Estonya Parlamentosu Dışişleri Komitesi Lideri Marko Mihkelson, Rusya- Ukrayna Savaşı bağlamında nükleer silahlara başvurulması ihtimaliyle ilgili “Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son periyotta savaşan tarafları müzakere masasına getirerek kıymetli diplomatik atılımlar yaptı. Nükleer silahlar konusunda da Erdoğan’ın Putin’e söyleyecek tesirli kelamları olabilir.” dedi.
Resmi ziyaret kapsamında Türkiye‘de bulunan Mihkelson, Rusya- Ukrayna Savaşı’nın bölgesel tesirleri, NATO’nun genişleme siyaseti, Rus vatandaşlarına yönelik kısıtlamalar ve gündemdeki öbür hususlar hakkında AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
“Benzer zorluklara karşı tahlil arayışında olan müttefik iki ülkeyiz”
Türkiye‘yi üçüncü sefer ziyaret etme fırsatı bulduğunu belirten Mihkelson, Estonyalıllar için Türkiye‘nin cazip turizm noktalarının başında geldiğini söyledi.
Mihkelson, iki ülkenin de NATO üyesi ve barışı önceleyen misal bakış açılarına sahip olduğunun altını çizdi.
Türkiye‘nin komşu ülkelerinde yaşanan çatışma ortamıyla Estonya‘nın da Rusya nedeniyle ortaya çıkan güvenlik meseleleriyle karşı karşıya olduğuna dikkati çeken Mihkelson, “Benzer zorluklara karşı tahlil arayışında olan müttefik iki ülkeyiz.” dedi.
” Estonya, NATO’nun genişleme siyasetini destekliyor”
Rusya ile Ukrayna ortasında savaşın başlamasıyla tekrar gündeme gelen NATO’nun bölgesel olarak üstlendiği rol ve genişleme sürecine ait değerlendirmede bulunan Mihkelson, ” Estonya, NATO’nun genişleme siyasetini destekleyen bir ülke. Zira biz küçük bir ülke olarak, birebir pahalara sahip ve milletlerarası güvenliği NATO üzere yapılar vasıtasıyla sağlamayı amaçlayan ülkeler ortasındaki yakın iş birliğinin değerinin farkındayız.” diye konuştu.
Mihkelson, Finlandiya ve İsveç üzere ülkelerin NATO’ya üye olmalarının sırf Kuzey Avrupa bölgesi için değil dünya için de güvenlik ve istikrarı artıracak bir atılım olacağının altını çizdi.
Bu iki ülkenin yanı sıra Ukrayna’nın da NATO üyeliğini dört gözle beklediklerini vurgulayan Mihkelson, “Ukrayna, NATO’ya üye olmadığı sürece Avrupa’da barış ve istikrarı sağlamak mümkün olmayacaktır. Bunun Ukrayna’nın savaşta zaferi elde etmesinin akabinde gerçekleşebileceğini umuyorum.” tabirlerini kullandı.
“Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, 2014’de Kırım ile başladı”
Rusya’ya uygulanan yaptırımların Avrupa’da barış ve güvenliğin sağlanması için gerekli olduğuna işaret eden Mihkelson, memleketler arası hukuku çiğneyen, bağımsız ülkenin toprak bütünlüğüne yönelik atak düzenleyen rastgele bir ülkenin diplomatik araçların yanı sıra ekonomik yaptırımlara da maruz kalması gerektiğini söyledi.
Mihkelson, Rusya’nın saldırgan tavrının yeni bir durum olmadığını belirterek şu sözleri kullandı:
“Rusya’nın Ukrayna’yı işgali 24 Şubat’ta başlamadı. Kırım’ın ilhakı ve işgali ve sivillere yönelik akınlarla 8 yıl evvel başladı. Biz Kırım’ın da işgal ve ilhakını tanımıyoruz. Rusya’ya yönelik yaptırımlar, Kırım’ın ilhak edilmesinin akabinde uygulamaya konuldu. O günden beri Avrupa Birliği (AB) ülkeleri Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusunda bir ortada olmayı başardı.”
Rusya’ya yönelik daha fazla yaptırımın da kelam konusu olabileceğini belirten Mihkelson, lakin yapılan her yeni atılımın birçok ülkeyi de etkilediğini ve bu yüzden birtakım etaplara geçmek için vakte gereksinim duyulduğunu vurguladı.
