Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, 2022 yılı sonuçlarına ait basın toplantısı düzenledi. Şuşa Beyannamesi’nden ileri gelen tüm alanlarda Türkiye ile ortak çalışmalar yürütüldüğünü ve yeni dokümanlar hazırlandığını belirten Bayramov, “Bu yıl içinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Türkiye’ye 3, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Azerbaycan’a 2 ziyaret gerçekleştirdi. Tıpkı vakitte milletlerarası platformlarda ikili görüşmeler gerçekleştirildi” dedi.
“ERMENİSTAN MÜZAKERELERİ BOZDU”
Azerbaycan’ın ihtilaf sonrası devirde barış gündemine uygun olarak geçtiğimiz şubat ayında Ermenistan’a barışa ait 5 temel unsur sunduğunu hatırlatan Bayramov, “Üçüncü cins müzakerelerin 23 Aralık’ta Moskova’da yapılması öngörülse de Ermenistan bu müzakereleri bozdu. Bu yıl Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya Başbakan Yardımcıları seviyesinde ulaşım ve bağlantı kontaklarının yine tesis edilmesi konusunda müzakereler yapıldı. Sonların belirlenmesi konusuna yönelik üç görüşme yapıldı. Bütün bunlara karşın çok az ilerleme kaydedildi. Bunun nedeni Ermenistan’ın yapan olmayan tutumudur” dedi.
AZERBAYCAN, ERMENİSTAN ALEYHİNDE YENİ MÜRACAATLARDA BULUNULACAK
Uluslararası Adalet Divanı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Azerbaycan tarafının Ermenistan aleyhindeki müracaatlarına yönelik önlemler alındığını ve alınmaya devam ettiğini söyleyen Bayramov, “Aynı vakitte aralıkta Azerbaycan, Mayıs-Ağustos 2022’de Laçın kenti ile iki komşu köyü boşalttığı sırada yüzlerce konutu yakması ve yıkması nedeniyle Ermenistan’a karşı yeni bir devletler ortası şikayette bulundu ve verilen ziyan için tazminat ödenmesi talep ediliyor. Bu süreçlerin kendine has özellikleri var. Azerbaycan, 2023 yılı başından itibaren etrafa ve tabiata verilen ziyan, birebir vakitte güç kaynakları ve doğal kaynakların yasa dışı kullanımı nedeniyle Ermenistan aleyhinde yeni müracaatlarda bulunacak” diye konuştu.
“ERMENİSTAN’IN ZENGEZUR KORİDORUYLA İLGİLİ TAVRI KENDİSİNE ZİYAN VERECEK”
Azerbaycan ile İran ortasında Araz Irmağı üzerinde köprü inşaatına başlandığını belirten Bayramov, “Zengilan’dan Nahçıvan’a kısa bir yol olacak. Zengezur koridoru mevzusuyla ilgili Ermenistan’ın tavrı kendisine ziyan verecek. Ermenistan bunu ne kadar çabuk anlarsa ve ulusal çıkarları doğrultusunda pragmatik adımlar atarak yükümlülüklerini yerine getirirse bu, öncelikle kendisi için o kadar âlâ olur. Biz, her durumda kendi ulusal çıkarlarını gerçekleştirecek ve Ermenistan’ın yükümlülüklerini yerine getirmesini talep edeceğiz” dedi.
“DENETİM KÜMEMİZİN MADENLERE GİRMESİNE MÜSAADE VERİLMEDİ”
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede, Laçın yolundaki duruma ait Azerbaycan tarafının tavrını tam olarak söz ettiğini belirten Bayramov, “Ancak kontrol kümemizin madenlere girmesine müsaade verilmemesi lokal nüfus tarafından düzenlenen provokasyon ile ilgili. Bu, tabi hazırlanmış bir oyundur. Azerbaycan tarafı bu husustaki tavrını lisana getirdi. Üçlü bildiriye nazaran, Rus barış güçleri 5 yıllık bir müddet için konuşlandırıldı. Bu müddetin uzatılmasına ait rastgele bir mutabakat yahut mukavele yok. Şu anda bu tarafta rastgele bir görüşmeler yapılmıyor” dedi.
“ERMENİ SİLAHLI KÜMELERİNİN KARABAĞ’DAN ÇEKİLMESİNİ ERMENİSTAN SAĞLAMALIDIR”
Yasadışı Ermeni silahlı kümelerinin Karabağ’dan çıkarılması konusunda Azerbaycan’ın tavrının net olduğunu tabir eden Bayramov, “Üçlü bildiri de buna karşılık veriyor. Birçok durumda Ermeni yetkililer, bunun Ermenistan Silahlı Kuvvetleri için geçerli olduğunu argüman ediyorlar. Lakin bunu bile yerine getirmediler. Birçok ispat bunu doğruluyor. Ancak üçlü bildiride, Ermeni silahlı kümelerinin Karabağ’dan çekilmesinden bahsediliyor. Barış gücü oraya konuşlandırıldığında tüm silahlı kümeler çıkarılmalıydı. Bu mevzuyu daima görüşmelerde gündeme getiriyoruz. Rusya tarafının tavrı, bunun üçlü bir bildiri olduğu ve Ermenistan’ın da buna imza attığı istikametinde. Bu, Ermenistan’ın yükümlülüğüdür ve Ermeni silahlı kümelerinin Karabağ’dan çekilmesini Ermenistan sağlamalıdır. Bu nitekim Ermenistan’ın bir yükümlülüğüdür ve onlar bu yükümlülüğü ihlal ediyorlar. Buna paralel olarak bölgede gerginlik oluşturuyor” dedi.
