Günümüzde teknoloji, iklim değişikliği ile gayrette gerek sera gazı emisyonlarının azaltımı gerekse iklim değişikliğine ahenk hareketi bağlamında başvurulan temel araçların başında gelmektedir.
Teknolojinin bu süreçteki rolü temelinde yeni iklim değişikliği uygulamalarının ve siyasetlerinin güç dalında dönüşüm olmak üzere yeşil dönüşümdeki ehemmiyetinin daha da belirginleştiğini ortaya koymaktadır.
İklim değişikliğinin tesirlerinin her geçen gün daha da açık bir formda hissedildiği bu vakitte acil iklim hareketinin sürdürülebilir bir formda yönetilmesi en verimli ve pak araçların kullanılmasını gerekli kılmaktadır. 2050 yılına kadar azaltılması gereken global emisyonların yüzde 70’inin mevcut teknolojilerle sağlanabildiği dikkate alındığında net sıfır emisyona ulaşmanın pak teknolojilerin yaygınlaşmasını gerektirdiği giderek daha açık ve değerli bir hale gelmektedir.
Bu çerçevede mevcut teknolojilerin gerekli emisyon azaltımının kıymetli bir ölçüsünü sağlayabileceği ve bu bağlamda emisyon azaltımına tesiri düşünüldüğünde bu teknolojilerin üretim süreçlerinde kullanımının yaygınlaştırılması iklim değişikliği ile gayrette kritik ve dünya genelinde giderek ehemmiyet kazanan bir konudur.
Diğer yandan net sıfır maksadına ulaşmak için gereken emisyon azaltımının yüzde 30’u ise karbon tutma ve depolama üzere yeni teknolojilere bağlı bulunmaktadır. Yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve piyasaya sunulması ile bilhassa emisyon azaltımı sıkıntı olan süreçlerdeki emisyonlar daha kolay yönetilebilmektedir. Ancak bunların ünite azaltım maliyetleri hayli yüksek seyretmektedir.
Bununla birlikte iklim değişikliği ile gayret hareketinde değerli birer aktör olan kelam konusu teknolojilerin yaygınlaşmasını geciktirmek ise iklim krizine karşın iktisatların karbon ağır büyümeye devam etmesine ve global emisyon azaltım amacına ulaşmanın daha da zorlaşmasına sebep olacaktır.
Bir umut ışığı olarak günümüzdeki teknolojik gelişmeler ve yatırımların artması ile değerli birer pak güç kaynağı olan rüzgâr, güneş gücü ve batarya üzere düşük emisyon teknolojilerinin ünite maliyetleri 2010 yılından itibaren yaklaşık yüzde 85 oranında düşmüştür. Bu durum 2030 yılına gelindiğinde düşük emisyonlu güç dalına geçiş sürecini gerçekleşebilir kılması açısından ümit vadetmektedir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar Bahse bahis güç teknolojilerinin yanında tarım, orman, binalar, ulaştırma ve sanayi kesimlerinde de yeni teknolojiler sayesinde kıymetli emisyon azaltımı sağlanabilmesi ise teknoloji konusunun rasyonel bir biçimde yönetilmesinin iklim değişikliğine katkısının son derece geniş olduğunu ortaya koymaktadır.
İklim değişikliği ile uğraş hareketi kapsamında Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan 2053 yılı için net sıfır emisyon gayesini yeşil kalkınma ihtilaliyle bir bütün olarak açıklamıştır. İşte tam da bu noktada Ar-Ge ve yeşil dönüşüm çalışmalarının kıymeti ve kilit rolü ortaya çıkmaktadır.
Türkiye’nin Paris Mutabakatına taraf olması, net sıfır emisyon amacını müteakip pak teknoloji alanında Ar-Ge ve yatırım faaliyetlerine sürat verilmesi, hem ekonomik açıdan hem de çevresel öncelikler açısından elzem bir mevzu olarak karşımıza çıkmaktadır. Son vakitlerde kriz olarak tanımlanan iklim değişikliği yalnızca pak teknolojilerin gelişmesi için değil bilhassa üretim süreçlerinin dönüşümü için de kritiktir.