“Rus halkı, kendi hükümetleri tarafından başlatılan savaşın insanları etkilediğinin farkında olmalı”
Baltık ülkelerinin ( Estonya, Litvanya, Letonya ve Polonya), Rusya vatandaşlarının turist vizesi almasını yasaklama kararını pahalandıran Mihkelson, bunun Rus halkına yönelik bir haksızlık olduğu fikrine katılmadığını belirtti.
Mihkelson, “Aslında bu yıl şubat sonunda turist vizesi vermeyi durdurduk. Ağustostan bu yana da Rusya’dan Estonya‘ya hudut ötesi geçişe müsaade vermiyoruz. Bu adımlar sadece Rusları hudut geçişinden yoksun etmek maksadıyla atılmadı tıpkı vakitte güvenlikle bağlı uygulamalar.” dedi.
Hava yolunun kapalı olması nedeniyle Rus halkı için Avrupa’ya geçiş için tek opsiyonun Baltık ülkeleri üzerinden hudut geçişi olduğunu kaydeden Mihkelson, yılın birinci yarısında çok fazla sayıda Rus’un bu biçimde Avrupa topraklarına adım attığını söyledi.
Mihkelson “Ne yazık ki Rusların çoğunluğu Ukrayna’ya karşı yürütülen bu acımasız savaşı destekliyor. Biz bu insanların savaşla ilgili sorular sormaya başladığından emin olmalıyız.” dedi.
Rus halkının sadece yüzde 30’unun hayatları boyunca Rusya dışına çıkabilme bahtını elde edebildiğini kaydeden Mihkelson, bu insanların da “orduları Ukrayna’da insanları öldürürken, kendilerinin tatil yapmasının olağan bir şey olmadığını” anlamaları gerektiğini söyledi.
Mihkelson,” Bu husus bizim için etik bir sorun. Bu mevzuda farklı görüşlerin olduğunu biliyorum. Ancak Rus halkının kendi hükümetleri tarafından başlatılan savaşın insanları nasıl etkilediğinin farkında olmaları gerekir. Savaş devam ettiği surece bu kısıtlamalar devam edecektir.” dedi.
“Nükleer silahlar konusunda da Erdoğan’ın Putin’e söyleyecek tesirli kelamları olabilir”
Mihkelson, Putin’in gerektiğinde nükleer silahları kastederek ellerindeki tüm kabiliyetleri kullanmakta tereddüt etmeyeceğine yönelik açıklamasına ait, “Rusya nükleer taktik silah bile kullanırsa, bu tarihin sonu olacaktır. Kimse nükleer silahların kullanıldığına şahit olmak istemez.” diye konuştu.
Rusya’nın diplomatik kanallara yönelmesi gerektiğini belirten Mihkelson, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu şekil bir krizin önüne geçilmesinde değerli bir rol oynayabileceğini belirtti.
Mihkelson, Türkiye’nin son periyotta tahıl krizi ve esir değişimi üzere hususlarda değerli arabuluculuk başarılarına imza attığına dikkati çekerek “Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son devirde savaşan tarafları müzakere masasına getirerek değerli diplomatik ataklar yaptı. Nükleer silahlar konusunda da Erdoğan’ın Putin’e söyleyecek tesirli kelamları olabilir.” dedi.
NATO’nun ahenk içinde ve sadece kendi topraklarını savunan bir ittifak olduğunu kaydeden Mihkelson şu sözleri kullandı:
“Estonya hedeflenirse Türkiye, Türkiye hedeflenirse Estonya da tehdit edilmiş demektir. Putin’in emellerinden biri de NATO ittifakında bölünmeye yol açabilmek. ‘Hepimizi birimiz, birimiz hepimiz için’ fikrinin çok güçlü olduğuna ve 70 yıldan fazla bir müddettir NATO müttefikleri ortasında korunduğuna inanıyorum. Rusya, NATO’nun Rusya’yı yok etmek üzere bir planının olmadığını anlamalı. NATO sadece kendi topraklarını savunan bir yapı.”
“Rusya, Sovyetler Birliği’nin 1940’lı yıllarda bizim üzere ülkelere uyguladığı tekniklerin birebirini Ukrayna’da uyguluyor”
Son devirde ülkesindeki Sovyet periyodundan kalma birtakım anıt ve heykellerin kaldırılmasının yerinde bir karar olduğunu lisana getiren Mihkelson, bu tip askeri yapıların kendi işgal devirlerini anımsatan nesneler olduğuna dikkati çekti.
