Damat, Tween, D’S Damat markalarını bünyesinde barındıran Orka Grup’un işvereni Süleyman Orakçıoğlu, iş dünyasının en olumlu isimlerinden. Hatta bu özelliği nedeniyle vakit zaman dostları tarafından eleştirildiğini de söylüyor. 2023’e dair beklentilerinin yüksek olduğunu söz eden Orakçıoğlu, ‘‘Fabrikamız önümüzdeki sekiz ay boyunca tam kapasite dolu. Talebe yetişmek için kapasiteyi yüzde 45 artırma, ayrıyeten bir de gömlek fabrikası kurma kararı aldık’’ diyor. Orakçıoğlu’na nazaran dünya çapında talepteki artışın en kıymetli sebebi ise ‘eşofman travması’.
2022’yi nasıl kapattınız?
Hareketli ve hoş bir yıl geçirdik. Bu hareketliliğin en büyük nedenlerinden biri yurtdışı açılımlarımız oldu. Üretimin çok pahalı olduğu bir yıl yaşadık. 2005 ve 2015 ortasında yaptığımız fabrika yatırımlarımız üretim kalitesi olarak dünya standartlarının üzerinde. Bu da bize bir güç verdi. Cirosal olarak baktığımızda ise bence karşılaştırma için 2019’u baz almak lazım. Biz 2019’a nazaran yaklaşık yüzde 300’ün üzerinde bir artış sağladık. bazında da 2019’un yüzde 10 üzerindeyiz. Kârlılığımız da arttı.
FOSİL YAKITLA TACA ÇIKARSIN
Nasıl artırdınız satışı, ihracatı?
Avrupa Birliği’nin değer verdiği iki şey var. Biri dijitalleşme, oburu sürdürülebilirlik. “Sen bunu üretiyorsun fakat nasıl üretiyorsun, hangi güç kaynaklarını kullanıyorsun?” diye soruyorlar. Fosil yakıt kullanıyorsanız, büsbütün taca çıkıyorsunuz. Biz bu iki hususta da iddialıyız. Dijitalleşme konusunda kendi içimizde kurguladığımız altyapıya büyük yatırım yaptık. Bu yatırımları yaparken natürel ki daha az kaynak kullanımı, daha az su kullanımı, daha az güç kullanımını gözettik. Fabrikamızın çatısındaki güneş gücü panelleri bir ay evvel faaliyete geçti. Tam randımanlı çalıştığında güç gereksinimimizin yüzde 80’ini buradan karşılayacağız. Üç yıl içinde de yatırım kendini amorti edecek. Şu anda fabrikada üretiminin yüzde 50’si bize, kalan yüzde 50’si de dünyanın en yeterli 3-5 erkek giysi markasına üretim yapıyor. Projeksiyona baktığımız vakit şu an sekiz aylık kontenjanımız dolu. Ve burada katma bedeli yüksek bir ihracattan kelam ediyoruz.
Ne kadar yüksek bir sayıdan kelam ediyorsunuz?
Türkiye’de tüm bölümler bazında ihracatta kilogram fiyat 1.40 dolarsa, hazır giyside de bu sayı 15-20 dolar ortasında değişir. Bizim ise Damat olarak bir markamızda bu sayı 60 dolar, bir markamızda 80 dolar. Ki İtalya’nın hazır giysideki kilogram başına ihracat sayısı 40 dolar.
SEÇİM ÖNCESİ EKİP ELBİSE SATIŞI ARTAR
2023’e dair beklentileriniz nasıl?
Zaten mayısa kadar bir seçim iktisadı var. Mayıstan sonra da turizm iktisadı devreye giriyor. Bizim Körfez’den sabah gelip akşam dönen müşterilerimiz bile var. O yüzden enseyi karartmaya gerek yok.
Sizde yabancıya satış yüzde kaçlarda?
Yaz periyodunda bu sayılar muhakkak bölgelerde yüzde 50’lerin üzerine çıkıyor. Ancak şu anda yüzde 30’lar civarında. Mağazaya giriyorsun, bir yanında Hollandalı müşteri, bir yanında İspanyol müşteri, kendimizi uygun hissediyoruz.
Seçim iktisadı kadro elbise satışlarına yansıyor mu?
