Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı Dezenformasyonla Gayret Merkezince, 2-8 Ocak’ı kapsayan Dezenformasyon Bülteni yayımlandı.
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı’nca, , 2-8 Ocak’ı kapsayan Dezenformasyon Bülteni yayımlandı.
Bültende, “İstanbul’da inşa edilen metro çizgilerine ait dezenformasyon”, “15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün eski ismi ‘Atatürk Köprüsü‘”, “Karadeniz’deki doğalgaz keşfiyle ilgili ‘yabancı şirket’“, “TÜİK datalarına ait manipülasyonlar“, “Seçim gereçlerinin DMO depolarında tutulması mevzuata aykırıdır“, “BOTAŞ İdare Heyeti üyelerine 2021 yılında 148 milyon lira harcama yapıldı“, “Uçaklar kimyasal püskürtüyor” tezlerini içeren çeşitli başlıklardaki haberlere yer verildi.
Bültende, birtakım toplumsal medya hesaplarından paylaşılan ve basın yayın organlarında habere mevzu olan, “Geçmişten bugüne İstanbul’da kim ne kadar metro yaptı?” başlıklı grafiklerin dezenformasyon içerdiği belirtilerek, şu tabirler yer aldı:
“Grafikte 1984’ten itibaren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapmış isimlerin yıllık ortalama kaç kilometre metro sınırı inşası gerçekleştirdiğine dair aldatıcı bilgilere yer verilmiştir. Grafikte yazan sayılar gerçeklerle bağdaşmamaktadır. 1984-1989 devrinde İBB Başkanlığı yapan Bedrettin Dalan’ın 5 yıllık misyon müddetinde 8,1 kilometre (yıllık ortalama 1,62 kilometre) metro sınırı inşası gerçekleştirilmiştir. 1989-1994 yılları ortasında vazife yapan Nurettin Sözen devrinde de 5 yılda toplam 12 kilometre (yıllık ortalama 2,40 kilometre) metro sınırı inşa edilmiştir. 1994-1998 yılları ortasında İBB Başkanlığı yapan Recep Tayyip Erdoğan devrinde 4,5 yılda 12 kilometre (yıllık ortalama 2,67 kilometre) metro sınırı inşa edilmiştir. 1998-2004 yılları ortasında vazife yapan Ali Müfit Gürtuna periyodunda 5,5 yılda 12,4 kilometre (yıllık ortalama 2,25 kilometre) metro çizgisi inşası gerçekleştirilmiştir.
2004-2017 yılları ortasında başkanlık yapan merhum Kadir Topbaş devrinde 13,5 yılda 142,88 kilometre (yıllık ortalama 10,58 km) metro çizgisi inşa edilmiştir. Vazifesi devralan Mevlüt Uysal, 1,5 yılda 5,13 kilometre (yıllık ortalama 3,42 kilometre) metro çizgisi inşasını tamamlamıştır. 2019 yılında İBB başkanlık koltuğuna oturan Ekrem İmamoğlu’nun 3,5 yıllık vazife mühletince 7,24 kilometre (yıllık ortalama 2,07 kilometre) metro çizgisi inşa edilmiştir.”
’15 TEMMUZ ŞEHİTLER KÖPRÜSÜ’NÜN İSMİ, ATATÜRK KÖPRÜSÜ İDİ’ İDDİASI
İYİ Parti STK Bağlantıları Lider Yardımcısı Mehmet Aslan’ın, “15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün ismi, Atatürk Köprüsü idi” savının yanlışsız olmadığı belirtilen bültende, 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de 29 Mayıs 2013’te, “İlk köprü, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk’ün ismini taşıyor” savında bulunduğu kaydedildi.