Mihkelson, Rusya’nın Ukrayna’dakine misal uygulamaları geçmişte de hayata geçirdiğini söz ederek “Rusya 1940’lı yıllarda bizim üzere ülkelere uyguladığı sistemlerin birebirini Ukrayna’da da uyguluyor. Geçersiz referandumlar, vefatlar, işgal üzere. Nasıl 1940’lı yıllarda Sovyetler Birliği demokratik ülkeleri işgal ettiyse, Rusya da günümüzde Ukrayna’ya birebirini yapıyor.” dedi.
Bu bahiste etik bir meseleyle karşı karşıya olduklarına işaret eden Mihkelson, Rusya’nın uyguladığı saldırgan tavır göz önüne alındığında misal devirleri anımsatan nesnelerin ülkesinde açık alanlarda sergilenmesinin hakikat olmadığını belirtti.
“Putin, Avrupa’ya karşı güç savaşları başlattı”
Mihkelson, savaş sonrası devirde tüm Avrupa’yı tesiri altına güç krizinin kendisi için yeni bir gündem olmadığını belirtti.
Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisinde misyon aldığı 2006’da, Rusya’nın güç gücünü siyaseten nasıl kullandığına ait bir rapor kaleme aldığını aktaran Mihkelson, bugün karşılaşılan sıkıntılarla o gün de yüz yüze olunduğuna dikkati çekti.
Mihkelson, “Kuzey Akımı 1 ve Kuzey Akımı 2 üzere Baltık Denizi’ne uzanan boru sınırlarının ekonomik olmaktan çok jeopolitik olduğunu en başından beri söyledik. Artık Almanya üzere ülkeler bunu anlamaya başladı.” dedi.
Kuzey Akımı 1 ve 2’de son periyotta meydana gelen kaza ve sızıntıların “özellikle organize edilen sabotajlar” olduğunu argüman eden Mihkelson, “Bugün bu çizgilerin çalışmamasının hangi ülkenin çıkarına olduğunu düşünmeliyiz. 2006’da da Gürcistan’da elektrik sınırlarına ziyan verilmişti. Onlar (Rusya) boru çizgilerini öteki ülkeler üzerinde bir baskı ögesi olarak kullanıyorlar. Bu formda siyasetlerini değiştirmelerini istiyorlar.” formunda konuştu.
Mihkelson, “Aylar öncesinden (Rusya Devlet Lideri Vladimir) Putin, Avrupa’ya karşı güç savaşları başlattı. O, kış aylarının gelmesiyle Avrupa’da yaşayan insanların kendi hükümetlerine yönelik yükselen güç fiyatlarına bağlı olarak artan enflasyon nedeniyle protestolara başlayacağını umuyor.” dedi.
Vladimir Putin’in Ukrayna’da yürüttüğü bu stratejiyle Avrupa ülkeleri ortasında bir bölünme amaçladığına işaret eden Mihkelson, “O ittifakı bölmek istiyor. Lakin başaramayacağına eminim. Güç problemi nedeniyle bizi bölmesine müsaade vermeyeceğiz. Süratli bir biçimde güneş ve rüzgar üzere daha pak güç alternatiflerine yöneleceğiz. LNG terminalleri Estonya’da inşa ediliyor ve gemiler vasıtasıyla enerjiyi temin edebileceğiz.” dedi.
“Estonya, Aleksandr Dugin’in kızının vefatıyla ilgili argümanları reddediyor”
Mihkelson, Estonya’nın, Rusya’nın tanınmış siyaset uzmanı Aleksandr Dugin’in kızı Darya Dugina’yı öldürdüğü argüman edilen bayanı sakladığı savlarını Estonyalı yetkililerin kabul etmediğini belirtti.
Dugina’nın, 20 Ağustos’ta Moskova’da hayatını kaybetmesinin akabinde Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) kaynaklı olarak katilin Estonya’ya gittiği tezi basında yer almıştı.
Mihkelson, “Estonyalı yetkililer, Aleksandr Dugin’in kızının vefatıyla ilgili savları reddediyor. Umarım gelecekte bu cinayetin ardında kimin olduğunu bulacağız. Aleksandr Dugin, Rusya’da epey faşist niyetlere sahip olduğu bilinen biri. Bu türlü bir hareketi yapabilecek çok fazla sayıda düşmanı var.” dedi.