İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, “Asgari fiyatın enflasyonun geldiği nokta dikkate alınarak, alım gücünü telafi edecek bir oranda artmasını, hatta birkaç puan da üzerine eklenecek bir refah hissesini iş dünyası makul karşılar. Kimseyi rahatsız etmez. Bunun altında bir şey beklemek rasyonel de olmaz” dedi.
Avdagiç, Fransa’nın başşehri Paris’te 345 Türk firmasının iştirakiyle düzenlenen SIAL Besin ve İçecek Fuarı’nı takip eden gazetecilerin, iktisada ve iş dünyasına ait sorularını yanıtladı. Avdagiç, kamu ve iş dünyası olarak yüksek enflasyonun yaşandığı periyotta bilhassa fiyatlı bölümün alt segmentlerinde bulunan çalışanların hayat standartlarını makul noktada tutmanın en büyük sorumluluk olduğunu belirtti.
2023 taban fiyatının enflasyonun birkaç puan üzerine eklenecek bir refah hissesi ile uygulanmasının gerçek olacağını vurgulayan Avdagiç, iş dünyasının minimum fiyat artışıyla ilgili bir kahrı olmadığını, lakin beraberinde gelen birtakım bahislerle ilgili beklentileri bulunduğunu belirtti. Bu kapsamda 3 mevzuda beklentileri olduğunu belirten Avdagiç, şöyle devam etti:
“SGK sigorta primine temel yarar üst hududu memur maaş artırımı ya da enflasyon oranında artırılmalı. Gelir vergisi dilimleri minimum fiyat artışı nispetinde güncellenmeli. Kıdem tazminatı üst limitinde katlamalı artış olmamalı. SGK üst limiti taban fiyatın 7.5 katı oldu. Bu daha önce 5 katıydı, sonra 6.5 katı olmuştu. Son olarak da 7.5 katı oldu. Hasebiyle taban fiyatta yapılan artış, tıpkı vakitte patrona tavan fiyatta de enflasyonun üzerinde ek prim maliyeti manasına geliyor. SGK üst limiti 50 bine yaklaştı. Bizim beklentimiz, SGK üst limitinin taban fiyat artış oranı üzerinden değil, memur maaşına yapılan artırım yahut enflasyon oranı nispetinde artırılması. Şu anda SGK üst limiti son 5 yıla baktığınız vakit gerçek olarak yüzde 40-45 artmış durumda.”
‘İşçinin eline geçen, şirketin ödediğinin yüzde 55’i’
Avdagiç, ikinci beklentilerinin ise gelir vergisi dilimlerinin minimum fiyat artış oranında güncellenmesi olduğunu bildirdi. Aşikâr bir düzeyin üzerinde gelir elde edenler ile patronun ödediği brüt fiyat ortasında önemli bir makas olduğuna dikkati çeken Avdagiç, “Yani şu anda muhakkak bir sayının üzerindeki maaş alanlara bakarsak, çalışanın eline geçen şirketin ödediğinin yüzde 55’ini fakat buluyor” tabirini kullandı. Bu durumun bilhassa alt ve orta gelir kümesinde maaş alanları etkilediğine işaret eden Avdagiç, şunları kaydetti:
“Vergi dilimleri enflasyon kadar ya da taban fiyat artışı kadar artmadı. Bu türlü olunca bir elimizle verdiğimizin bir kısmını öbür bir elimizle geri aldık. Diyelim ki taban fiyatın 2 katı maaş alan biri var. Olağan olarak taban fiyat yüzde 50 artmışsa, net fiyatın de yüzde 50 artması lazım. Vergi dilimleri yüzde 50 artmadığı için siz patron olarak o artışı yapıyorsunuz lakin çalışanın eline o artışın yüzde 5-6 altında para geçiyor net olarak. Bu sefer iki taraf da mutsuz oluyor. Patron diyor ki ‘Kardeşim ben artırdım.’ Fiyatlı de diyor ki, ‘kardeşim artırdın da benim elime yüzde 5-6 eksik geldi. Yani bizim temel düşünce çektiğimiz husus bu. Hasebiyle kesinlikle ve kesinlikle bundan sonra vergi dilimleri minimum fiyat artışı nispetinde güncellenmeli. Enflasyon kadar olduğu vakit yeniden geri düşeceğiz zira orada bir refah hissesi da ekleniyor. Brüt fiyattaki artışın net gelir üzerindeki yansımasını ve piyasaya gerçek katkısını lakin bu halde görebiliriz.”
‘Kıdem tazminatına üst limit getirilsin’
Avdagiç, üçüncü taleplerinin de kıdem tazminatı üst limitine ait olduğunu belirtti. Avdagiç, “Kıdem tazminatı üst limiti artış oranlarının enflasyon oranıyla hakikat orantılı olması, katlamalı bir artış olmaması lazım. İş dünyasının yükünü öngörülenin üzerinde etkilememesi için bunu da değerli görüyoruz” diye konuştu. Banka kredilerine erişimde yaşanan problemlere değinen Avdagiç, şöyle devam etti:
“Burada sıkıntıyı daha gerçek ortaya koymak lazım. Bankacılık sisteminin büsbütün kapalı olması kelam konusu değil. Bir müddettir selektif kredi süreci devrede” dedi. Avdagiç, “Bununla birlikte, şu anda iş dünyasının artan enflasyon oranları dikkate alınarak, gerek yeni projeleri realize etmek gerekse işletme sermayesi gereksinimi arttığı için, eskiye nazaran daha fazla kredi gereksinimi olabiliyor. Artan kredi talebinin karşılanması konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı başta olmak üzere ilgili görüşmelerimiz devam ediyor” yorumunu yaptı. Gençlerin iş dünyasının şu anda ve gelecek periyotta talep edeceği durumlara nazaran yetiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Avdagiç, kelamlarını şöyle tamamladı:
‘En büyük açık mavi yakalılarda’
“Şu anda en büyük açık mavi yakalılarda gözüküyor. Mavi yakalılara yönelik Ulusal Eğitim Bakanlığımızın yaptığı atılım kıymetli. Mesleksel eğitim merkezlerindeki öğrenciye birebir vakitte mavi yakalı olarak çalışıyorsa devlet bir ödeme yapıyor. Benim teklifim, devletin bu verdiği imkanlardan faydalanarak, işyeri de bu çalışanlara ek bir ödeme yapsın ki bu gençleri bu durumlarla ilgili motive edelim.”