Karayolları Genel Müdürlüğünün, “Boğaziçi Köprüsü Proje Bilgileri” evrakında, köprünün isminin en başından beri “Boğaziçi” olduğunun açık formda görüldüğü aktarılan bültende, şunlar kaydedildi:
“Ayrıca, TRT’nin açılış ve inşa süreçlerindeki arşiv manzaralarında, köprünün ismi yeniden ‘Boğaziçi’ olarak geçmektedir. Devrin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ve Başbakan Naim Talu ile beraberindeki bakanlar, 30 Ekim 1973 saat 11.00’de köprünün açılış merasimine katılmıştır. Merasimi haber yapan basın yayın kuruluşlarının köprüyü, ‘Boğaziçi Asma Köprüsü’ olarak andığı tespit edilmiştir. 15 Temmuz hain darbe teşebbüsü sırasında Boğaziçi Köprüsü’nde 2’si polis 34 vatandaşımız şehit edilmiştir. Boğaziçi Köprüsü’nün ismi 25 Temmuz 2016’da, Bakanlar Konseyi kararıyla şehitlerimizin anısına, ’15 Temmuz Şehitler Köprüsü’ olarak değiştirilmiştir.”
KARADENİZ’DEKİ DOĞALGAZ KEŞFİYLE İLGİLİ ‘YABANCI ŞİRKET’ İDDİASI
Bazı basın yayın organlarında Karadeniz’deki doğalgaz arama faaliyetleri ve keşif duyurularıyla ilgili ortaya atılan, “yabancı şirket” argümanlarının gerçeği yansıtmadığı vurgulanan bültende, şu tabirler kullanıldı:
“Akçakoca doğalgaz alanı, 1995 yılında imzalanan iştirak kontratıyla yüzde 51 payı TPAO’ya; yüzde 49’u ise Arco firmasına ilişkin petrol arama/işletme ruhsatına husus sahadır. Kıyı şeridinden 7 kilometre uzaklıkta, sığ deniz alanı olan bu alanda keşif 2004 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu ruhsattaki yüzde 49 paya sahip olan yatırımcı şirketin paylarını devretmesiyle şu andaki sahibi Park Place Energy Turkey Limited Şirketi’dir. Tezde ismi geçen Trillion Energy Şirketi Kanada’da halka açık formda faaliyet gösteren bir şirket olup, Park Place Energy Turkey Limited Şirketi’nin hissedarlarındandır. Kamuoyuna rezervi 710 milyar metreküp olarak açıklanan AR/TPO/KD/C26,C27,D26,D27 numaralı ruhsat alanları; kıyıdan 175 kilometre uzaklıkta, ülkemizin Karadeniz Münhasır Ekonomik Bölgesinde yer alan Sakarya Gaz Alanı ve civarında bulunmaktadır.
Bu projenin yatırımında ve üretiminde rastgele bir ortak şirket kelam konusu olmayıp, ruhsatların ve rezervlerin yüzde 100’ü TPAO’ya aittir. Akçakoca Gaz Alanı ise 2004 yılında kıyı çizgisinden 7,5 kilometre uzaklıkta ve 70 metre su derinliğinde keşfedilmiş ARI/TPO-PPE/4877 numaralı ruhsat alanındaki bir sahadır. Birbirinden 185 kilometre uzakta yer alan Sakarya Gaz Alanı ve Akçakoca Gaz Alanı ortasında rastgele bir irtibat yoktur.”
TÜİK DATALARINA AİT MANİPÜLASYONLAR
Farklı kurumların paylaştığı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) datalarının bir ortada paylaşılarak “doğruluk kıyaslaması” yapılmasının, manipülatif bir yaklaşım biçimi olduğu belirtilen bültende, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından üretilen istatistiklerin, AB İstatistik Ofisi (Eurostat) ve ilgili öteki milletlerarası kuruluşlar tarafından belirlenen sistem, tarif ve kavramlar kullanılarak hesaplandığı bildirildi.
Bu kavram ve sistemlerle uygulama sonuçlarının, yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık olduğu üzere en detaylı seviyede de kamuoyuyla paylaşıldığına yer verilen bültende, bu alanda TÜİK’in, dünyada en şeffaf kurumlar ortasında yer aldığı kaydedildi.
