ABD orta seçimleri iki yılda bir yapılır. Bu orta seçimler, 4 yılda bir seçilen Liderin vazife mühletinin tam ortasına denk geldiği için de “ara karne”
Demokrat ABD Lideri Joe Biden’a karşı Cumhuriyetçi eski Lider Donald Trump ve destekçilerinin yine güçlendiği açık seçik görülen orta seçim sürecini, eski ABD Dışişleri Bakanlığı Çalışanı, emekli Albay Rich Outzen ile konuştuk.
‘Biden düşük performans sergiledi’
Demokratların Cumhuriyetçiler karşısındaki güç kaybını tanımlayan Outzen bunun sebebi olarak Lider Biden’ın halk için kıymetli olan iktisat, güvenlik ve toplumsal siyaset hususlarında düşük performans göstermesini işaret etti. Outzen orta seçimlerin tam manasıyla “Cumhuriyetçilerin dönüşü” olarak tanımlanamayacağını fakat Cumhuriyetçiler ve Demokratlar ortasında bölünmüş bir idareden kelam etmenin mümkün olabileceğini söz etti. Bahse dair değerlendirmelerde bulunan emekli Albay, “Demokratik Lider ve Cumhuriyetçi Kongre” olarak karşımıza çıkabilecek seçim sonrası durumun Biden’ı ideolojik yaklaşımdan yararcı bir yaklaşıma sürükleyeceğini bunun da ABD için olumlu mana taşıdığını vurguladı.
Cumhuriyetçilerin çoğunluğu elde etmesi ne mana taşıyacak?
Cumhuriyetçilerin Kongrede çoğunluğu elde etmesi halinde ABD’yi nelerin beklediğini sorduğumuz Outzen, “harcamaların dizginlenmesi” vurgusu yaptı. Outzen, Cumhuriyetçilerin çoğunluğu elde etmesiyle Biden İdaresinin güç, toplumsal siyasetlerinin aksine çevrilebileceğini söz ederek Covid-19 ve eğitim siyaseti konusunda da “hesap verilebilirliğin” artmasını beklediğini söyledi.
Outzen’in söz ettiği eğitim siyasetlerine açıklık getirmek gerekirse ABD Lideri Joe Biden, Ağustos ayı sonunda hükümetin öğrenci kredi geri ödemelerine af uygulayacağını açıklamış bu da ülkede tartışmalara sebep olmuştu.
Biden bu adımla 2020 yılındaki seçim vaatlerinden birini daha yerine getirmiş olsa da global krizler nedeniyle son 40 yılın üzerine çıkan enflasyonu işaret eden ekonomistler ise bu durumun enflasyonu daha da yükseltebileceğini tabir etmiş Cumhuriyetçi kongre üyeleri de liderin yasal olarak bu borçları silme yetkisi olup olmadığını sorgulamıştı.
Biden, eski Lider Donald Trump vazifedeyken kabul edilen vergi indirimine atıfta bulunarak “Hiçbir vakit çalışan Amerikalılara ve orta sınıfa yardım ettiğim için özür dilemeyeceğim, hele de varlıklı Amerikalılara ve büyük şirketlere yarar sağlayan 2 trilyon dolarlık bir vergi indirimine oy veren insanlardan” demişti.
‘Dış siyasette büyük bir değişiklik beklemiyorum’
Cumhuriyetçilerin Senato’da çoğunluğu sağlaması halinde dış siyasette kritik bir yer tutan İsrail, Çin, Türkiye hususlarında büyük bir değişiklik beklemediğini tabir eden Outzen, “Senato’da kazanılacak bir GOP* (Cumhuriyetçi) zaferinin İran siyaseti ve göçmen siyaseti üzerinde büyük tesirleri olacaktır. Lakin Ukrayna, Çin, ticaret, İsrail ya da Türkiye mevzularında her iki durumda da büyük bir değişiklik beklemiyorum” dedi.
