Rusya’nın çekildiğini açıkladığı tahıl koridor muahedesine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın devreye girmesiyle devam kararı alınmıştı.
Ulusoy, 24 Şubat 2020’de Rusya-Ukrayna savaşı başladığından itibaren güç üzere tahıl kesiminin de en çok etkilenen alan olduğunu hatırlatarak, 19 Kasım’da birinci mutabakatın biteceğine dikkat çekti.
1 Ağustos tarihinde tahıl koridorundan sevkiyatlar başlayana kadar 5 ay boyunca Ukrayna’dan hiç sevkiyat gerçekleştirilemediğini belirten Ulusoy, “Bu devirde tüm dünyada tahıl fiyatlarının yüzde 60’a kadar yükseldiğini gördük. 22 Temmuz tarihinde gerçekleştirilen tahıl koridoru antlaşması ile 1 Ağustos’ta başlayan sevkiyatlarla piyasa gerçek bir rahatlama yaşadı. 29 Ekim tarihine kadar 408 tane gemiyle 9 milyon 350 bin tonluk tahıl koridorundan sevkiyat gerçekleşmişti. Bu gerçekleşen sevkiyat içerisinde en fazla ihracat yapılan 3 ülkeye baktığımızda yüzde 19’unun İspanya, yüzde 13’ünün Türkiye, yüzde 9’unun da İtalya olduğunu görüyoruz. Eser desenine baktığımızda 4 milyon tonluk mısır sevkiyatı, 2 buçuk tonluk buğday sevkiyatı arkasında da yağlı tohumlar, arpa, yem hammaddeleri üzere eserler geliyor. Ukrayna’nın tahıl koridorunun çıkışlarında bu üzere eserler geliyor. Rusya’nın tahıl koridorunu durdurmasıyla piyasalar çabucak buna bir yanıt verdi. Cumhurbaşkanımızın hususa çabucak müdahil olmasıyla bu sorunun çözülmesi piyasalarda tekrardan bir rahatlamaya sebebiyet verdi” diye konuştu.
Ancak şuan antlaşmanın geçerlilik müddetinin tekrar bir darboğaz olarak durduğunu vurgulayan Ulusoy, “19 Kasım’da birinci antlaşma bitecek. Rusya’nın da açıklamaları var. ‘19 Kasım tarihine gelindiğinde kurallara bakacağız’ diye açıklamaları var. Hasebiyle şuan koridorun açılmış olmasıyla kesimdeki herkesin bir memnuniyeti kelam bahsidir. Umarız 19 Kasım’da diplomatik bağlar tahıl koridorunun devamı için gerekli koşulları oluşturur” biçiminde konuştu.
Dünyanın en değerli gündemi ‘resesyon’
Resesyonun şu anda dünyanın en kıymetli gündemi olduğunu kaydeden Ulusoy, şöyle devam etti: “Enflasyonu durdurmak için artırılan faizler şu anda ekonomileri soğutuyor. Bizim tahıl kesimimiz arz tarafında yaşanan bu şoklardan ötürü Rusya-Ukrayna ve kuraklık nedeniyle bizim fiyatlarımız öteki eserlere oranlara pandemi sonrası kazandığı ivmeyi kaybetmedi. Bu koridorun kapandığı periyotta bu arz için kıymetli bir şok demektir. Fiyatların yüzde 10’a kadar hareket yaptığını oradan sonra tekrar gevşediğini görüyoruz. Bu da bize 1 yıl evvelki durumdan resesyon kaideleri nedeniyle biraz daha stabil fiyatlar görebileceğimizi gösteriyor. Dünya üzerindeki bu para ölçüsünün bu resesyondan ötürü giderek azalmasından dolayıdır.”
Türkiye’de un sektörü
Türkiye’de, un dalında nüfus büyüme suratının üzerinde bir büyüme görüldüğünü belirten Ulusoy, “85 milyonluk nüfusumuz her sene 1.2, 1.3 artarken un pazarı da 1.6 ile 1.8 ortasında büyüme gösteriyor. İhracat tarafına döndüğümüzde Türkiye uzun yıllarda dünyanın en büyük un ihracatçısıdır. 2014 yılından beri bu birinciliği korumaktadır. Lakin 3 buçuk milyon tonluk tepe ihracatımızı 2018 yılında yapmışken 2021 yılını 3 milyon ton ile kapattık. Şu anda 2022 yılının gidişi de bu 3 milyon tonu çabucak hemen yakalayacak haldedir. Eylül sonuna baktığımızda geçen seneye nazaran ölçü olarak yüzde 5’lik bir düşüş var. Meblağ olarak baktığımızda yüzde 27’lik bir ihracat görüyoruz. 2022 yıl sonunda 1 buçuk milyar doları un kesimi ihracatta yakalamayı hedefliyor” açıklamasında bulundu.
