ÖNDER YILMAZ – Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu’nda (BTK), TBMM Dilekçe Komisyonu’na gönderdiği raporda dolandırıcılığa mevzu olan 0 850 alan kodlu telefon numaralarının tahsis taleplerinin nasıl yapıldığını ele alındı. Numaralandırma Yönetmeliği’ndeki “başvurunun yapılması”, “başvurunun değerlendirilmesi”, “tahsis şartları ve “numara tahsisinin yapılması” bahisleri ayrıntılı anlatıldı.
BTK, Ocak 2015 tarihinden 1 Haziran 2022 tarihine kadar toplam 3 milyon 934 bin 323 adet numaranın yetkilendirilen işletmecilere tahsis edildiğini açıkladı. Buna nazaran; yıllara nazaran tahsis sayıları ise “2015’te 1.327.064, 2016’da 595.188, 2017’de 766.046, 2018’de 306.107, 2019’da 211.218, 2020’de 295.302, 2021’de 364.340 ve 2022’nin birinci altı ayında 69.058” olarak gerçekleşti.
Adli makama başvurun
BTK, şunları kaydetti: “Telefon numaralarının dolandırıcılık maksatlı kullanılması durumunda kurumumuz vazife ve sorumlulukları kapsamında yapılan dolandırıcılığa ait bir prosedür yahut kıymetlendirmemiz bulunmamaktadır. Çünkü, dolandırıcılıkla ilgili tespitin lakin ilgili isimli merciler tarafından tespit edilebileceği kıymetlendirilmektedir. Kurumumuza iletilen dolandırıcılıkla ilgili şikayetler, dolandırıcılık yapılıp yapılmadığına ait bir inceleme sürecini içermemekte, bu şikayetler, numaraların ilgili mevzuata uygun olarak abonelere tahsis edilip edilmediğine yahut Arayan Sınır Bilgisinin (CLI) ilgili mevzuata uygun olarak oluşturulup oluşturulmadığına yönelik olarak incelenebilmektedir. Dolandırıcılıkla ilgili şikayetler için ise isimli makamlara başvurulması gerektiği kıymetlendirilmektedir.”
BTK, kurumun bilgisi dahilinde, dolandırıcılık sebebiyle bugüne kadar iptal edilen numara bulunmadığını kaydetti.
Engelleme hakkı
BTK, telefon dolandırıcılığı ile gayret konusunda Batı ülkelerine yönelik yapılan araştırma sonuçlarını da Meclis ile paylaştı. BTK, “Benzer sahtecilik aramaları ile çaba kapsamında, İngiltere, Belçika, Fransa, Litvanya, Norveç üzere birtakım ülkelerde, işletmeciler tarafından bir halde arayan tarafın sahtecilik yaptığının teknik olarak tespit edilmesi halinde işletmecilere, gelen davetleri engelleme hakkı verilmektedir” sözlerini kullandı. Elektronik İrtibat İçin Avrupa Düzenleyiciler Organı’nın dolandırıcılık konusunda aktif role sahip olduğu vurgusu yapan BTK, “Benzer halde ülkemizde de işletmecilerin ‘Fraud’ olarak söz edilen davetleri tespit etmeleri halinde işletmecilerin ilgili grupları sahteciliğin önlenmesine yönelik önlemler alabilmektedir” dedi.
İlk akla gelen iptal
Satır, telefon dolandırıcılıklarının engellenmesi için birinci akla gelen tahlillerden birinin numaranın iptal edilmesi olduğunu belirterek, Avrupa’da da bu istikamette uygulama olduğunu söyledi. Satır, “Ancak bunun için haberleşme özgürlüğüne ait Anayasa kararı gereği yasal düzenleme yapılması gerekmektedir. Bağlantı araçlarının kontrolü kabahatle gayrette değerli bir rol oynamaktadır” sözlerini kullandı.
‘Vatandaş ihtimal vermiyor’
TBMM Dilekçe Komitesi Lideri AK Parti İstanbul Milletvekili Belma Satır, Milliyet’e, dolandırıcılık cürmünün günümüzde en çok işlenen hataların başında geldiğini belirterek, “Teknolojik gelişmeler, insanların refah düzeyinin artmasını sağlarken, yeni cürüm ögeleri ve yeni cürüm sürece sistemlerinin ortaya çıkmasına da taban hazırlamakta.
Bilişim sistemlerinin, birer itimat kurumu olan banka yahut kredi kurumlarının ya da basın ve yayın araçlarının kullanılması, dolandırıcılık cürmünün işlenmesi açısından kıymetli bir kolaylık sağlamakta. Telefon dolandırıcılığı ne yazık ki günümüzün en büyük sıkıntılarında biri” dedi. Satır, profesörler dahil toplumun ileri gelenlerinin de mağdur olduğu telefon dolandırıcılığı konusunda şunları kaydetti:
“Kurumsal nitelikte görünen 0850 ile başlayan telefon numaraları, hileli davranışın bireylere yöneltilmesinde kolaylık sağlamaktadır. Dolandırıcılık, ceza kanunumuzda kabahat olarak düzenlendiğinden isimli makamlara başvurmak her vakit mümkündür. Lakin hayatın olağan akışı gereği vatandaşın isimli makamlara müracaatta bulunabilmesi için öncelikle dolandırıcılık tehdidiyle karşılaşmış olması gerekir. Devletin misyonu ise daha en başta vatandaşın bu tehditle müsabakasını engellemektir. BTK tarafından 0850’li numaraların dolandırıcılığın asli ögesi olmadığı belirtilmektedir. Lakin yeniden BTK’nın belirttiği üzere halkımızda bu numaraların yalnızca işletmeler tarafından kullanıldığı inancı bulunmaktadır. Bu da dolandırıcıların rastgele bir işletme ismini kullanmalarını kolaylaştırmaktadır. Ayrıyeten işletmeler devletimiz tarafından kayıt altında tutulmakta ve birden fazla bakanlığımız tarafından denetlenmektedir. Hasebiyle vatandaş da bu kadar sıkı kontrol altında olan bir işletme tarafından dolandırılacağına ihtimal vermemektedir.”
YARIN: PATATES SINIRLAR VE DOLANDIRICILIĞINA YÖNELİK ÖNLEMLER NE? CEZA ÖLÇÜSÜ ARTIRILMALI MI?