Türk halkının Mustafa Kemal Atatürk ile silah arkadaşları öncülüğünde, emperyalizme karşı kazandığı Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın memleketler arası kabulü olan Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923’te İsviçre’nin Lozan kentinde imzalandı. Muahedeyi, Atatürk Araştırma Merkezi Bilim Şurası üyesi, siyasi tarihçi Doç. Dr. Sevtap Demirci ve eski TBMM Başkanvekili Uluç Gürkan Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
Demirci, “Lozan Türkiye’nin tapusudur. Osmanlı Devleti’nin tarihi misyonunu tamamlamasıyla ortaya çıkan Ankara hükümeti ve onun temsil ettiği Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yolundaki en değerli adımdır. Ne manaya geldiğini görebilmek için iki haritayı karşılaştırmak yeterli” dedi. Demirci, Birinci Dünya Savaşı sonrası yapılan barış mutabakatlarının galiplerce hazırlanıp mağlup olanlara dayatıldığını anımsatırken Lozan’ın devletlerin eşitliği prensibiyle ve karşılıklı uzlaşma yoluyla yapılan mutabakat olduğunun altını çizdi.
GÜNCELLİK KAZANDI
Gürkan, ise “Lozan, Türkiye’nin toprak bütünlüğünün teminatıdır. Türkiye bugün yanlış siyasetlerin da tesiriyle, Irak, Suriye ve Yunanistan’daki ABD üsleri üzerinden kuşatılmış durumdadır. Birtakım bölümlerce Türkiye’den NATO’nun güney kanadı’ diye bahsedilirdi. Bu eksen Türkiye’den Yunanistan’a kaydı ve Türkiye’yi direkt maksat almaya başladı. Bugün hem Ege’deki dengeyi hem de Türkiye’yi ulus devlet yapısıyla ve mevcut hudutlarıyla korumakta Lozan hayati kıymettedir. İkinci yüzyılında daha da yenilik kazanmıştır.”