‘F-16 konusunda iki durum var…’
Türkiye ABD ortasında kangrene dönen F-16 konusunda iki neden dolayı bir açıklık olduğunu tabir eden Outzen, ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake’in Cumhuriyetçiler içinde Demokratlara kıyasla daha büyük bir dayanağa sahip olduğunu ve bunun da Senatoda Cumhuriyetçi çoğunluğun elde edildiği bir senaryoda “Flake’in bir mutabakat için daha fazla takviye alabileceğini” söyledi.
Öte yandan Türkiye’ye F-16 satışında büyük bir mani olan Senatör Bob Menendez’in Demokrat olduğuna dikkat çeken Outzen, Senato’da Cumhuriyetçi çoğunluğun elde edilmesi halinde Menendez’in tesirinin bir nebze de olsa azalacağını söyledi. Outzen tekrar de her iki senaryoda da Biden’ın onayının gerekliliği konusuna vurgu yaptı.
ABD orta seçimleri nedir?
Son haftalarda ABD’nin en büyük gündemi olan orta seçimlerde, Kongre’nin alt ve üst kanatları Temsilciler Meclisi ve Senato’nun üyeleri seçilecek. Seçimlerde Kongredeki dağılım belirlenirken 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ve 100 üyeli Senato’nun da 35 üyesi için sandığa gidilecek.
Kongre, Temsilciler Meclisi ve Senato
Kongre, ülke genelinde uygulanan ulusal kanunları yapıyor. Temsilciler Meclisi hangi kanunların oylanacağını belirlerken, Senato ise bu kanunları veto etme ya da onaylama yetkisine sahip olmasıyla öne çıkıyor.
Senato birebir vakitte lider tarafından yapılan atamaları onaylıyor ve lidere karşı soruşturmalar yürütebiliyor. Bu yüzden Senato’da muhtemel bir Cumhuriyetçi çoğunluğu da Biden’ın geleceği için belirleyici olacak.
Ara seçimler neden kıymetli?
İki yılda bir yapılan ve ABD Liderinin misyon mühletinin “bir değerlendirmesi” niteliği taşıyan orta seçimlerin 2024 yılında yapılacak başkanlık seçimlerinin sonuçlarına dair bir izlenim yaratacak.
Eski Lider Donald Trump’ın seleflerinin tersine siyasetten geri çekilmemesi ve Biden’ın iktisat ve enflasyon konusunda halk dayanağını kaybetmesi de kıymetli başlıklar ortasında yer alıyor.
Demokratların orta seçimlerden mağlubiyetle çıkmaları Biden’ın 2024 seçimlerinde aday olmamasına yol açabilir. Zira Kongre’nin iki kanadından biri Cumhuriyetçilere geçerse bu taslakların yasalaşmasında bir tıkanıklık yaşanabileceği manasına geliyor.
Ara seçimler öte yandan 2020 yılında gerçekleşen 6 Ocak Kongre Baskını sonrasında birinci kere yapılacak olmasıyla da önemli. Seçimler öncesinde ülkede yaşanan ve yaşanacağına dair sinyaller alınan şiddet olayları ülke genelinde büyük bir telaş yarattı. ABD’nin Demokrat Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi‘nin eşi Paul Pelosi‘nin konutunda çekiçli akına uğraması ve seçim vazifelilerinin mevt tehditleri alması da kaygı artırıcı ögeler ortasında yer aldı.
Kritik 6 eyalet
Ara seçimlerde kritik altı eyalet, belirleyici olacak. Lider Joe Biden’ın 2020’de demokratlara geçirerek değiştirdiği beş eyalet: Arizona, Georgia, Michigan, Pennsylvania ve Wisconsin – artı Nevada.
Seçimler sırasında bu eyaletlerde yaşanacaklar; kürtaj hakları, iktisat siyasetleri, eğitim ve iklim krizi üzere mevzuları yalnızca kendi hudutları içinde değil, ülke genelinde de etkileyecek.
*Büyük Eski Parti’nin (The Grand Old Party) kısaltması olan GOP, Amerika Birleşik Devletleri Cumhuriyetçi Partisi için kullanılan bir takma isimdir.