Takvim yaklaştıkça kesinlikle tesiri oluyor. Aday adayları bu devirde ekip elbiselerini yeniliyorlar. Zira aday adaylarının her şeyden evvel görünümlerine dikkat etmeleri lazım. Erkek giysisi markaları burada bir hareket yaşar.
Dünyada 2023’e dair karamsar beklentiler de var…
Bazen arkadaşlarım iyimserliğim konusunda beni eleştiriyorlar lakin ben gerçekleri söylüyorum. Ülkemiz için de firmam için de gerçekleri söylüyorum. Tamam dal olarak Avrupa Birliği’ne çok bağlıyız. Lakin biz küme olarak AB’ye bağımlı değiliz. Rusya’yla olan bu bilek güreşi de bir yerde bitecek diye düşünüyorum. Öbür yandan bu bize avantaj da sağlıyor. Rusya’dan, Ukrayna’dan alışverişe Milano’ya Paris’e gitmeye alışkın bir kitle vardı. Artık bunların birçoğu bize geliyor. İç piyasada olağan ki belirli periyotlarda inişler çıkışlar oluyor lakin moral bozmamak lazım. 2022’de büyüme performansımız yüzde 75 oldu. 2023 için de yüzde 80’lik bir büyüme maksadı koyduk. Küme cirosunu da 130 milyon dolar olarak düşünüyoruz.
DÜNYANIN TOP 5’İ FİYAT DAHİ SORMUYOR
fabrika sekiz ay dolu dediniz. Yeni yatırım olacak mı?
Eğer süratli moda firmaları için üretim yapıyorsanız, firma fiyat tutturamıyorsa çabucak kaçıyor; Kuzey Afrika’ya gidiyor, diğer ülkelere gidiyor. Ancak şayet kalite manasında dünya standartlarının çok üzerinde bir sistemi oturttuysanız o müşteri muhakkak sizden öbür yere gidemiyor. Şu anda dünyanın ‘top 5’ markası daha fazla kapasite için peşimizde. Üstelik fiyat da hiç konuşulmuyor. Lakin kapasite yetmiyor. Onun için üçüncü fabrika yatırımını gündeme aldık. Mevcut fabrikamızda da kapasite artıracağız. Altıncı aya kadar mevcut kapasite yüzde 45 artacak. Günlük grup elbise üretimi 1600-1700’e çıkacak. Yeni fabrikayla da gömlek üretiminde günlük 5 bin olan kapasite, 11 bine yükselecek. Toplamda 150 milyon TL’lik bir yatırım planımız var. Bu yatırımlarla ihracatımız da otomatikman 75 milyon dolara çıkacak.
BU YIL İNGİLTERE VE FRANSA’YA GİRİYORUZ
Damat markasının şu anda yurtdışında ulaşılabilirliği nasıl?
Global pazarlarda etkinliğimizi giderek artırıyoruz. Daima hareket halindeyiz. İtalya’da süratli büyüyoruz. Hatta Bolonya’da çok hoş bir mağaza kiraladık. Takım şu anda dekorasyonu için orada. Yeni yılda dünyanın birçok yerinde büyümemiz devam edecek. İspanya ve Polonya bizim için kıymetli. Afrika’da ve Orta Asya’da olmadığımız ülke yok. Fransa ve İngiltere’ye giriyoruz. Güney Amerika da girmeyi planladığımız pazarlardan. 2023, Cumhuriyet’in 100’üncü yılı. Bizim için başka bir sorumluluk. Küresel coğrafyada markalarımızın bayrağını daha fazla ülkede gösterme sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz.
ARTIK AVATARIMIZA DA KIYAFET ALACAĞIZ
Siz yalnızca fizikî dünyaya yatırım yapmıyorsunuz, farklı cihanlara de açıldınız değil mi?
Yeni dünyada yalnızca kendiniz için bir koleksiyon almanız kâfi değil. Tıpkı vakitte avatarınıza da bir koleksiyon almanız lazım. Biz Metaverse’te bunu yapabilmeniz için bir mağaza açtık. Onunla da yetinmedik, ‘multiverse’e geçtik. Kainatlar ortası geçişte, diğer bir boyutta çok düzgün işler yaptık. Hatta bu alanda start-up firmalarına da yatırım yapıyoruz. Son olarak tarz danışmanlığı yapan bir start-up firmasına da yatırım yaptık.
