CHP, YETERLİ Parti, Saadet Partisi, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’nin oluşturduğu Altılı Masa’nın üzerinde çalıştığı anayasa taslağı netleşmeye başladı. Hazırlanan taslağa nazaran mevcut anayasadaki 100 civarındaki husus değiştirilecek.
Cumhuriyet’ten Sertaç Eş’in haberine nazaran; değişiklik yapılacak hususların içeriği, önderlerin daha evvel ortak imza altına aldıkları güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi öngören Bilkent Deklarasyonu ile çelişmiyor. Anayasa değişiklikleriyle özgürlüklerin kısıtlanmasını öngören unsurlar yine düzenleniyor. Bu kapsamda, toplanma ve şov yapma özgürlüğü, tabir özgürlüğü ve basın özgürlüğünün önündeki mahzurlar kaldırılıyor.
Anayasanın laikliği düzenleyen 24. unsuru hususu üzerinde yapılan çalışmalarda, ‘dokunulmaması’ istikametindeki görüş tartı kazandı. Lakin bu unsura ait son karar önderlere bırakıldı. Cumhurbaşkanının yetkileri bu taslakta kıymetli ölçüde kısıtlanıyor.
Taslakta Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi de tekrar düzenleniyor. Cumhurbaşkanının bu kuruma yaptığı üye atamalarındaki yetkisi kaldırılıyor. Atama yetkisinin sırf Türkiye Barolar Birliği kontenjanından gelen üyelerin ataması ile sonlandırılıyor. Yargıçlar Şurası ve Savcılar Şurası üyelerinin atanma yetkileri Meclis’e veriliyor. Meclis’te yapılacak seçimler de ‘kısıtlı belirleyicilerin inisiyatifine’ bırakılmıyor. Çoklu aday ortasından seçim yapılması kuralı getiriliyor, iştirak artırılıyor. Siyasi partiler AYM ve suralara aday gösteremiyor. Burada, mevcut sistemden eskiye dönme tarafında bir beklenti ve tenkit vardı. Taslakta eskinin eksikleri ve zayıflıklarının da giderilmesi hedefleniyor.
YÖK KALDIRILIYOR
Ayrıca taslakta, Yükseköğretim Heyeti (YÖK) kaldırılıyor. Yerine bilimsel, idari ve mali özerkliği getirilmiş üniversiteler ortasında eşgüdümü sağlamayı hedefleyen bir heyet düşünülüyor.
HÜKÜMETİN KURULMASI SÜRECİ KOLAY, DEVRİLME SÜRECİ İSE ZORLAŞTIRILIYOR
İstikrarsızlığın münasebeti olarak görülen ve parlamenter sistemin en çok eleştirilen konusu olan koalisyonlar konusunda iktidarın elinden bu kozun alınması için anayasada tedbir getiriliyor. Buna nazaran anayasaya ‘Yapıcı kurucu güvensizlik oyu’ işleniyor. Buna nazaran hükümetin kurulması süreci kolay, devrilme süreci ise zorlaştırılıyor. Hükümet hakkında gensoru verebilmek için yeni hükümetin nasıl kurulacağı konusunun garanti edilmesi kuralı getiriliyor. İspanya, Almanya, Belçika üzere ülkelerde uygulanan bu formül, taslakta da yer alacak.
HSK İKİYE BÖLÜNECEK
Değişiklik öngörülen kıymetli alanlardan birisi de yargı. Buna nazaran mevcut Yargıçlar ve Savcılar Konseyi; Yargıçlar Heyeti ve Savcılar Konseyi olarak ikiye bölünecek. Yargıçlar Kurulu’na adalet bakanı ve yardımcısının iştiraki olmayacak. Bakan ve yardımcısı Savcılar Kurulu’nda yer alacak. Ayrıyeten yargının savunma kurumu da anayasada güçlendirilmiş bir biçimde yer alacak. (HABER MERKEZİ)