Patrick Jackson – BBC News
11 Eylül 2001 Salı günü, saldırganlar Amerikan yolcu uçaklarını kaçırmış ve New York’taki iki gökdelene çarparak binlerce kişinin vefatına neden olmuştu.
Bu akınlar yalnızca Amerika için değil, tüm dünya için yüzyılın en travmatik olaylarından biri oldu.
Hedef neydi?
ABD’nin doğu kıyısında uçmakta olan dört uçak, birbiriyle ilişkili şahıslardan oluşan küçük bir grup tarafından birebir anda kaçırıldı.
Daha sonra saldırganlar bu uçakları New York ve Washington’ın simgeleşmiş binalarına çarpmak için güdümlü füze üzere kullandılar.
Uçaklardan ikisi New York’taki Dünya Ticaret Merkezi’nin binaları olan İkiz Kuleler’e çarptı.
İlk uçak lokal saatle 08.46’da Kuzey Kulesi’ne, ikincisi de 09.03’te Güney Kulesi’ne çarptı.
Binaların yanmaya başlamasıyla, üst katlarda çalışan beşerler mahsur kaldı;. Kentin üstü kalın bir duman katmanıyla kaplandı.
İki saatten az bir müddette 110 katlı iki gökdelen büyük bir toz bulutu yaratarak çöktü.
09.37’de üçüncü uçak, başşehir Washington DC yakınlarındaki ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) binasının batı kısmına çarptı.
Dördüncü uçak ise yolcuların müdahalesiyle 10.03’te Pennsylvania’da açık bir alana düştü.
Müdahale olmasaydı uçak korsanlarının başkentteki Kongre binasını hedeflediği iddia ediliyordu.
Kaç kişi öldü?
Saldırılarda, (19 uçak korsanı dışında) toplam 2977 kişi hayatını kaybetti. Bunların birden fazla New York’taydı.
- Kaçırılan dört uçakta bulunan 246 yolcu ve mürettebatın tümü hayatını kaybetti.
- İkiz Kuleler’de 2606 kişi çarpma anında yahut daha sonra yaralarından ötürü ömrünü yitirdi.
- Pentagon’da 125 kişi öldü.
Ölenlerin en küçüğü, annesi Sue ve babası Peter ile uçakta yolcu olan iki yaşındaki Christine Lee Hanson idi.
En yaşlı kurban ise eşi Jacqueline ile düğüne gitmek için öteki bir uçakta bulunan Robert Norton oldu.
Uçaklardan birincisi çarptığında İkiz Kuleler’de tahminen 17 bin 400 kişi vardı. Kuzey Kulesi’nde uçağın çarptığı bölge ve üzerindeki katlarda kimse sağ kalmamış, lakin Güney Kulesi’nde çarpma bölgesinin üzerindeki katlardan 18 kişi kurtulmayı başarmıştı.
77 farklı ülkenin vatandaşları ölen ve yaralananlar ortasındaydı. New York City acil müdahale gruplarından 441 kişi hayatını kaybetti.
Binlerce kişi hücumda yaralanmış yahut toksik enkazda çalışmak zorunda kalan itfaiyeciler üzere, hücumla ilişkili hastalıkları ortaya çıkmıştı.
Saldırganlar kimdi?
Saldırıları, Afganistan merkezli El Düstur örgütü üstlendi.
Usame bin Ladin’in liderliğinde ettiği El Esas, Müslüman ülkelerdeki savaş ve çatışmalardan ABD’yi ve müttefiklerini sorumlu tutuyordu.
Saldırılarda toplam 19 kişi yer aldı. Bunlar uçaklara beşer kişilik üç küme halinde yolcu olarak binmişti. Pennsylvania’da yere çakılan uçakta ise dört kişilik bir takım vardı.
Grupların hepsinde pilot eğitimi almış birer kişi bulunuyordu. ABD’deki uçuş okullarında bu eğitimleri almışlardı.
Saldırganlardan 15’i Bin Ladin üzere Suudi Arabistanlı, ikisi Birleşik Arap Emirlikleri, biri Mısır, biri de Lübnan vatandaşıydı.
- Usame Bin Ladin’in öldürülmesinden sekiz yıl sonra El Düstur hangi noktada?
- El Düstur liderliğinde öne çıkan oğul Bin Ladin’in başına ödül kondu
El Kural önderi Usame bin Ladin, 2011’de Pakistan’ın Abbotabad kentinde ailesi ile birlikte gizlendiği meskene ABD özel timleri tarafından düzenlenen kapalı bir operasyonla öldürüldü.
ABD akınlara nasıl karşılık verdi?
Saldırıların üzerinden bir ay bile geçmeden devrin Lideri George W. Bush önderliğinde ve koalisyon güçlerinin takviyesiyle Afganistan işgal edildi. El Esas’ın ortadan kaldırılması ve örgütün kurucusu Usame Bin Ladin’in yakalanması hedefleniyordu.
Fakat ABD askerleri lakin 2011’de Bin Ladin’in Afganistan’a komşu Pakistan’da olduğunu tespit etti.
11 Eylül taarruzlarının planlayıcısı olduğu sav edilen Halid Pir Muhammed ise 2003’te Pakistan’da yakalandı. Muhammed o tarihten beri ABD’nin Küba’daki Guantanamo üssünde tutuklu bulunuyor ve 7 Eylül 2021’de yine başlayan yargı süreci devam ediyor.
El Esas de hâlâ dünyada varlık gösteriyor. Afrika’da Sahra Çölü’nün güneyinde en güçlü pozisyonda olan örgütün Afganistan’da da üyeleri var.
ABD askerleri ise 20 yılın akabinde 31 Ağustos 2021’de Afganistan’dan çekilmesini tamamladı ve Taliban ülkede tekrar idaresi ele geçirdi.
- Taliban’ın Afganistan’da idaresi tekrar ele geçirmesinin birinci yılı
11 Eylül’ün mirası
11 Eylül 2001 taarruzlarının akabinde dünyanın her tarafında uçuş denetimleri sıkılaştırıldı.
ABD’de havaalanları ve uçaklarda güvenliği sağlamak üzere başka bir Ulaşım Güvenlik Dairesi kuruldu.
İkiz Kuleler’in bulunduğu ve “Sıfır Noktası” ismi verilen bölgede enkazın temizlenmesi sekiz aydan fazla sürdü. Bugün o noktada bir anıt ve müze bulunuyor. Ayrıyeten farklı dizaynlı binalar da inşa edildi.
Dünya Ticaret Merkezi’nin binası bugün “Özgürlük Kulesi” ismiyle ve 541 metre ile eski kulelerden daha uzun bir biçimde yükseliyor.
Pentagon’un tamiri ise neredeyse bir yılı bulmuş ve bakanlık işçisi Ağustos 2002’de binada işlerine geri dönmüştü.