Bültende, 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin, “Bilimsel ve Teknik Özerklik” başlığı altındaki 599. unsurunda, TÜİK’in ürettiği istatistiklere direkt ya da dolaylı olarak hiçbir makam ve mercinin müdahale edemeyeceğinin açıkça belirtildiği de vurgulandı.
Bültende şunlar kaydedildi:
“TÜİK tarafından 2022 yılı prestijiyle TÜFE kapsamında 409 husus, 904 unsur çeşidi için her ay yaklaşık 560 bin 392 fiyat derlenmektedir. TÜİK’in fiyat endeksi 2003 bazlıdır ve TÜİK, tüketim anketi yaparak husus sepetini her yıl güncellemektedir. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) endeksi ise 1995 bazlıdır. İTO’nun perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan Ücretliler Geçinme İndeksi hesaplaması yalnızca İstanbul’u kapsamaktadır.
TÜİK’in resmi sitesinde, 4 Ekim 2021 prestijiyle işçi sayısının toplam 3 bin 896 kişi olduğu ve bu çalışanın yüzde 34’ü merkez, yüzde 66’sı ise data toplamakla vazifeli taşra teşkilatında istihdam edildiği söz edilmektedir. Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) ise 7 kişilik bir çalışma kümesiyle web sitesi aracılığıyla istatistikler üreten bağımsız bir kuruluştur. Bununla birlikte açıkladıkları sayısal bilgilerin rastgele bir ulusal yahut milletlerarası kuruluş tarafından denetlenmesi kelam konusu değildir. ENAG’ın kendi resmi sitesinde, ‘Burada yer alan fiyatlar, bilgiler ve bilgilerin tam ve yanlışsız olduğu garanti edilemez ve kelam konusu içerik haber verilmeksizin çıkarılabilir yahut değiştirilebilir. Burada yer alan bilgiler aksi belirtilmedikçe ENAGrup’un sahip olduğu enflasyon hesaplama metot ve metodolojisi ile öbür şahsî görüşlerine dayanmaktadır’ tabirleri yer almaktadır. Her tarafıyla şeffaf ve denetlenebilir TÜİK bilgilerinin, bir istatistik otoritesinde bulunması gereken prensipler bir yana, ‘paylaştığımız dataya kefil değiliz’ mantığıyla hareket eden bir ‘ofis’in datalarıyla kıyaslanması mantık ve bilimsellikten uzak bir yaklaşım biçimidir.”
‘SEÇİM GEREÇLERİNİN DMO DEPOLARINDA SAKLANMASI MEVZUATA AYKIRIDIR’ İDDİASI
CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat’ın, “YSK’nin kendi depoları olmasına karşın seçimde kullanılacak gereçlerin DMO depolarında saklaması mevzuata aykırıdır” savının gerçeği yansıtmadığına yer verilen bültende, Anayasa’nın 79. hususuyla seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin sistem içinde idaresi ve dürüstlüğüyle ilgili bütün süreçleri yapma ve yaptırma, seçim müddetince ve seçimden sonra seçim mevzularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve TBMM üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etme misyonunun Yüksek Seçim Şurasına (YSK) verildiği anımsatıldı.
YSK’de mal ve hizmet alımları ile imal işlerinin, Kamu İhale Kanunu kararları çerçevesinde mevzuata nazaran yapıldığı, Sayıştay kontrolüne tabi olduğu belirtilen bültende, kanunun, seçim gereçlerinin DMO aracılığıyla alınmasını mümkün kıldığı tabir edildi.
Seçim gereçlerinin DMO aracılığıyla alınması formülünün, mevzuata uygun olarak yıllardan beri süregeldiği, bu uygulamada rastgele bir değişikliğin yapılmadığı aktarılan bültende, şu sözlere yer verildi:
“İhtiyaç dahilinde alınması planlanan seçim gereçleri YSK’nin yetkili üniteleri tarafından; seçmen sayıları, yasalar mucibince gelecek yıllarda yapılacak seçimler, erken seçim ihtimali, siyasi parti kongreleri ile odalar ve borsalar seçimleri üzere ögeler dikkate alınarak hesaplanmakta, tekrar YSK’nin takdirlerine ve siyasi parti temsilcilerinin bilgilerine sunularak Yüksek Şuranın kararları doğrultusunda mevzuat çerçevesinde alınmaktadır. Kelam konusu kararlar doğrultusunda alınarak stoklarda hazır edilen filigranlı kağıtlar seçim vakitlerinde; seçime katılacak siyasi parti, bağımsız aday ve seçmen sayısı dikkate alınarak gerekli hesaplamalar yapıldıktan sonra oy pusulası ile oy zarfı üretilmesi sürecinde kullanılmaktadır.
