Zeynep Tuba Kesimli
Yeni medya öğretilerinin bir sonucu olarak hepimiz, alacağımız her eseri, gideceğimiz her yeri internet üzerinden araştırmaya, markaların toplumsal medya hesaplarını didik didik etmeye, yapılan yorumları okumaya alıştık. Buna çocuklarımızın gittiği/gideceği okullar da dahil. Artık pek çok okul yaptığı aktiflikleri, düzenlediği seyahatleri hesabında paylaşıyor. Üstelik bunu çocukların mahremiyetine dikkat etmeden, havuz fotoğraflarına varıncaya dek çabucak her günlük rutini çocukların yüzlerinin net bir biçimde seçebildiğimiz fotoğraf ve görüntülerle yapıyor. Berbat niyetli insanların bu fotoğraflarla neler yaptığına dair okuduğumuz haberler de maalesef bu tavrı frenlemiyor. Biz de mevzuyla ilgili isimlere sorduk: Evvelce yalnızca velileri haberdar etmek için yapılan bu paylaşımlar nasıl bir yarış ve reklam aracı hâline geldi? Bunun çocuğa/ebeveyne bir yararı var mı? Bu paylaşımlar ne üzere tehlikeleri doğuruyor? Ebeveynler bu çıkmazın önüne nasıl geçebilir? Buyurun, bir arada okuyalım.
Çocuklarımızı bir şov kültürünün içine fırlatıyoruz
Selvanur Yazıcı Sezgin – Yeni Medya Araştırmacısı
Yeni medya teknolojilerinin hakimiyet sürdüğü çağdayız ve “Görüntünün iktidarı” diye nitelendirdiğim bir devirdeyiz. Görüntülenmeyen ve sunulmayanın bedelsiz ve anlamsız addedildiği bir yeni medya kültürünü deneyim ediyoruz. Münasebetiyle hem veliler hem de okul idareleri öğrencilerin eğitim hayatını kamuya açık hesaplarda paylaşarak bunu bedelli hâle getirebileceklerini düşünüyorlar. Okullar hem velilerine hem de veli adaylarına yaptıkları bu sunumlarla ulaşmaya ve memnuniyet elde etmeye çalışıyor. Bir çocuğun okulda çekilen imgelerinin toplumsal medya hesaplarında paylaşılmasının o çocuğa ve ailesine uzun vadede yarar değil ziyanı var. Zikredilebilecek birinci tehlike çocukların isimlerini, yüzlerini ve bulundukları adresleri toplumsal medya hesabında paylaşarak çocuğu anlık olarak tüm tehlikelere açık hâle getirmek. Berbat niyetli insanlara, o an yanında olmadığımız çocuğumuza erişebilecekleri tüm bilgileri vermiş oluyoruz. Yabancılarla nasıl hudutlu bir bağlantı kuracaklarını öğretmek için kitaplar okuduğumuz çocuklarımızı hudutlarını bilmediğimiz bir toplumsal medya kozmosuna, tüm yabancıların içine çıkarmış oluyoruz. Üstelik toplumsal medyada bu fotoğrafların kimler tarafından alınıp nasıl kullanıldığını da bilmiyoruz. Bir öbür konu, çocuklarımızın ruhsal durumlarını hesaba katmadan, o an fotoğraf çekilmek isteyip istemediklerini bilmeden onları objektiflere bakmaya zorluyoruz. Şimdi farkında olmadığımız lakin bence en kıymetli sorun sayılabilecek konu ise çocuklarımızı bir şov kültürünün içine fırlatıyor olduğumuz gerçeği. 3 yaşındaki çocuklar günün her saati öğretmenlerine poz vermeyi çoktan kanıksamış durumda. Bunda sizce de bir sorun yok mu? Bu çocuklar manzaranın ve görsel hoşluğun “her şey” olduğu bir kültürde büyüyorlar. Gelecekte kendileriyle, imgeleriyle ilgili ne cins kompleksler ve ne çeşit takıntılar geliştirecekler kestiremiyoruz bile. Lakin onları içinde büyüttüğümüz bu yeni medya kültürü geleceklerini katiyetle etkileyecek. Ebeveynler evvel yeni medya okuryazarlığı kazanıp bilinçlenmeli. Sonra da bu husustaki hassaslıklarını ortaya koyarak okul yöneticileri ve öğretmenleriyle iş birliği içinde olarak süreci denetim altına almalı.