Buna nazaran kriz olarak addedilen bu devir birebir vakitte krizin yönetilebilmesi sonucunda fırsata dönüştürülebilecek bir sıçrama noktası da olabilecektir. Ülkemiz tam da bu emelle uyumlu olacak biçimde yeşil dönüşümün getirdiği süreçten mümkün olduğunca az etkilenmek ve süreci ekonomimiz ismine fırsata çevirmek ismine düşük karbonlu teknolojileri odağına almaktadır.
Sayın Cumhurbaşkanımızın sıkça altını çizdiği üzere iklim değişikliği ve bunun yol açtığı problemler insanlığın ortak sorunu haline gelmiştir. Bu minvalde iklim değişikliği ile uğraşta global ölçekte bir bayrak gemisi olan ülkemiz Ar-Ge ve yenilik alanları ortasında yenilenebilir güç teknolojileri, güç depolama, karbon tutma ve depolama, etraf hassas tarım, ekosistem onarımı, kent planlama teknolojileri, elektrifikasyon, yeşil altyapı ve biyo-tabanlı hammaddelere yönelik tahliller ortaya koymak ismine kıymetli çalışmalar yürütmektedir.
Ülkemizde bu alanlarda daha fazla ilerleme kaydedilmesi ve net sıfır maksadı doğrultusunda dönüşümün sağlanması ise Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin harekete geçirilmesi mecburiyetini beraberinde getirmektedir. Bu kapsamda öncelikli olarak 2053 net sıfır emisyon vizyonu çerçevesinde gereken dönüşümü dikkate alan bir teknoloji yol haritası hazırlanması, kurumlar ortasındaki uyumu, dayanışmayı güçlü hale getirmeyi odağına koyan bir yaklaşımın ortaya konulması, bakanlıkların her birinin kendi alanlarında geliştirdikleri çeşitli programları uygulayarak iklim değişikliği konusundaki dönüşüm sürecine katkıda bulunmaları ehemmiyet arz etmektedir.
Elbette bu bilimin, teknolojinin ve üretimin merkezi bir ülke olmayı, sürdürülebilir bir halde yüzyıla liderlik edecek bir idare anlayışını da beraberinde getirecektir. Bilim ve teknolojide bölgemizde ve dünyada bir cazibe merkezi olmanın, iklim değişikliği ile çabanın beraberinde getirdiği fırsatlarla ilişkilendirmekten geçtiği ise ülkemizde özel kesimin Ar-Ge çalışmalarına iştirakini artırmak, bu alanlarda kamu-üniversite-özel bölüm işbirliğini geliştirmek ile senkronize bir platformda hareket etmek ile yakından alakalıdır. Buna ek olarak ulusal ve milletlerarası işbirliğini geliştirmek teknoloji çalışmaları için milletlerarası finansmanın daha güçlü bir halde harekete geçirilmesi açısından yüksek bir ehemmiyettedir.
İklim değişikliği sıkıntısına tahlil olarak beliren yeşil dönüşüm sürecinde Türkiye teknoloji kapsamında kıymetli gelişmeler kaydetmiş olup sürece daha tesirli yanıt verebilmesi ismine tüm kurumlarıyla dönüşümün gerektirdiği stratejileri ve siyasetleri belirlemesi gerekmektedir. Bu strateji ve siyasetlerin ortaya konulması, teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması yalnızca iklim değişikliği ile gayrete değil ülkemizin teknoloji bağlamında üretim süreçlerinde de ilerleme kaydetmesine imkân sağlaması bakımınındın kıymetlidir.
Bu noktada Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının bağlı kuruluşu olan İklim Değişikliği Başkanlığı tüm çalışmalarda teknoloji konusunu ayrıntılı bir halde ele almaya değer veren yeni bir periyoda girmektedir. Bu çerçevede Türkiye’nin Ulusal Katkı Beyanı iştirakçi ve şeffaf bir anlayışla uzun periyotlu net sıfır amacımız göz önünde bulundurularak, sektörel teknolojik dönüşümler dikkat alınarak hazırlanmıştır.
