Kayahan Uygur
Geçtiğimiz yıl birbiri akabinde can veren çok sayıda Rus oligarkın gizemli vefatları John le Carré’nin casusluk romanlarına taş çıkarıyor. Hatta diyebilirim ki bir türlü sona ermeyen bu vefatlar şimdiden bir tansiyon dizisi haline geldi. Gerçi aslında izlemesini bilenler için gerçek ömürde olup bitenler kurgudan her vakit çok daha farklı ve bazen de ziyadesiyle dehşet verici değil mi?
Karun kadar varlıklı ve daima dünya jet sosyetesinin yerlerinde görünen Rus oligarklar ve onların maceraları 40 yıldır dünya medyasının lisanından düşmüyordu. Ukrayna savaşının başlamasından sonra ise oligarklara verilen cezalar gündeme geldi. Dünyanın çeşitli marinalarında el konulan yatlar, dondurulan banka hesapları ve satışa çıkarılan malikâneler…
Rus zenginlerine yaptırımlar ne kadar faal tam olarak bilinmiyor lakin ortada besbelli bir ikiyüzlülük var. Daha bir yıl evvel oligarkları ülkelerine çağırmak, kaynağı meçhul paralarını yatırımlara çekmek, hatta Rus zenginlerine futbol ekibi satmak için yarışanlar artık onlara veryansın ediyorlar. Fakat günümüzde oligarklara karşı olanlar yalnızca Batılılar değil, bu bahse geçmeden evvel gizemli vefatlar zincirine bir göz atalım:
30 OCAK 2022- BANYODA
Doğalgaz bölümünün ünlü firması Gazprom Genel Müdürü 60 yaşındaki Leonid Shulman Ukrayna operasyonunun başlamasına bir aydan az bir müddet kala St. Petersburg bölgesindeki tatil konutunun banyosunda yanında bir intihar mektubuyla meyyit bulundu.
25 ŞUBAT 2022-GARAJDA
Ukrayna operasyonunun ikinci günü Gazprom’un ikinci bir yöneticisi daha birdenbire öldü. Firmanın finans yöneticisi 61 Yaşındaki Aleksander Tyulyakov konutunun garajında asılmış olarak bulundu. “Novaya Gazeta” isimli Rus gazetesi olay yerinde inceleme yapan İsimli Tıp yetkililerinin Gazprom güvenlik firması kılığında ve büyük otomobillerle olay yerine gelen bireyler tarafından kovulduklarını yazdı.
28 ŞUBAT 2022- İNGİLTERE’DE UKRAYNA DOĞUMLU BİR RUS
28 Şubat günü sıra petrol ve gaz bölümlerinde servet yapmış olan Mikhail Watford’a geldi. O da garajında asılı bulundu fakat bu sefer olay yeri Rusya değil Londra’nın Batı yakasındaki bir lüks villaydı. “The Guardian” gazetesine nazaran mevt kayıtlara “açıklanamayan bir olay” biçiminde geçti. Ukrayna doğumlu 66 Yaşındaki milyarder 2000’li yılların başından beri İngiltere’de yaşıyordu. Londra’dan Surrey semtine 2015’de eşi Estonyalı Jane ile birlikte taşınmıştı.
24 MART 2022-HAFTA SONU AİLESİYLE
Azrailin bu sefer uğradığı kişi Rus milyarder Vasily Melnikov’du. Yalnız bu sefer eşi ve iki çocuğuyla birlikte… Hani Amerikalı paparazzinin “nasıl bir mevt tercih ederdiniz” formundaki saçma sorusuna Woody Allen’in yanıt verirken yaptığı kara mizah üzere : “Hafta sonu, ailemle”. Melnikov’un cesedinin yanında eşinin ve biri 4 başkası 10 yaşındaki iki çocuğunun bıçaklanmış cenazeleri yatmaktaydı. Medsom Eczacılık şirketinin 43 yaşındaki sahibi Melnikov’un karısıyla olan geçimsizlik nedeniyle ailesini öldürüp intihar ettiği anlatıldı. Meğer yakınları Rus Kommersant gazetesinde tam aksini tez ettiler, Melnikov ailesinde hiçbir huzursuzluk bulunmadığını söylediler.
