ANKARA – CHP, YETERLİ Parti, Saadet Partisi, DEVA, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’nin oluşturduğu Altılı Masa’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e dair anayasa değişikliği önerisi kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
Anayasada 84 hususta değişiklik hedefleyen Altılı Masa’nın teklifinin sonlu kaldığı, bilhassa temel hak ve özgürlükler ile çalışma ömrüne dönük düzenlemelerin kâfi olmadığı tenkitleri kayda geçti.
Öneriyi hazırlayan Altılı Masa’nın Anayasal ve Yasal Islahat Kurulu üyelerine nazaran ortaya çıkan bu metin, baştan anayasanın yazıldığı bir teklif ya da tasarı değil. Teklifleri ve tenkitleri kayda alacaklarını belirten Altılı Masa temsilcileri, kelam konusu teklife dair değişiklik kapısını açık bıraktı.
‘KAMUOYUNDAN GELEN TENKİTLERİ, DEĞERLENDİRMELERİ VE TEKLİFLERİ TOPLAYACAĞIZ’
‘Altılı Masa Anayasal ve Yasal Islahat Komisyonu’ üyesi, Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı, anayasa hukukçusu Prof. Dr. Serap Yazıcı’ya nazaran ortaya çıkan teklif anayasa değişikliği metni değil. Anayasa tekliflerini, “tümüyle yeni bir anayasa yapma” vaadiyle hazırlamadıklarını, altı siyasi parti başkanının 28 Şubat 2022’de kamuoyuna açıkladığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ni temel alarak hazırladıklarını belirten Yazıcı, “Mutabakat metninin asıl teması Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni yürürlükten kaldırmak yerine Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’i kabul etmek. Bunun yanı sıra mutabakat metninde yargıya ve bir grup hak ve hürriyetlere ait vaatler var. Biz bütün bu vaatleri tüzel açıdan formüle etmiş olduk” dedi.
Hazırladıkları anayasa teklifine dair yöneltilen tenkitleri takip ettiğini, HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar’ın öneriyi ‘olumlu’ lakin ‘eksik’ bulduğunu hatırlatan Gelecek Partili Yazıcı, “Tabii ki eksik olacaktır zira bu tümüyle bir anayasa değişikliği metni değil. ‘Türkiye’nin bütün problemlerini bu metinde çözeceğiz’ savıyla hazırlanmış bir metin değil. Eksikliklerinin olması doğal” tabirlerini kullandı.
Sivil toplum kuruluşlarıyla, medya mensuplarıyla tekliflerini paylaşacaklarını, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde tanıtım toplantıları yapacaklarını, gelen tenkit, kıymetlendirme ve teklifleri toplayacaklarını belirten Gelecek Partili Yazıcı, “Bu teklif, teklife dönüştürülünceye kadar kamuoyundan gelen iletileri dikkate alacağız. Kamuoyundan gelen tenkitleri, değerlendirmeleri ve teklifleri toplayacağız. Böylelikle bunları gözden geçireceğiz. İnşallah seçimlerden sonra hedeflediğimiz üzere anayasayı değiştirecek çoğunluğu kazanınca bütün o tenkitleri, teklifleri de dikkate alarak genişletmek ve zenginleştirmek suretiyle bunu bir anayasa değişikliği teklifine dönüştüreceğiz” sözlerini kullandı.
Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Serap Yazıcı ‘BİZİM GAYEMİZ EN ACİL OLAN ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİ YAPMAKTI’
Hazırladıkları teklifte temel hak ve özgürlüklere dair “yeteri kadar” başlığın olmadığı tenkitlerini hatırlatmamız üzerine Gelecek Partili Yazıcı, altı başkanın hazırladığı mutabakat metnini işaret etti. Örneğin, mutabakat metninde yer alan “TBMM’ye giden yolları demokratikleştireceğiz” başlığı çerçevesini ele aldıklarını tabir eden Yazıcı, “TBMM’ye giden yolların demokratikleşmesi için öncelikle siyasi partilerle ilgili anayasa düzenlemelerinin değiştirilmesi lazım. Münasebetiyle oradaki vaatlere bağlı olarak biz bir grup hak unsurlarına değinmiş olduk. Elbette temel hak ve özgürlüklerdeki hususlarda daha etraflı düzenlemeler, değişiklikler yapılabilir” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ben bir anayasa hukuku profesörü olarak şunu söyleyeyim; anayasanın başlangıç kısmı başlı başına bir sorun. Olağan şartlarda bir anayasa metninin fonksiyonu devletin otoritesini sınırlamak, bireyler için hak ve özgürlükler sunmak ve bunları garanti altına almaktır. Bizim anayasamızın başlangıç metnine bakarsanız hiç insan haklarıyla ilgili, devlet otoritesinin sonlandırılmasıyla ilgili tabirler yok. Tam tersine devleti ideolojik bakımdan yücelten sözler var. Münasebetiyle başlangıç kısmının de değiştirilmesi gerekiyor. Haliyle kamuoyundan bu taraftan gelen tenkitler varsa haklıdır. Fakat söylediğim üzere bizim hedefimiz tümüyle yeni bir anayasa yapmak değildi. Bizim hedefimiz en acil olan anayasa değişikliklerini yapmaktı.“
İYİ PARTİLİ POYRAZ: TENKİTLERE AÇIĞIZ
Anayasal ve Yasal Islahat Kurulu üyesi, GÜZEL Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz anayasa tekliflerinin her türlü yapan teklif ve görüşe açık olduğunu söyledi. Tekliflerini açıklarken “Anayasa değişiklik teklifi” ya da “Anayasa çalışması” sözünü bilhassa kullanmadıklarını belirten GÜZEL Partili Poyraz, “Öneri, bu bahisle ilgili görüşlere ve tenkitlere açık olmak demektir. Biz de buna açığız. Tartışılacak ve biz iştirakçi bir sistem kurmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
Sivil toplum kuruluşları ve örgütlerle anayasa değişikliği tekliflerini görüşmek için takvim oluşturduklarını söyleyen YETERLİ Partili Poyraz, “Bu hafta içerisinde görüşmelerin takvimini oluşturuyoruz. Öncesinde bölgesel toplantılar yapacağız ve sivil toplum kuruluşlarını gezeceğiz. Tüm geri dönüşleri de merakla bekliyoruz” tabirlerini kaydetti.
YETERLİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz ‘BELİRLEDİĞİMİZ ÇITANIN ALTINA DÜŞMEMEK KAYDIYLA DAHA İLERİYE GÖTÜRMEYE HAZIRIZ’
Anayasal ve Yasal Islahat Kurulu üyesi, Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya’ya nazaran açıklanan anayasa teklifiyle demokrasi ve özgürlükler açısından “alt eşik” belirlenmiş oldu. Kelam konusu “eşiğin” altına düşmemek kaydıyla bütün partilerden ve sivil toplum örgülerinden gelen teklifleri, altı siyasi parti olarak değerlendirmeleri gerektiğini belirten SAADET’li Kaya, “Gelen teklifler yeniden altı siyasi partinin mutabakatıyla hazırladığımız metne koyulabilir. Belirlediğimiz çıtanın altına düşmemek kaydıyla daha ileriye götürmeye hazırız. Gelebilecek teklifleri toplayıp değerlendireceğiz. Bunu daha da geliştirmeye, mutabakat kaydıyla açığız” diye konuştu.
Komisyon olarak farklı başlıklarda da çalışmalarını sürdürdüklerini, bir taraftan da anayasa teklifine dair program oluşturduklarını belirten Kaya, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi kamuoyuna tanıtmak ismine bir dizi aktiflik yapacağız. Onunla ilgili bizim komitemiz Bağlantı Komitesi ile bir ortaya gelip plan ve program hazırlayacağız” dedi.
Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya ‘ANAYASAYA EHEMMİYET VEREN, KULAK KABARTAN KESİTLERDEN GELEN HAKLI TENKİTLER VAR’
Anayasa teklifine dair iktidar kanadından gelen tenkitleri, “İktidar kanadı genelde algı üzerinden gidiyor ve metnin içeriğinden çok sulandırmaya çalışıyor. Onlardan manalı bir reaksiyon göremedik” sözleriyle pahalandıran SAADET’li Kaya, “Anayasaya değer veren, kulak kabartan bölümlerden gelen haklı tenkitler var” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ama şu atlanıyor; biz yeni bir anayasa yapmıyoruz. Var olan anayasanın içerisinde Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e dönük birtakım iyileştirmeler yapıyoruz. Şu mevzu niçin düzenlenmemiş üzere haklı talepler gelebilir fakat o, bizim bu çalışma kapsamımızda olan bir şey değil. Şayet biz anayasayı yine yazmış olsak, ‘Bu hususa neden yer vermediniz’ üzere tenkitler haklı olabilir. Lakin biz var olan bir anayasa içerisinde bilhassa sisteme dönük iyileştirmeleri, revizyonları yapıyoruz.“