Bırakalım çocuğumuz anı yaşasın
Nagehan Pakdamar Tüzgen – Akademisyen – Eğitim Bilimleri
Çocuğundan haber almak hem bir muhtaçlık hem de bir hak. Lakin kayıt almak için çocuğun geçireceği vakit aksatılıyor ya da çocuğa asıl emelin bu çekimlerin beğenilmesi olduğu hissi yansıtılıyorsa bu paylaşımların çocuğun yararına olmadığını söyleyebiliriz. Birçok öğretmenden gün uzunluğu çekim yapmanın sınıfta ne kadar çok vakit aldığını, odaklanmayı zorlaştırdığını duyuyoruz. Veliler şunu daima akılda tutmalı, size günlük olarak iletilen onlarca fotoğraf ve görüntü birçok vakit çocuğunuzdan vakit alarak kaydediliyor. Veliler eğitimi aksatmak değerine paylaşım yapılması için çok talepkâr olmamalı, okullar bilinçlendirici rol üstlenmeli ve çocuğun yararını öne çıkarmakta ısrarcı olmalı, toplumsal hassaslığı sağlayacak yasalar ile süreç garanti altına alınmalı. Bir öteki bahis ise veli dışındaki bireylere açık paylaşımlar. Velinin müsaadesi olmadan kurumsal ya da şahsi hesaplarda çocukların imgelerinin paylaşılması kabahat. Velinin yazılı müsaadesi olan durumlarda kurumsal hesaplardan çocuğun yüzünün ve kimliğinin açıkça belirli olmadığı, his sömürüsü ya da reklam için çocuğun kullanılmadığı paylaşımlar yapılmasına dikkat edilmeli. Ben veli olarak okulların toplumsal medya hesaplarını kesinlikle takip ederim. Eğitim kurumlarının profesyonelliğinin bir yansımasının da toplumsal medyada çocuğun mahremiyetini, haklarını gözeterek paylaşım yapmak olduğuna inanıyorum. Son olarak velilere şunu söylemek isterim; bırakalım çocuğumuz anı yaşasın, o hisleri zihnine kazısın, unutmayalım anıları en hoş koruma etme formu budur.
Gizlilik problemini ciddiye almalıyız
Elif Santur – Multibem Genel Md. Yrd.
Çocuklarımız toplumsal medyaya müdahale edemezler. Ebeveynler olarak fotoğraf paylaşımının sorumlusu bizleriz. Çocuğumuzun bir fotoğrafını paylaştığımızda, dünyanın dört bir tarafında hiç tanımadığımız insanlara göndermiş oluyoruz. Bu fotoğraf o şahısların diskine girmiş oluyor. Silmek istediğinizde de silememiş oluyorsunuz. Örnekler de gösteriyor ki düzgün niyetli olmayan kimseler çocukların ferdî ve kimlik bilgilerini berbata kullanabiliyor. Kapalılık sıkıntısını daha da fazla ciddiye almalıyız. Benim çocuğumu bir diğeri gördüğünde ona bir yararı olacak mı ya da benim en değerlim, canımın bir kesimi neden diğerlerinin hesaplarında olsun, diye düşünmeliyiz. Çocuklarımız toplumsal medyayı anlayacak yaşa geldiğinde, onlardan fotoğraf paylaşımı konusunda müsaade istemeliyiz. Böylelikle çocuklarımıza senin mahremiyetini önemsiyorum, mahremiyetine hürmet duyuyorum bildirisini vermiş oluruz. Gerektiğinde çocuklarımızla hangi fotoğrafları yayınlamanın uygun olduğu, bu fotoğrafları kimin göreceği konusunda istişare etmeli ve karar verme sürecine onları da dâhil etmeliyiz. Bu sayede toplumsal medyanın çalışma biçimini öğrenecek ve ileride kendi oluşturacağı hesaplarda paylaşım yapmanın ne üzere güvenlik sıkıntıları oluşturacağını anlamış olacaktır. Aileler okullara kayıt yaptırırken “Gün içerisinde bizimle fotoğraf paylaşacak mısınız?” diye soruyorlar. Aslında bunu okula itimat duymak için talep ediyorlar. Ebeveynleri okul sürecine, sınıfa dâhil etmenin inançlı bir bağ kurmada daha yeterli bir metot olduğunu düşünüyorum.