18 NİSAN 2022-KAPI İÇERDEN SÜRGÜLENMİŞTİ
Vladislav Avaev, Gazprombank’ın eski Lider Yardımcısı idi. 51 yaşındaki Avaev, Putin idaresinde üst seviye bürokrat olarak da misyon yapmıştı. Gebe eşi ve 13 yaşındaki kızıyla birlikte apartman dairesinde kurşunlanmış olarak bulundu. Resmi açıklamaya nazaran bu bir intihardı, Avaev evvel karısı ve kızını sonra kendini öldürmüştü, zati kapı da içerden sürgülüydü. “New York Times” tarafından yayınlanan bir habere nazaran ise komşuları birebir kanıda değillerdi. Maktulün Rusya’dan Ukrayna’ya kaçmış olan iş arkadaşı ve dostu Igor Volobuev “Insider” a konuşarak bir senaryonun sahneye konulduğunu argüman ediyordu.
19 NİSAN 2022- İSPANYA’DA İP, BIÇAK VE SATIR
53 Yaşındaki Sergey Protosenya, eşi ve 18 yaşındaki kızı İspanya’nın turistik kıyı kenti Lloret de Mar’de tatildeyken meyyit bulundular. Rus milyarder villasının bahçesinde bir ağaca asılıydı, karısı ve kızı ise ölene kadar bıçaklanmışlardı. Olay yerinde kanlı bir bıçak ve satır bulunmuştu. İspanyol medyası olaya kasıtlı olarak aile dramı süsü verildiğini yazdı. Sergey Protosenya yıllardır Fransa’da, Bordeaux kentinde yaşıyor, kızı da orada özel bir liseye gidiyordu. Rus milyarder Rusya’nın ikinci büyük gaz şirketi Novatek’in eski yöneticisiydi ve serveti 400 milyon Euro’dan fazlaydı.
19 MAYIS 2022- KURBAĞANIN ZEHİRİ VE KALP KRİZİ
Aleksander Subbotin ünlü Rus firması Lukoil’in eski bir yöneticisiydi. Sibirya Şaman kültürünün güçlü bir halde yaşadığı Rusya’da Subbotin’in ünlü bir Şaman olan Magua ile dostluğu vardı. 43 Yaşındaki Aleksander arkadaşlarıyla geçen ve bol içki içilen bir cümbüşün akabinde Şaman Magua’yı ziyaret etti. Teze nazaran Magua ona kurbağa zehiri enjekte etti. Kurbağa zehiri Türkiye’de pek bilinmiyor fakat kalp krizini tetikleyen ve uzmanlar dışında pek kimsenin saptayamayacağı bir cinayet usulü. Çok kusma belirtileri olan tüm kalp krizlerinde kuşkulanılması gereken bir zehir. Bu ortada Lukoil’in Ukrayna operasyonuna karşı olduğu haberlerinin medyada çıktığını anımsatayım.
4 TEMMUZ 2022- HAVUZDA
Yuri Voronov 61 yaşındaydı ve Gazprom’a partner olan bir kümenin başındaydı. St. Petersburg’daki malikanesinin havuzunda başına bir kurşun sıkılmış olarak suyun yüzünde bulundu. Tabanca ise tıpkı havuzun dibindeydi. Yetkililer bu kere olay hakkında kesin bir açıklama yapmadılar, bir araştırma komitesi ticari ortaklar ortasında bir uyuşmazlığı gündeme getirdi. Maktulün dul eşi de Voronov’un ortakları tarafından dolandırıldığını tez etti.
1 EYLÜL 2022- 6’INCI KATTA AÇIK BİR PENCERE
Ravil Maganov Lukoil’in çok eski yöneticilerinden biriydi. Hatta şirketin kurucularından ve ismini koyanlardandı. Tass ve İnterfax ajansları tedavi için yattığı hastanenin 6’ıncı katından kendini atarak intihar ettiğini yazdılar. Bazıları de ağır bir hastalığı olduğunu söylüyorlardı. Fakat ailesi hastalığının kanser gibisi hastalıklardan değil intihar olaylarıyla pek ilişkilendirilmeyen kalp rahatsızlığı olduğunu açıkladı.
10 EYLÜL 2022- JAPON DENİZİNDE TEKNE GEZİNTİSİ
İvan Pechorin Rus Uzakdoğu ve Arktik Kalkınma ajansı müdürüydü. Putin tarafından Uzakdoğu’daki gaz yataklarını ve madenleri araştırması için görevlendirilmişti. 10 Eylül günü 39 yaşındaki Pechorin’in cenazesi Japon denizinde bulundu. Bir yelkenliden düşmüştü ve yüzme bilmiyordu. Rus medyası Pechorin’in olay sırasında alkollü olduğunu yazdı.
