Tesis Yöneticileri Federasyonu Lideri Yahya Sağır, yaptığı açıklamada, 2023 yılına ait aidat bütçelerinin bu periyotta toplanan genel konseylerde belirlenerek oylanacağına işaret etti. Bu çerçevede işletme bütçelerinin belirlendiğini bildiren Sağır, “Genel şurada seçilecek olan idare konseyine yetki verileceği için tüm kat maliklerinin genel şuraya kesinlikle ancak kesinlikle katılmaları gerekiyor.” dedi.
Sağır, aidatla, işçi masrafları, asansör, havuz, hidrofor, kamera ve anten sistemleri, yangın söndürme sistemleri ve toplumsal tesisin bakımı üzere gereksinimlerin karşılandığına işaret ederek, şu tabirleri kullandı:
“Aidat artış oranları enflasyon oranına nazaran oluyor lakin temel aidat artışını yapan işçi sarfiyatları. İşçiden tasarruf ederlerse aidattan tasarruf etmiş olurlar. İşçi olarak da güvenlik ve paklık işçisi, teknik işçi, halkla bağlantılar ile bahçıvan çalıştırılabiliyor. Minimum fiyatlı bir çalışanın patrona maliyeti 11 bin 759 lira. Maaş masrafı yanında, tazminat yükümlülüğü, yol, yemek ve kıyafet masrafı ile resmi ve dini bayram mesaileri geliyor. İşten ayrılan bir çalışanın kıdem tazminatı ya da fazla mesaileri ödenmezse çalışan tarafından dava açılacağından bu da bir sonraki bütçe devrine daha fazla yük olarak yansıyabiliyor. Minimum fiyata açıklanan artırım oranı yüzde 54,66. İşçi sarfiyatı ve elzem olan öbür masraflarda enflasyon artışlarından ötürü artış yaşandığından düzgün bir işletme bütçesi yapılması koşulu ile 2023 bütçesinde asgarî yüzde 65 ile azamî yüzde 75-80 oranlarında artışlar olması gerekiyor. İşletme bütçesi de toplam bağımsız kısım sayısına bölünerek aidat belirleniyor.”
Aidata tesir eden başka kalemlerin güç, asansör, bakım-onarım ve paklık materyali olduğuna işaret eden Sağır, bu masraflarda de enflasyon kaynaklı artışlar yaşandığını anlattı.
Sağır, “Sitelerde yüzde 75-80’lere çıkan aidat artışının yüzde 54’ü işçi kaynaklı. Kapıdaki güvenlikleri akşam ve sabah nöbetleriyle düşünün. Özel güvenliklerin maliyeti yüksek. Minimum fiyattan yüksek maaş alıyorlar. 1 güvenlik çalışanının maliyeti 17-18 bin liralarda.” diye konuştu.
Kat maliklerinin genel heyete katılmalarının ve idare planlarına bakmalarının değerini vurgulayan Sağır, şunları kaydetti:
“Aidat dağılımı idare planında yer alıyor. İşçi masraflarının de içinde yer aldığı aylık bütçenin tüm bağımsız kısımlara eşit, bakım-onarım masraflarının ise arsa hissesine bölünmesi gerekiyor. Kat malikleri, işletme bütçesine fazla gösterilen masraflara itiraz edebilir. Öncelikle idare şurasından yüksek gördükleri masraf kalemi için bilgi isteyebilirler, idare şurası da bilgi vermekle yükümlü. Şayet bilgi alamaz ise sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Aidat meblağını, bağımsız kısım sayısı yanında, işçi sayısı ile havuz, hamam ve spor salonu üzere toplumsal donatılar da etkiliyor. Güzel bir bütçeleme yapılmazsa siteler yüksek aidata mahkum olur. “
AİDAT KİRA İLE YARIŞIYOR
Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu da ocak ayının, apartman ve site genel konseylerinin yapıldığı periyot olduğuna işaret etti.
Geçen yılki yüksek enflasyon ortamı nedeniyle genel kurallarda belirlenecek aidatların yüksek belirlenme muhtemelliğine karşı, tüm kat maliklerinin genel konseylere katılmaya itina göstermeleri, sunulacak bütçedeki harcama kalemlerini denetim etmeleri ve zarurî olmayan lüks harcamalarla ilgili de itirazlarını tutanağa geçirtmelerinin kıymetini vurgulayan Ağaoğlu, şu tabirleri kullandı:
“Genel konsey tutanağına bu itirazları yazdırmalarına karşın itirazları dikkate alınmayarak lüks harcamalar yapılma kararı alınabilir. Bu lüks harcamalar, yüzme havuzu, spor salonu, basket alanı ve dekorasyonla ilgili harcamalar olabilir. Bu durumda kat maliki sulh hukuk mahkemesine başvurarak, bu lüks harcamaların yapılmasına mani olunmasını isteyebilir.”
Kiracıların da konut sahiplerinin kat malikleri genel konseyine katılmaları için teşvik etmesinde yarar bulunduğunu bildiren Ağaoğlu, kira ile yarışan yüksek oranlı aidatların hanehalkı bütçesini zorlamaya başladığına dikkati çekti.
Genel şura toplantısına katılıp sunulan bütçeyi incelemek ve gereksiz harcama kalemlerine itirazda bulunmanın değerine işaret eden Ağaoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kiracı olarak ikamet eden bina sakinleri gerek oturdukları bağımsız kısımda, gerekse yapıdaki demirbaş masraflarına katılmak zorunda değildir. Bu çeşit harcamalar kat maliklerinin yükümlülüğündedir. Örneğin, eskimiş asansörlerde motor ya da halatların değişimi, hidrofor tamiri, bina kapısının yenilenmesi üzere doğal eskimeden kaynaklı demirbaş harcamaları kiracı sorumluluğunda değildir. Kiracılar, bina paklık, güvenlik, rutin bakım-onarım, ortak alan ısıtma, aydınlatma üzere masraflara katılmakla yükümlüdür.”