İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da “Türkiye, NATO üyeliği için yapamayacağımız, yapmak istemediğimiz şeyleri de istiyor” tezinde bulundu. İsveç Başbakanı’nın bu kelamları üzerine Bugün Yenişafak’ta yazı yazan Yahya Bostan, İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’nin bu iki ülkenin NATO üyeliği için öne sürdüğü kaideleri yerine getirmek için seçimleri beklediğini söz etti.
Yahya Bostan’ın yazısının ilgili kısmı şöyle:
Açıklamayı duyunca kaynaklarıma “Ankara Stokholm’den yeni bir talepte mi bulundu?” diye sordum. Aldığım cevap “Hayır” oldu.
O halde şu üç soru üzerinde durmak gerekiyor: 1. O muhtırada ne vardı? 2. Türkiye’ye hangi kelamlar verildi? 3. Yapılacaklar listesinde son durum ne?
Diplomasi koridorlarında bu soruların karşılıklarını aradım. Üçlü muhtırada iki temel başlık öne çıkıyor. Birincisi Türkiye’ye dönük örtülü ya da açık tüm silah ambargolarının kaldırılması konusu. Yaptırımlar süratli bir biçimde kaldırıldı. Lakin iki ülkeden silah alımının Ankara için stratejik bir problem olmadığı, bu yüzden kaldırılan yaptırımların NATO üyeliği için kâfi olmayacağı vurgulanıyor.
İkincisi, iki ülkenin PKK ve FETÖ’ye verdiği takviyenin kesilmesi. “PKK ve başka tüm terörist örgütlerin, uzantılarının, iltisaklı kuruluşlar ve paravan örgütler içerisinde yer alan yahut bu terör örgütleriyle ilişkisi bulunan şahısların faaliyetlerinin engelleneceği” taahhüdünün altında İsveç ve Finlandiya’nın imzası bulunuyor.
Bunun için İsveç’in terörle ilgili mevzuatını değiştirmesi gerekiyordu. Bunu kısmen yaptılar. Lakin terör kanunları değişse de İsveç’te terör örgütü mensuplarının hâlâ örgüt sembolleriyle şov yapabildiğine işaret ediliyor ve bu bahisteki rahatsızlık lisana getiriliyor. Kaynaklar “Söylem değişti fakat uygulama sürüyor” tespitinde bulunuyor. Dün, Stockholm’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı gaye alan ve Ankara’nın sert yansısını çeken skandalı bir örnek olarak gösterebiliriz.
Dahası, üçlü muhtıraya nazaran Türkiye’de terör hatasından zanlı olan PKK ve FETÖ üyelerinin Türkiye’ye iade edilmesi gerekiyor. Türkiye’nin iki ülkeden iadesini istediği toplam 23 kişi bulunuyor. Bunun 14’ü İsveç’te yaşıyor. Bu bahiste İsveç de Finlandiya da bugüne kadar bir adım atmış değil. Bilhassa İsveç çeşitli mazeretler öne sürerek iadelerin önünü tıkıyor. Bir terör zanlısı ile ilgili “Aynı vakitte İsveç vatandaşı, bu yüzden iade edemeyiz” cevabını verdiler örneğin. Bilhassa FETÖ üyelerinin iadesi konusunda “Yapılan aksiyon kanunlarımıza nazaran hata değil” münasebetini öne sürüyor, iade kararının yargıya ilişkin olduğunu söylüyor, yani topu yargıya atıyorlar. FETÖ’cü Bülent Keneş’in iadesinde yaşanan pürüz tam olarak bu münasebete dayanıyor.
İsveç yetkililerinin, yapılan mevzuat değişikliğini işaret ederek “Biz terörle çabada Türkiye ile en çok işbirliği yapan Avrupa ülkesi pozisyonuna geldik” yaklaşımında olduğu, daha fazla adım atma konusunda isteksiz davrandığı belirtiliyor.
Peki, düğüm çözülecek mi yoksa daha mı karmaşıklaşacak? Ankara, üçlü muhtırada anlaşılan hususlarda faal adımlar atılmadığı takdirde iki ülkenin NATO üyeliğine onay vermeyeceğini daha evvel net bir formda açıklamıştı. Önümüzdeki günlerde başlayacak üçüncü çeşit görüşmelerde Ankara, hassasiyetlerini tekrar vurgulayacak.
İsveç ve Finlandiya hükümetleri NATO üyesi olmak istiyor. Bunun için üçlü muhtıradaki hususların hayata geçirilmesi gerektiğinin de farkındalar. İç kamuoyu ve Ankara’nın beklentileri ortasında sıkışan İsveç Başbakanı’nın “Türkiye yapmak istemediğimiz şeyleri de istiyor.” kelamlarını evvelki gün tevil etmesi ve “yanlış anlaşılma” olarak nitelemesi bu zorunluluğun farkında olduklarını gösteriyor. Fakat yapılan bir tahlile nazaran adım atmak için Türkiye’de yapılacak seçimi ve sonuçlarını görmek istiyorlar. O halde iki ülkenin NATO’ya üyeliği konusunda hazirana kadar bir gelişme yaşanması şu an için pek mümkün görünmüyor.