Ulusoy, şunları söyledi:
“Türkiye dünyadaki büyük ithalatçılara baktığımızda Mısır, Endonezya, Çin’in akabinde 4. sırada geliyor. 9 milyon tona yakın bir ithalatımız var. Natürel bu ithalata biz daima yanında ihracatla birlikte bakıyoruz. Biraz evvel anlattığımız un ihracatı üzere makarna, bisküvi, bulgur üzere tüm buğday mamulleri ihracatları ithalatla gerçekleştiriliyor. Münasebetiyle bu ithalatın yaklaşık 6 milyon tonluk kısmı ihracata yöneliktir. 2 buçuk 3 milyon tonluk kısmı ise yurt içi tüketime yöneliktir. Bu üretimimizde eksiklik olduğu senelerdedir. İçinde bulunduğumuz sene TÜİK’in ikinci bitkisel üretim varsayımına nazaran 19.8 milyon tonluk bir üretimimiz kelam bahsidir. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yurt içinden satın aldığı 7 milyon tondan fazla bir tahıl kelam mevzusudur. Münasebetiyle tahıl koridorunu gelişmelerini bir ortada değerlendirdiğimiz de Türkiye geçtiğimiz döneme nazaran bu dönem çok daha güçlü stoklara sahip olduğunu söyleyebiliriz”.
Türkiye dünyanın tahıl üssü
Ulusoy, Türkiye’nin tahıl koridoruyla birlikte dünyanın tahıl üssü pozisyonuna geldiğine de dikkat çekti. Ulusoy, “Bu koridorun en kritik tarafı dünyanın buğday arzına sağlamış olduğu katkı. Zira Ukrayna’da üretilmiş eserler dünyaya ulaşamadığında dengeyi sağlamak mümkün değil. Koridor sayesinde bu istikrar için çok değerli bir adım atıldı. Türkiye, tüm dünyaya bu besindeki krizi aşacak bir fırsatı verdi. Tahıl koridorundan eser sevkiyatı gerçekleştirilen ülkeler ortasında, 1.8 milyon tonla İspanya birinci, Türkiye 1.3 milyon ton ile ikinci sıradadır. Türkiye bu muahedenin hem garantörlüğünü yaptı hem de kıymetli ölçüde eseri bu koridordan temin etti. Kapalı olduğu periyotta öteki alternatif tedarik ülkeleri ile görüşmeler oldu. Türkiye, koridor olmasa da alternatifleri olan bir ülkedir. Bu sene rekolte yağışlar sayesinde geçen yıldan daha güzel, koridorun kapalı olduğu durumda dahi bizim öbür ülkelerden ithalat desteği ile dengeyi sağlama talihimiz var. 19 Kasım’da sona eren muahedede, Türkiye Ukrayna’da yüklenecek ve yüklenmiş gemilerin denetimini yapan Müşterek Denetim Merkezi’ne (JCC) konut sahipliği yaptı. 19 Kasım sonrasında, muahedenin devam edip etmeyeceği, ederse hangi kaidelerin ek olacağı bilinmiyor. Ancak yorumlar ortasında, doğalgazda öngörülen üzere, Türkiye’nin eserlerin indirildiği, depolandığı ve tekrar gönderildiği bir transit nokta olarak kullanılması da var. 8.5 milyon tonluk lisanslı depo kapasitesi, limanlardaki depolama kapasitesi ile Türkiye’nin bunun yapabilecek kâfi bir altyapısı var. Türkiye, koridordan emin olunamadığı bir durumda bu türlü bir rolü de üstlenebilir” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin Borsada süreç gören tek un üreticisi Ulusoy Un, Samsun Organize Besin Sanayi’de hayata geçirdiği 50. Yıl Üretim Tesisi’yle birlikte buğday sürece kapasitesini 900 ton/günden 3 bin 925 ton/güne çıkardı. Halka arz olduğu Kasım 2014 yılından bu yana buğday sürece kapasitesini 4,5 kat artıran Ulusoy Un’un amacı, 2029 yılında Türkiye’nin en büyük ziraî sanayi ve besin şirketi olmak.
Ulusoy Un İdare Şurası Lideri Ulusoy, firması hakkında şu bilgileri verdi:
“1969 yılında Ulusoy Besin ile başlayan besin bölümündeki faaliyetlerimiz, 1989 yılında Ulusoy Un’un kurulmasıyla sanayi alanında da devam etti. Bugün Ulusoy Un’un Samsun’da 2085 ton/gün, Çorlu’da 400 ton/gün, Aydın’da 640 ton/gün ve Ankara’da 800 ton/gün olmak 4 üretim tesisinde toplam 3 bin 925 ton/gün buğday sürece kapasiteli üç fabrikası ve 300 bin tondan fazla tahıl stoklama kapasitesine sahip silo, depo ve hür bölge depoları bulunmaktadır. Ulusoy Un olarak halka arz sonrası devirde yatırımlar noktasında 3 tane kıymetli atağımız oldu. Birincisi Samsun Besin Organize Sanayi Bölgesi’nde yeni kurmuş olduğumuz 50. Yıl Üretim Tesisimizdir. Birinci etabına Aralık 2019’da devreye aldığımız 50. Yıl Üretim Tesisimizin 4. ve son ünitesini de 2022 Haziran ayında devreye alarak projenin üretim sınırları kısmını tamamladık. İkinci değerli adım, Çelikli/Kırıkkale, Alaca/Çorum ve Yozgat/Sorgun’daki 3 lisanslı depomuzda 169 bin ton depolama kapasitemizin olması. Üçüncü kıymetli adım ise Söke A.Ş.’nin satın alınmasıydı. Türkiye’nin şu anda konsolide olarak en büyük un üretim kapasitesine sahip firmasıyız.”
Şu an un kesiminin en yenilikçi tesisine sahip olduklarının altını çizen Ulusoy, amaçlarının 2029’da Türkiye’nin en büyük ziraî sanayi ve besin şirketi haline gelmek olduğunu kelamlarına ekledi.