“AZERBAYCAN, KARABAĞ’DAKİ ETNİK ERMENİLERİN HAKLARINI SAĞLAMAYA HAZIR”
Azerbaycan’ın Karabağ’daki Ermenilerin Azerbaycan’da yaşama hakkına sahip olduğunu en üst seviyede ilan ettiğini vurgulayan Bayramov ,“Azerbaycan devleti onların haklarını sağlamaya hazır. Azerbaycan bu hususta adımlar attı ve atmaya da hazırdır” dedi.
Azerbaycan ile Ermenistan ortasında barış muahedesinin imzalanması müzakerelerinde kimi rahatsız edici konular olduğunu kaydeden Bayramov, “Bizim tarafımızdan üç öge var. Birinci öge, bir tasarı sunulduğunda, birdenbire kendi istek ve isteklerinizi tasarıya dahil etmemelisiniz. Bu tasarı gerçekçi ve memleketler arası hukuka dayalı olmalıdır. Bunu ileriye götürmek için bir temel olmalıdır. Azerbaycan, buna dayanarak, 5 temel unsur sundu. Kısa müddette Ermenistan, 5 temel prensipte kendileri için kabul edilemez bir unsur olmadığını itiraf etti. Bunun bir nedeni vardı. Zira ona ‘hayır’ demek aslında çok zordur. 5 temel prensibi çok adildi. Bu 5 unsurdan sonra görüşmeler oldu. Bu görüşmeler sonucunda rastgele bir yeni evrak kabul edilmese de, 5 temel ilkeyi daha da geliştiren mutabakatlar sağlandı. Bunlar Ermenistan tarafından kabul edilebilir görülmüştü. Ermeni tarafı bunu kendi toplumuna duyurmuştu. Müzakere sürecinde Ermenistan tarafından yapılan birtakım açıklamalara baktığımızda, varılan mutabakatlardan geri adım atıldığını görüyoruz. Bunun çok ziyanlı bir eğilim olduğunu düşünüyoruz. Varılan mutabakatlardan geri çekilme, müzakere sürecini olumsuz etkiliyor. Bu, sürecin uzamasına da neden olacaktır” dedi.
“OLUMLU VE DEĞERLİ ADIMLAR ATILABİLİR”
Azerbaycan için kabul edilemez ikinci hususu ABD’deki görüşmeden sonra gördüklerini söyleyen Bayramov, “Azerbaycan tarafının mantığı şuydu, son 30 yılda Azerbaycan ile ERMENİSTAN ortasında hiçbir münasebet olmadı. Bu nedenle biz rastgele bir birinci adımı atmak istiyorsak, evrakın temel unsurları, özü ve ideolojisi çok kolay olmalıdır. Bununla tahminen birtakım sıkıntıları yüzde yüz çözmek mümkün olmasa da kimi olumlu ve kıymetli adımlar atılabilir. Bu nedenle Azerbaycan tarafının sunduğu tasarı çok kolay ve özdü. Ermeni tarafının sunduğu tasarı, bu evrakın özünü değiştirme teşebbüsüydü. Gaye, kolay bir belgeyi çerçeve muahedesine dönüştürmek ve öteki mutabakatları çerçeve dokümanının bir kesimi olarak kabul ettirmektir. Buradan hareket edersek, Azerbaycan tarafı da bir ekip konuları gündeme getirebilir. Bizim Ermenistan tarafına yönelik birçok tezimiz ve talebimiz var. Her şeyden şad değiliz ve Ermenistan’a karşı taleplerimizden vazgeçmiyoruz. Lakin biz onlar birinci koşul olarak ortaya koymuyoruz. Ermenistan, müzakere sürecinde görüşülen hususları kamuoyuna sızdırıyor. Bu, toplumsal medya aracılığıyla yapılıyor. Birincisi, bu bilgiyi sızdırmak müzakere sürecine çok ziyan verir. İkincisi ise karşı tarafın tavrını yansıtmıyor. Bizden farklı olarak arabulucular Ermenistan’ı bu bahiste açıkça suçlamıyorlar. Biz bunun çok ziyanlı olduğunu bildirdik. Arabulucular da bunu görüyor” dedi.