TENİS VE KAYAK VAZGEÇİLMEZİM
İş dışında neler yapıyorsunuz, hobileriniz var mı?
Hobilerime vakit ayıran biriyim. Tenis oynuyorum, kayak yapıyorum. Spor, antrenman her vakit hayatımda. Arkadaş kümeleriyle seyahat etmeyi severim. Benim için yaz değerli. İlkbaharın coşkusunu, yazın rahatlığını seviyorum ben. Sempozyumlarda konuşmacı olmayı, mentörlük yapmayı da çok önemsiyorum. 20 yıldır Mimar Sinan Üniversitesi’nde ‘Marka Yönetimi’ dersi, İspanya ve İtalya’nın bende yeri başka. Orada şirketler ve mağazalar olduğu için, o ülkenin vatandaşı üzere rahat hareket edip, hayatın içinde olabiliyoruz. Turist üzere hissetmiyoruz.
LACİVERT CEKET BEYAZ GÖMLEK
Bir erkeğin şık olmak ve modaya ahenk sağlamak için gardırobunda kesinlikle olması gerekenler neler?
Bence bir erkeğin dolabının olmazsa olmazları, bir lacivert ceket ve bir beyaz gömlektir. Bir de bunun altına klasik bir jean de her vakit kurtarıcıdır. Bu benim de çok sevdiğim bir şekil. Ve her vakit dolapta bulunması gereken modüller. Lakin dönem trendlerine baktığımız vakit, ‘sıcak renkler, soğuk tonlar’ diyorum. Yani kan kırmızı değil de o kırmızıyı biraz daha pastel haline getiren tonlardan bahsediyorum. Bu yıl biraz daha topraklar, tarçınlar, hardalar, yeşiller ön planda. Biraz da kalıplar rahatlıyor. Basen bölgesi de rahatlıyor.
EŞOFMAN TRAVMASI
Peki 2022’de kesim de büyüdü mü? erkek giysi kesiminde nasıl bir tablo vardı bu sene?
Yılın birinci 10 ayı bayağı ağır geçti. Lakin son vakitlerde örmede biraz sorun var. Biz bölümü ikiye ayırıyoruz; dokuma ve örme. Bu ortalar örmede bir talep azlığı var. Zira beşerler pandemide casual (gündelik) giysiden bıktı. “Eşofmanı çekeyim, tişörtümü, sweatshirt’ümü çekeyim, rahat edeyim” dediler. Lakin bu vakitle insanlarda herhalde görsel bir travma yarattı. Şu anda beşerler daha şık görünmek istiyor. Daha fazla gezmek, düzgün görünmek ve gücünü yükseltmek istiyor. İşleri en çok etkileyen parametrelerden biri de turizm. Yani biz daima ihracatı konuşuyoruz fakat ben inanıyorum ki ülkemizde bilhassa belirli kentlerde turistlerin yaptığı alışveriş, 10 milyar doların üzerine çıkmış durumda.
‘MR SÜLEYMAN NİÇİN UĞRAŞIYORSUN’
Uzun bir marka seyahatinden kelam ediyoruz. Değerli eşikler vardır mutlaka… Birinci aklınıza gelen neler var?
Bundan yaklaşık olarak 15 yıl evvel küresel bir marka olarak ismimizden daha fazla kelam ettirelim diye bir karar aldık. Bunun için de ‘dünyanın en güzel tasarımcılarıyla çalışalım’ dedik. Prada’yı Prada yapan ikiliye David Bradshaw ve John Kennedy’ye ulaşalım, onlardan danışmanlık alalım diye düşündük. Randevumuzu aldık. Doğal snob İngilizlerle karşı karşıyayız. Londra’da Park Lane Otel’in lobisinde oturuyoruz. John ukala bir tutumla bana dedi ki, ‘‘Mister Süleyman, bir İtalyan bir Fransız neden bir Türk markasından eser alsın ki? Senin ne zorun var? Esasen para kazanıyorsun. Niçin ‘marka olacağım’ diye uğraşıyorsun?’’