YSK, seçim gereçlerini koruma edeceği kâfi deposu bulunmadığı için inançlı depolama imkanlarına sahip DMO depolarında koruma etmekte olup depoların güvenliği emniyet ve jandarma teşkilatı tarafından sağlanmaktadır. Seçim materyallerinin DMO depolarında koruma edilmesi hususu yıllardan beri mevzuata uygun olarak yapılan bir uygulama olup yeni bir uygulama değildir.”
‘BOTAŞ İDARE ŞURASI ÜYELERİNE 2021’DE 148 MİLYON LİRA HARCAMA YAPILDI’ İDDİASI
Bazı basın yayın organlarındaki, “Altı bireyden oluşan BOTAŞ, idare şurası üyeleri ile sayıları açıklanmayan kuruluş dışı denetçiler için 2021 yılında 148 milyon 644 bin liralık harcama yapmış. 2020 yılında yapılan harcama ise 56 milyon 948 bin lira” argümanının gerçek olmadığı belirtilen bültende, şunlar kaydedildi:
“BOTAŞ tarafından İdare Konseyi üyeleri ve denetçilere 2020 yılı için 56 milyon 948 bin lira değil, 56 bin 948 lira ve 2021 yılı için ise 148 milyon 644 bin lira değil, 148 bin 644 lira toplam ödeme yapılmıştır. Sayıştay tarafından hazırlanan Kontrol Raporu’nda ‘milyon’ sözünün sehven yazıldığı tespit edilmiştir. BOTAŞ’a nazaran, Sayıştay Kontrol Raporu’nda yer alan ‘Personel Sayı ve Harcamaları’ndaki sayıların sehven yazıldığı Sayıştay Kontrol grubu tarafından da teyit edilmiştir.
BOTAŞ İdare Heyeti üyelerine 11 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2393 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın 4. unsurunun 2. fıkrası kapsamında fiyat ödemesi yapılmakta olup bu kararda belirlenen fiyatın dışında ödeme kelam konusu değildir.”
‘UÇAKLAR KİMYASAL PÜSKÜRTÜYOR’ İDDİASI
Bültende, kimi toplumsal medya hesaplarında paylaşılan, “Uçaklar kimyasal püskürtüyor” savının gerçeği yansıtmadığı belirtildi.
Uçakların ardında oluşan ve “kuyruk izi” olarak bilinen müsaade, uçaklardan çıkan sıcak egzoz gazı nedeniyle oluştuğu anımsatılan bültende, “Uçaklar yaklaşık 25-30 bin feet yükseklikte uçmaktadır ve bu düzeydeki hava sıcaklığı yaklaşık eksi 50 derece civarındadır. Uçaktan çıkan egzoz gazı, etrafa nazaran daha sıcaktır ve bu nedenle soğuk havada ağırlaşma meydana gelmektedir. Hasılı kuyruk izi, uçaktan çıkan sıcak egzoz gazının daha soğuk havayla karıştığında ardında ağırlaşma meydana gelmesiyle ya da uçağın süratle geçmesi sonucu basıncın düşmesiyle oluşmaktadır. Kuyruk izine makul bir mühlet dikkatlice bakıldığında, kısa müddette ortadan kalktığı yahut yatay olarak dağıldığı gözlenmektedir. Bu izlerin oluşabilmesi için havada gereğince yüksek rölatif nem ve muhakkak bir sıcaklık gerekmektedir” tabiri yer aldı.