İngiltere’yle yaptığı yazışmalarda kullandığı biçimde isminin “Sir Alfred Mehran” formunda kullanılmasını istedi. İlerleyen yıllarda istediği hayatı yaşamak için epey büyük bir azim, tahminen de inat sergileyen Nasseri değil lakin öyküsü havalimanından çıktı. Takvimler 2003 yılını gösterdiğinde ünlü direktör Steven Spielberg’in sahibi olduğu DreamWorks üretim şirketi Nasseri’nin kapısını çaldı be ona öyküsünün hakları için önemli bir ödeme yapmayı teklif ettiler. Nasseri ödemeyi kabul edip, kıssasını sattı. Fakat yeniden de terminalde yaşamaya devam etmek istiyordu. O denli de yaptı. Bu süreç onu düzgünce meşhur etti ve kendisiyle alakalı sayısız kitap yazılıp, belgesel çekildi.
Filmi hiç izleyemedi
Spielberg’in şirketi Nasseri’nin öyküsünü satın aldıktan bir mühlet sonra, 2004 yılında The Terminal sinemasını izleyicisiyle buluşturdu. Sinema hem seyirciden hem de eleştirmenlerden tam not aldı. Sinemadaki Viktor Navorski (Tom Hanks) karakterinin yaşadıkları Nasseri’yle birebir olmasa da büyük oradan benzeşiyordu. Havalimanından çıkamayan Nasseri’nin sineması hiç izleyemediğini de ekleyelim.
CEVAPSIZ SORULAR
2006 yılı onun için pek de düzgün geçmedi. Zira Nasseri’yi havalimanından çıkartamayan yetkililer onun yatak olarak kullandığı oturma yerlerini söktü. Nasseri, adeta meskeni haline gelen Terminal1’den böylelikle ayrıldı. Bu süreçte kendisine havalimanının Fransız Kızılhaç Örgütü şubesi bakmaya başladı. 2007’de ise çeşitli rahatsızlıkları nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Hastaneden çıktığında yeniden Fransa’daki bir hayır kurumunun merkezinde kalmaya başladı. “Sir Alfred” geçtiğimiz hafta tekrar bir halde girmeyi başardığı Roissy-Charles-de-Gaulle Havalimanı’nda kalp krizi geçirerek öldü. Ardında hepimizi şaşırtan bir macera ve yanıtsız sorular bıraktı.
