METASTAZ NEDİR?
Metastaz; muhakkak bir dokuda gelişen tümör dokusuna ilişkin hücrelerin çeşitli süreçler sonucunda kendisine en yakın damar sirkülasyonuna geçerek bulunduğu bölgeden farklı bir beden dokusuna ulaşması ve burada gelişimini sürdürmesidir. Bu bakımdan metastaz bedenin çeşitli bölgelerinde, köken aldığı dokudan büsbütün farklı olan öbür organ ve dokularda tümör hücrelerinin gelişimi ile sonuçlanır.
Metastaz sonrası yeni gelişen tümör dokuları ulaştığı beden bölgesinde tahribata yol açtığı üzere, ilgili dokunun çalışmasını da olumsuz tesirler. Bu bakımdan, artan tümör hücrelerinin yarattığı önemli kanser hastalığına bağlı klinik tabloya ek olarak, etkilenen doku ile ilgili şikayet ve bulgular da hastada gelişmeye başlar.
Mevcut klinik yaklaşımda kanser dokularının ulaşabileceği en son nokta metastaz durumudur. Kanser tanısı ve tedavisi köken aldığı dokuyla birlikte hastaya özel ele alındığından, klinik yaklaşımda hastanın genel durumu ve tedavi yaklaşımı hastadaki kanser olgusunun yaygınlığına nazaran belirlenir. Evreleme olarak bilinen bu yaklaşımda, kanser hastalığının son evresi metastaz olarak kabul edilir.
METASTAZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Metastaz durumu kanser hücresinin kökenine, genetik özelliğine ve hastanın şahsî özelliklerine bağlı gelişim gösterir. Kanser hastalığı esnasında metastaz gelişiminin belirtileri ise şunlardır:
– Kemik ağrıları, kemiklerde deformite ve kan kalsiyum fosfor seviyesinin artmasına bağlı kabızlık
– Akciğer metastazı sonrası öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrıları
– Lenf bezlerine metastaz sonrasında şişlik, ağrı ve iltihaplı sıvı gelmesi
– Hudut sistemi metastazı sonrası inme bulguları sık görülen belirtiler ortasında yer almaktadır.
METASTAZ BASAMAKLARI NASILDIR?
Kanserli hücrelerin bedenin yeni kısımlarına yayılması aşağıda belirtilen etaplarla gerçekleşir:
– Birincil tümörden ayrılma
– Birinci lezyon etrafındaki dokulardan istila ve bazal membranlarının penetrasyonu
– Kan damarlarına giriş ve kan içinde hayatta kalmak. (Kan damarları yoluyla yayılan hematojen yayılma olarak adlandırılır)
– Lenfatiklere yahut periton boşluğuna giriş. (Lenf kanalları yoluyla yayılan lenfatik yayılma olarak adlandırılır)
– Akciğerler, karaciğer, beyin kemiği vb. uzak organa ulaşmak
– Tümörü besleyen yeni kan damarlarıyla birlikte yeni bir lezyon oluşumu. (Yeni kan damarlarının oluşumu, anjiyogenez olarak isimlendirilir.)