Sıcak Sıcak El Yakıyor Bunlar! Türk Kültürümüzün Nefis Fast Food’u Simidin Tarihi ve Tarifi

Kimimiz ona simit diyoruz, kimilerimiz ise gevrek. Kültürümüzün ve damak tadımızın en nefis yiyeceği simit de çok uzun yıllar geçmişi olan bir lezzet olağanüstüsü. Kahvaltılarımızın olmazsa olmazı, beslenme çantalarımızın demirbaşı ve simit-çay ya da simit-peynir ikilisiyle herkesin sevdiği bir şey simit. Söz manasına baktığımızda etrafı susamla kaplı yuvarlak halindeki ekmektir kendisi.

Türkiye’nin, Orta Doğu’nun ve Balkan halklarının severek yediği simitin etimolojik kökeni hayli eskilere dayanır. Arapça ‘samīd’ yani ince bulgur ya da irmik sözcüğünden alıntıdır. Akatça lisanında ise öğütmek manasına gelir. Bundan yola çıkarak diyebiliriz ki simidin tarihi düşündüğümüzden de çok eski.

Pratik bir yiyecek olarak çabucak yiyebileceğimiz simit, çok eski vakitlerde İstanbul’a gelen ya da İstanbul’dan doğuya giden kervanların konaklama alanı olarak bilinen İzmit’te hazırlanıyordu. Dünyanın birinci fast food örneği sayılabilecek simitleri, kervanlarda seyahat yapanlar yanlarında atıştırmalık olarak alıyordu. Yol boyunca karşılaştıkları şahıslar bu yedikleri şeyin ismi ne diye öğrenmek için sorduklarında ‘simiti’den aldık’ dedikleri için zamanla  bu halka ekmeğin ismi simit olarak kaldı.

Simit, Selçuklu mutfağında kiliçe çöreği ismiyle orta yemek olarak tüketiliyordu. Tarihte simit isminden bahseden arşiv kaynaklarına bakıldığında simidin Yasal Sultan Süleyman’ın periyodunda İstanbul’da 1525 yılından beri tüketildiği yazıyor. Bir öbür arşiv kaynağına nazaran ise 1593 yılında Üsküdar’da simidin tartı ve fiyatının standart olarak belirlendiği ve üreticilerin bu kurala nazaran üretmesi gerektiği yazıyor.

Zamanla simit ve çeşitleri Osmanlı İmparatorluğu’nun genelinde tanınan bir yiyecek olmuştur. 17. yüzyılın seyyahı Evliya Çelebi, 1630’lu yıllarda İstanbul’da 70 tane işletmenin simit sattığını yazmıştır. O devirde un depolarına Simithane, padişahın fırınına da simit fırını deniliyordu. Hatta 1691’de her sabah saraya 30 tane simit getiriliyordu. Jean Brindesi’nin İstanbul’daki günlük ömrü resmettiği ve 19. yüzyılın başlarını husus alan yağlı boya tablolarında simitçiler görülürken Warwick Goble de 1906’da İstanbul’daki simitçileri resmetmiştir.

Simit, tarihimiz için hakikaten pahalı bir yemektir. Tarihte bilinen gerçeklerden biri de simitlerin, Osmanlı padişahları tarafından Ramazan ayında iftar yemeğinden sonra yolda askerlere ikram edildiğidir. Simit 600 yıllık bir geçmişiyle kayıtlarımızın olmadığı tek devir İkinci Dünya Savaşı. Bu devirde un stokları yetersiz olduğundan simit üretimi yasaklanmıştır.

Yunanistan’da simide kuluri denirken Bulgaristan’da ‘gevrek’, Sırbistan’da ‘çevrek’, Bosna Hersek’te ‘devrek’ ve Romanya’da da ‘covrigi’ ismi verilir. Hepiniz biliyorsunuz ki İzmirliler de simide ‘gevrek’ derler. Bütün bir coğrafyaya yayılmış bir lezzet diyebiliriz simit için. Amerikalılar ise simit için ‘Turkish bagel’ diyorlar. Lakin size âlâ bir haberim var! ‘Simit’ artık dünyada da ‘simit’ olarak biliniyor.

İngilizlerin her 3 ayda bir yenilediği Oxford Sözlük’te simit sözü de artık yerini aldı. Sözlükte; Türkiye menşeli, üzeri pekmez ve susama bulanarak halka formunda pişirilen bir çeşit ekmek, ya da buna benzeri bir ekmek tipi olarak tanımlanıyor. Anlayacağınız Turkish bagel gitti ‘simit’ geldi.

Tek başına da yenen simit genelde kahvaltılarda ya da gün içinde peynir, çay ya da reçelle birlikte yenir. Bugünkü bildiğimiz simit, çağdaş fırınlarda, pastanelerde üretilir ve caddelerde, sokaklarda seyyar satıcılar tarafından el arabası içinde satılır. Simidin yanına  ayran bile eşlik edebilir.

Günümüzde Türkiye’de simidin farklı tat ve görünüşleriyle birçok çeşidi bulunur. Bildiğimiz simitten farklılaşan bu simitler de aslı üzere hayli lezzetlidir ve yöreden yöreye değişir. Bunlar, Kastamonu kel simiti (resimdeki), Bursa simidi, İzmir gevreği, İzmit simidi, Manisa taban simidi, Samsun simidi, Safranbolu Osmanlı simidi, Elazığ meyveli simit, Manisa tahinli simit, Rize simidi, Eskişehir simidi, Nevşehir simidi ve Tirilye kulurisidir. Çeşme’de ve Karamürsel’de ise simit dolması epeyce meşhurdur.

Not: Kastamonulu olduğum için görsele kel simidi koydum. 🙂

Simidin tarihini o kadar yazmışken tanımını de vermemek olmazdı. İşte size sokak simidinin tadını meskeninize kadar getiren sımsıcak simidin tanımı.

Malzemeler:

• 1 su bardağı ılık su

• 1 su bardağı ılık süt

• 1 yemek kaşığı toz şeker

• 1 tatlı kaşığı tuz

• 1 adet yumurta

• 1 paket instant maya

• 3,5 – 4 su bardağı un

Üzeri için:

• 1/2 çay bardağı su

• 1/2 çay bardağı pekmez

• 1 kase susam

Ev İmali Sokak Simidi Tanımı Nasıl Yapılır?

1. Derin bir kabın içerisine ılık süt, ılık su, maya ve şekeri koyun ve güzelce karıştırın.

2. İçerisine yumurtayı kırın ve karıştırın. Bu karışımın içerisine azar azar un ek edin. Kıvamına nazaran unu denetimli ekleyin.

3. Tuzu da ekleyerek güzelce yoğurun. Ele yapışmayan yumuşacık bir hamur elde edin.

4. Üzerini streç sinemayla ya da nemli bir bezle örtün ve oda sıcaklığında 1 saat kadar mayalanmaya bırakın.

5. Mayalandıktan sonra minik bezeler halinde ayırın. Bezelerin her birini rulo halinde uzatın ve ikisini birbirine örgü biçimde sarın. Akabinde uçlarını birleştirin.

6. Suyla pekmezi karıştırarak açın. Susamları hafif kavurun soğumaya bırakın.

7. Hazırladığınız simitleri evvel pekmezli suya akabinde susama bulayın ve pişirme kağıdı serili fırın tepsisinin üzerine aktarın.

8. 180 derecede ısıtılmış fırında üzerleri kızarana kadar ortalama 25-30 dakika kadar pişirin.