21 EYLÜL 2022- BASAMAKSIZ MERDİVEN
Anatoly Geraşçenko 72 yaşındaydı, Rusya’nın havacılık alanındaki en ünlü uzman ve bilim insanlarından biriydi. Bir şantiyeyi ziyaret ederken merdivenden düştü, sorun o ki Moskovsky Komsomolets isimli gazeteye nazaran merdivenin basamakları yoktu. Zati profesörün bir gözü de uzun vakittir görmüyordu. Çalıştığı kurum vefat nedeninin kuşkulu olduğunu açıkladı.
9 ARALIK 2022- FRANSA’DA ÇÖKEN TRABZAN
Dmitri Zelenov 50 yaşında bir gayrimenkul zenginiydi. Fransa’nın Antibes kentinde 9 Aralık gecesi arkadaşlarıyla bir yemekten sonra başı döndü merdivenden inmek için tutunduğu trabzan çökünce aşağı düştü ve öldü. Hastaneye götürülürken beyin kanamasından öldü. İtalyan medyasının yazdığına nazaran son günlerde Rusya’nın Ukrayna savaşını eleştiriyordu.
25 ARALIK 2022- HİNDİSTAN’DA BİR OTEL
Rusya’nın sucuk ve sosis hükümdarı ve Putin’in partisinden milletvekili Pavel Antov nedense tatil için pek et yenmeyen Hindistan’ı seçmişti. 25 Aralık sabahı Rayagada’daki otelin önünde kanlar içinde yatarken bulundu, üçüncü kattan kendini atmış olabileceği söylendi. İşin tuhaf tarafı tıpkı otelde kendisiyle birlikte kalan seyahat arkadaşı Vladimir Budanov da tıpkı otelde iki gün evvel kalp krizi geçirip ölmüştü.
SIR NEREDE?
Sayıları Hz. İsa’nın Havarileri üzere 13’e ulaşan bu vefatlar dizisi elbette tesadüf değil ve hayli gizemli. Pekala, Rus oligarkların Sovyetlerin çöküşünden sonra birden ortaya çıkışları nasıl oldu? Rusya’daki çok adaletsiz gelir dağılımına ve çok küçük bir azınlığın ülkeyi denetimine işaret eden bu hâlin sorumlusu yalnızca Putin idaresi mi? 1990’larda iki Batı kuklası önder Gorbaçev ve Yeltsin bu oligarşik yapıyı inşa ederken Batı medyası onlardan ve Rus yeni zenginlerinden nasıl övgüyle kelam ediyorlardı, unutulmadı.
21’inci yüzyıl kapitalizminin ünlü eleştirmeni Thomas Piketty, Rusya’ya yönelik cezalar tartışılırken 12 Şubat günü Le Monde’da yayınlanan yazısında “halklara ambargolar uygulamak değil, oligarklara ekonomik cezalar vermek gerekir” demişti, “hem de yalnızca Rusya’da değil, insan haklarını ve demokrasiyi çiğneyen tüm ülkelerde”. Oligarklar çıkarları tehlikeye girdiği vakit kendi rejimleriyle çatışırlar ve bunun kuşkusuz kimi sonuçları olur.
Piketty, bu görüşün Batı’da kabul görmediğini ve basitçe kabul görmeyeceğini de ekliyordu. Bunun nedeni neoliberal kapitalizm ve globalleşme sonucu oluşan Batılı yeni güçlü kısmın Rus ya da öteki ülkelerden oligarklar ile tıpkı zihniyete sahip olmalarıydı. Oligarklar yalnızca Rusya’da yok kuşkusuz, kimi ülkelerde onlara “çete” deniliyor, bazılarında “yeni zengin”.
Piketty şöyle diyor: “Karşılığında vergisel ve kolektif sistem kurulmadan sermayenin özgür sirkülasyonu uzun vadede devam ettirilemez. Bu bahisteki dogmayı tartışmaya açarak hem otokrat idareleri aktif formda cezalandırabiliriz ve yeni bir büyüme modelini geliştirebiliriz.” Dünyadaki toplumsal ve ekonomik sistem ve onun arkasındaki gerçekler tahminen de oligarkların seri vefatları kadar farklı. Son 40 yılda başta terör ve mafya olmak üzere tüm berbatlıklar sermayenin global bir kontrol olmaksızın sınırsız sirkülasyonundan kaynaklanmıyor mu?
Odatv.com