2053 yılı için uzun devirli iklim değişikliği stratejisi ve azaltım ve ahenk bahislerine yönelik 2030 vizyonlu iklim değişikliği aksiyon planlarını da güncelleme çalışmalarına devam edilmektedir. Yürütülen tüm bu çalışmalarda teknoloji değerli bir bileşen olarak yer almaktadır. Bu haseple ülkemizin gelişmekte olan bir ülke olarak net sıfır amacına ulaşma gayreti hem global bazda iklim değişikliğiyle gayrete katkı sağlayacak hem de yeşil kalkınmanın anahtarı olacaktır.
Ülkemiz bulunduğu coğrafya bakımından iklim değişikliğinin negatif tesirlerine karşı kırılgan bir durumdadır. Bunun yanında dünyadaki üç ekolojik bölge olan İran-Turan, Sibirya ve Akdeniz iklim özelliklerine sahip olması tabiatın sunduğu geniş imkanları ve fırsatları da beraberinde getirmektedir. Bu açıdan kaynak çeşitliliği ve verimliliği konusunda dünyaya örnek teşkil edebilecek imkânları fırsata çevirmek ismine yenilikçi yatırımlar ve teknolojik gelişmeler yüzyıla damga vuracak atılımlara da yer hazırlamaktadır.
Örneğin son yıllarda bilhassa kaynak verimliliği kapsamında yürütülen pak üretim, döngüsel iktisadın en güzel örneklerinden biri olan sıfır atık hareketi ve eser ve hizmetlerin çevresel ayak izlerini azaltan etraf etiketi üzere uygulamalar ülkemizde büyük bir potansiyelin varlığına işaret etmektedir. Ülkemizin yerli elektrikli aracı TOGG iklim değişikliği ile uğraş sürecinde kıymetli bir rol üstlenmesi bakımından bir dönüm noktasını temsil etmektedir.
Ülkemiz ayrıyeten güç alanında da büyük bir dönüşüm atılımını hayata geçirmiştir. Buna nazaran son 20 yılda yenilenebilir güç şurası gücünde 3 katın üzerinde büyüme gösteren ülkemiz güneş ve rüzgâr gücü yatırımları ile yıllık bazda 7 milyar dolar meblağında bir fosil yakıt ithalatını önlemiştir.
Türkiye’nin süratle gelişen bir ülke olması beraberinde ağır güç muhtaçlığını da getirmektedir. Hâlihazırda güçte yaşadığımız dışa bağımlılık teknolojiye ait adımlar atılmadığı takdirde bu sefer teknolojide dışa bağımlılığa sebep olacaktır. Teknolojide dışa bağımlılığın önlenmesi lakin ulusal bir program ile pak teknolojilerin geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve yatırımların artırılması ile aşılabilecektir.
Son yıllarda kaydedilen gelişmeler ve kilit alanlardaki teknolojik ilerlemeler bu uğraşları takviyeler niteliktedir. Yüzyıla liderlik etme amacının değerli bir nüvesi de ülkemizin kimi alanlarda pak teknoloji transfer ederken kimi alanlarda ise pak teknoloji ihraç eden bir ülke olmalıdır. Bu yaklaşımla pak teknoloji ihracatımızın artması bilhassa gelişmekte olan yahut az gelişmiş ülkelerle iş birlikleri kapsamında ülkemizin iklim alanında bölgesel başkan olma maksadına ulaşmasında da değerli bir rol oynayacaktır.
”TÜRKİYE YÜZYILI’NIN BUGÜNDEN TASARLANMASI HAYLİ ÖNEMLİDİR”
Sayın Cumhurbaşkanımızın da Maksat 2053 Net Sıfır Emisyon “AR-GE ve Yenilik Atılımı” Uyum Toplantısı’nda belirttikleri üzere dijitallik, sürdürülebilirlik, üretim, verimlilik, bağlantı, kalkınma yüzyılı planladığımız bu periyotta anahtar temeller olarak iklim değişikliği ile uğraşta hepimize rehberlik etmektedir. Yeşil kalkınma atılımı ve 2053 gayesi doğrultusunda tüm imkânlarıyla çalışmalarını bir üst basamağa taşımaya istekli olan ülkemiz, bu emel doğrultusunda gereksinimi olan tüm kapasiteyi bünyesinde bulundurmaktadır. Bu prestijle gelecek jenerasyonların bizlere emaneti olan Türkiye Yüzyılı’nın bugünden tasarlanması hayli kıymetlidir.