İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI anketinin ağustos ayı sonuçları açıklandı. Eşik bedel olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, temmuzda 46,9 olarak ölçülen manşet PMI, ağustosta 47,4 oldu.
Faaliyet şartları üst üste altıncı ay zayıflamış olmakla birlikte son anket dataları imalat dalındaki bozulmanın hafif sürat kestiğine işaret etti. Manşet endeks ile uyumlu olarak üretimdeki yavaşlama temmuza kıyasla daha ölçülü gerçekleşti.
Bununla birlikte kuvvetli piyasa şartları ve yüksek fiyatlar nedeniyle düşüş ağustosta da sert formda devam etti. Yeni siparişlerde ise düşüş ağustos ayında sürat kazandı ve Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti.
Anket iştirakçisi firmalar, talepteki yetersizlik ve fiyatlardaki artışların yanı sıra global iktisattaki zayıflığa dikkati çekti. Buna paralel olarak yeni ihracat siparişleri de yavaşlarken birtakım iştirakçiler Avrupa talebinde azalma olduğunu bildirdi.
İstihdamın artmaya devam etmesi ve artış suratının son üç ayın en yüksek seviyesine çıkması, anketin görece olumlu gelişmesi oldu. Fiyat baskılarının müşteri talebi ve üretim hacimleri üzerindeki tesirleri sürmekle bir arada, enflasyonun üçüncü çeyrek ortalarında yavaşladığına ait sinyaller devam etti.
Ham unsur, nakliye ve güç maliyetlerindeki yüksek seyir, minimum fiyattaki artış ve Türk lirasındaki paha kaybı üzere faktörler girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişe katkı yaptı. Bununla birlikte, enflasyon oranları girdi fiyatlarında son 31 ayın, sonuncu eser fiyatlarında ise son 18 ayın en ölçülü seviyelerine geriledi.
Satışlarda görülen yavaşlama, kesin eser stoklarındaki artış eğiliminin dört aya ulaşmasını sağladı. Stoklardaki artış, Eylül 2015’ten bu yana en yüksek süratte gerçekleşti.
Takip edilen 10 kesimin birçoklarında üretim düştü, istihdam ise arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI, ağustos ayında birçok dalda kuvvetli faaliyet şartlarının sürdüğüne işaret etti. Temmuzda olduğu üzere ağustosta da yeni siparişleri artan tek bölüm kara ve deniz taşıtları bölümü oldu. Üretim ise dalların birçoklarında düşüş gösterdi.
Son anketin esas olumlu göstergesi tekrar istihdam olurken, girdi fiyatları enflasyonundaki genel düşüş firmaların üzerindeki maliyet baskısını kısmen hafifletti.
Ağustos ayında takip edilen 10 dalın dokuzunda yeni siparişler yavaşladı. Bu durumun istisnası son dört ayın üçünde büyüme kaydeden kara ve deniz taşıtları bölümü oldu. Yeni siparişlerde en bariz yavaşlama, Mayıs 2020’den bu yana görülen en yüksek oran ile dokumacılık kesimindeydi.
Zayıflık dış talep şartlarında da kendisini gösterirken yeni ihracat siparişlerini artırabilen tek dal besin eserleri oldu. Yeni siparişlerin azalması ile dalların çoğunluğu ağustos ayında üretimini de yavaşlattı.
Temmuz ayı ile kıyaslandığında yalnızca kara ve deniz taşıtları ile makine ve metal eserler bölümlerinde üretim arttı. Dokuma, yeni siparişlere emsal biçimde üretimin de en sert biçimde yavaşladığı kesim oldu.
Üretim ve yeni siparişlerdeki ivme kayıplarına karşın, ağustosta birden fazla bölüm istihdamını artırdı. En güçlü artış kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri bölümünde gerçekleşti. Üç dalda istihdam azalırken bunlar içerisinde en bariz düşüş metalik olmayan mineral eserler imalatında gerçekleşti.
Anket kapsamında takip edilen 10 kesimin tamamında girdi maliyeti enflasyonunun gerilemesi, ağustos ayında imalat kesimini bir ölçüde destekledi. Metalik olmayan mineral eserler girdi fiyatlarındaki en süratli artışı kaydeden dal olmayı sürdürürken en düşük enflasyon ana metal dalında gerçekleşti.
Tekstil kesiminde yeni siparişlerin sert bir halde yavaşlamasına bağlı olarak firmalar talebi artırmak gayesiyle en son eser fiyatlarındaki artışı çok ölçülü seviyede tuttu. Başka dalların çoğunluğu sonuncu eser fiyatlarında evvelki aya kıyasla daha düşük oranlı artışlar yaptı. Bu durumun tek istisnası makine ve metal eserleri bölümü oldu.
10 kesimin tamamı ağustos ayında daha uzun teslimat mühletleri ile karşılaşsa da tedarik zinciri aksamalarında en berbatın geride kaldığına ait sinyaller devam etti. Dokumacılık firmalarının teslimat müddetlerinde artış çok hudutlu kalırken en besbelli bozulma makine ve metal eserlerinde gerçekleşti.
“Piyasa şartlarında bariz zorluklar kelam konusu”
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, ağustos ayında üretimdeki zayıflamanın sürat kesmesine rağmen Covid-19 salgınının başlangıcından bu yana en yüksek oranda yavaşlayan yeni siparişlerde durumun biraz daha kaygı verici olduğunu söz etti.
Harker, hem iç hem de dış pazarlardaki zayıflıklar nedeniyle piyasa şartlarında bariz zorlukların kelam konusu olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
“Maliyet baskılarının ağustos ayında hafiflemeye devam etmesi, firmalar için belirli bir rahatlama sağlıyor. Girdi fiyatlarındaki artışın iki buçuk yılı aşkın bir devrin en ölçülü seviyesine gerilemesi, satış fiyatlarındaki yükselişin de yavaşlamasını sağladı. Fiyat artışlarının daha hafif seyretmesi önümüzdeki aylarda talepteki bozulmanın sınırlanmasına yardımcı olabilir.”