Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, süratle artan güç fiyatlarına karşı doğal gaza tavan fiyat getirme, spot elektrik piyasalarında ticaretin askıya alınması ve elektrik tüketiminin azaltılması üzere seçenekleri ele alacak.
AB üyesi 27 ülkenin güç bakanları, 9 Eylül’de Brüksel’de harikulâde toplantı yapacak. Toplantıda, yüksek güç fiyatlarını azaltmak için muhtemel acil tedbirler ve kışa hazırlık durumu görüşülecek.
AB devir lideri Çekya’nın toplantıya ait hazırladığı taslak dokümana nazaran, bakanlar doğal gaz fiyatlarının elektrik fiyatları üzerindeki tesirini sınırlamak için yapılacakları tartışacak.
Tavan fiyat
Elektrik üretimi için kullanılan doğal gaza tavan fiyat uygulanarak bu eserin fiyatının süreksiz olarak sonlandırılması, Rusya’dan ithal edilen gaza tavan fiyat getirilmesi, gaz santrallerinden elektrik üretiminin süreksiz olarak Avrupa elektrik piyasasında fiyat oluşumu dışında tutulması ve gaz dışındaki kaynaklara tavan fiyat getirilmesi bakanların görüşeceği bahisler ortasında yer alacak.
Ayrıca, güç piyasadaki likiditenin artırılması için de çeşitli seçenekler pahalandırılacak.
Yüksek teminat ölçüleriyle karşılaşan güç piyasası iştirakçilerine ek kredi çizgisi ve likidite sağlanması, Avrupa’da türev piyasaların süreksiz olarak askıya alınması ve karbon piyasasının elektrik fiyatlarına tesirinin hafifletilmesi üzere mevzular da görüşülecek.
Bakanlar, AB çapında elektrik tüketimin azaltılması ve bu mevzuda bir amaç belirlenmesi üzerinde de fikirlerini paylaşacak.
Rusya gaz tavan fiyat uygulamasına karşı
Rusya, doğal gaza tavan fiyat uygulamasının kabul etmeyeceğini açıklamıştı. Rus yetkiler, Rusya’nın Avrupa’ya doğal gazın milletlerarası fiyatların altında satılmasına müsaade verilmeyeceğini, petrolde olduğu üzere doğal gaza tavan fiyat uygulayacak ülkelere gaz sevkiyatı yapılmayacağını bildirmişti.
Uzmanlar, Avrupa’ya esasen kısıtlı ölçüde sağlanan Rusya’dan gaz akışının büsbütün kesilmesinin, Avrupa’nın tüketiminin en ağır olduğu kış devrinde sorunlara yol açacağını belirtiyor.
Öte yandan gaz santrallerinin Avrupa’daki elektrik fiyat oluşumunun dışında tutulması da kolay görünmüyor.
Mevcut sistemde AB’deki toptan elektrik fiyatı, toplam elektrik talebini karşılamak için muhtaçlık duyulan son üretici tarafından ve çoklukla süratle devreye alınabilen doğal gaz santrallerince belirleniyor.
Doğal gaz fiyatlarındaki süratli yükseliş bu piyasanın istikrarını bozmuş durumda. Lakin, gazın elektrik üretimindeki kaynak fiyatlarından ayrıştırılması durumunda rüzgar ve güneş üzere yenilenebilir güç kaynaklarla nükleer ve kömür elektrik piyasası içinde farklı fiyatlanacak.
Böylece, gaz dışındaki kaynaklara yapılan ödemenin daha düşük olması ve piyasadaki elektrik fiyatlarının gerilemesi planlanıyor.
Bu müdahale karşısında ise gaz tedarikinde problemler yaşanabileceği yahut başka kaynaklardan üreticilerin yatırımlarına karşı hür piyasa fiyatlarının altında getiriyi olumsuz karşılaması kelam konusu olacak.
Elektrik tüketiminin düşürülmesi
AB, daha evvel doğal gazda yaptığı üzere üye ülkelerin elektrik tüketimlerini düşürmelerini istemeye hazırlanıyor. Birlik, Rusya’dan tedarikteki düşüşü gaz tüketimini yüzde 15 azaltarak hafifletmeyi planlıyordu.
Ancak elektrik piyasası ile doğal gaz piyasası farklı yapılara sahip. Doğal gaz depolaması mümkün olan bir eserken elektriği saklamak ve gereksinim duyulduğunda tüketmek mümkün olmuyor. Bu nedenle elektrik tüketimindeki bir düşüşün piyasaları bir ölçüde rahatlatacak tesiri olması beklenirken, güç krizine karşı kesin bir tahlil ortaya koyması mümkün görünmüyor.
Avrupa ülkelerinde son devirde elektrik ve doğal gaz fiyatları tarihi tepe yaptı.
Rusya’nın Avrupa’ya Kuzey Akım boru çizgisinden doğal gaz akışını süresiz durdurduğunu açıklamasının akabinde Avrupa’da gaz fiyatları süratle yükseldi.
Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de süreç gören ekim vadeli gaz kontrat fiyatları, 2 Eylül’de yaklaşık 214 Euro düzeyinde kapanmıştı. Doğal gazın megavatsaat fiyatı bugün yüzde 26 artarak 270 Euro’nun üzerine çıkmıştı.