DOĞALCIYIZ PETROL TÜREVLERİNDEN HOŞLANMIYORUZ
Erkek giysisinde trend nereye gidiyor?
Trend işlevsel eserler. Diyelim sabah bir toplantınız var ve oraya son derece şık bir formda gitmeniz gerekiyor. Toplantıdan çıktığınızda kıyıda bir kafede kahve içeceksiniz. Kravatı ve ceketi çıkarıp, kıyafet değiştirmeden rahatça kahvenizi içiyorsunuz. Oradan ofise geçip günü bitirdiniz, şayet yanınızda bir tişört varsa, akşam iş çıkışı spora da ekip elbisenin altındaki ipli pantolonla devam edebilirsiniz. Öteki yandan dünyada trend büsbütün geri dönüşümlü, etrafa hassas eserlere gidiyor. Biz doğal elyafları kullanmayı seven bir grubuz. Petrol türevleriyle yapılan eserlerle işimiz yok. Hoşlanmıyoruz.
GLOBAL ARENAYA ‘KISPETLİ’ GİRİŞ
Sonra ikna edebildiniz mi Prada takımını birlikte çalışmaya?
2-3 görüşme sonra ikna ettik. Bize koleksiyon hazırlayacaklar. İki ay geçti, üç ay geçti, ses yok. Ortada hiçbir şey yok. Bu ortada çok da önemli para veriyoruz. Osman’a (Arar) diyorum ki, “Bu işleri sen sardın başımıza”. “Yok abi dur bekleyelim” diyor. Baktım bir gün Osman elinde bir kıspetle geldi. “Bu ne” dedim. “Abi klasik kıspeti renove etmişler” dedi. Pekala dedik, gittik Floransa’da değerli bir fuarda stanta kıspetimizi astık. Japonlar standın önünde sıra oldu. Geri geldik, bu defa David dedi ki “Londra’dan moda basını getireceğim. İçimden diyorum ki, “Tamam getir lakin ortada bir şey yok”. Sonuçta dünya modasına istikamet veren 12 gazeteci İstanbul’a geldi. Bir baktım, otelin bahçesine bildiğin Kırkpınar çadırı kurulmuş, iki güreşçi gösteri yapıyor. Üzerinden bir ay geçti, bir baktım The Guardian’dayız; tam orta sayfada bir fotoğraf açılmış, bir sürü pehlivan, yanda da bizim model duruyor, üzerinde deri pantolon ve trikoyla. Başlık da “Tween is coming”- Tween geliyor. Yani Avrupa’ya kıspetle orjinal bir giriş yaptık. Olağan bir pantolon, gömlekle o etkiyi yaratamazdık. Modanın profesyonelleri bizi konuşmaya başladı.
İLKOKULDA DÜKKÂN KAPISINDA GÖMLEK SATARDIK
Mesleğe ne vakit başladınız?
Biz işi 1986’da kurduk. Ancak olağan çalışmaya başlamam ilkokul yıllarına dayanıyor. Elazığ’da dayımların mağazaları vardı. Biz okuldan sonra soluğu orada alır, önlüğümüzü çıkarıp, satılmayan gömlekleri kapının önünde satardık. Ben bu işin tozunu yutmadan da hiç kimsenin başarılı olacağını düşünmüyorum. Müşteriye nasıl dokunman gerektiğini çocuk yaşta öğreniyorsun. Zira satış yapmak aslında bir psikoloji.
SÜLEYMAN ORAKÇIOĞLU KİMDİR
Elazığ doğumlu olan Süleyman Orakçıoğlu, Atatürk Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun olduktan sonra 1986 yılında kardeşi Haldun Orakçıoğlu’yla birlikte ORKA Tekstil’i kurdu. Damat, Tween ve D’s markalarının kurucusu olan Orakçıoğlu, ORKA Holding İdare Konseyi Lideri olarak misyon yapıyor. Ernst & Young’ın 37 ülkede düzenlediği “Dünya’da Yılın Girişimcisi” müsabakasının 2004 yılı Türkiye birincisi seçilen Orakçıoğlu, sivil toplum kuruluşlarında da faal olarak çalışıyor. Orakçıoğlu, iki devir Türkiye Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Liderler Şurası Lideri olarak da vazife yaptı.