ANKARA – TBMM Lideri Mustafa Şentop, HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın 6-7 Eylül 1955’te yaşanan pogromun 67’nci yılında hazırladığı kanun teklifini “kaba ve yaralayıcı” bularak iade etti.
Kanun teklifinde, İstanbul’da ve İzmir’de Rum, Ermeni ve Musevilere ilişkin 5 binden fazla yerin önemli formda tahrip edildiğini, yakıldığını ve yağmalandığını belirterek yüzleşmek emeliyle bu tarihin “6-7 Eylül 1955 Pogromu Hafıza Günü” ilan edilmesini talep eden Paylan, bu teklifin iade münasebetini de Meclis Lideri Şentop’a sordu.
HDP’li Paylan’ın bu müracaatına cevap veren Meclis Lideri Şentop, kanun teklifinde geçen “pogrom” sözlerinin “Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Milletinin tarihini ve ortak geçmişini suçlayan, itham eden nitelikte” olduğunu savunarak bu nedenle kanun teklifinin iade edildiğini belirtti.
‘6-7 EYLÜL 1955 VANDALİZMİ HAFIZA GÜNÜ İLAN EDİLSİN’
TBMM Lideri Mustafa Şentop’un karşılığı üzerine HDP’li Paylan, 6-7 Eylül 1955’te yaşananlara ait kanun teklifini tekrar Meclis Başkanlığı’na sundu. ‘Pogrom’ tabiri yerine ‘Vandalizm’ sözünü kullanan HDP’li Paylan, kanun teklifinin münasebetinde ise şunları kaydetti:
“6-7 Eylül 1955’te tarihinde yaşananların üniversal lisandaki karşılığı pogrom olduğunu bilmeme karşın, bu husustaki engelleyici tavrınız nedeniyle, kanun teklifimin sürece alınabilmesi için, gerçekleştirilen kabahati tanımlarken kullandığım Pogrom tabirini, 12 Eylül 1955 ve 28 Şubat 1956 tarihlerinde Meclis çatısı altında tanımlandığı üzere Vandalizm sözüyle değiştirerek, daha evvel sunmuş olduğum kanun teklifini dikkatinize sunuyorum. 6-7 Eylül 1955’te yaşanan Vandalizm ile yüzleşmek Gayesiyle, 6 Eylül Gününün, 6-7 Eylül 1955 Vandalizmi Hafıza Günü İlan Edilmesine Dair Kanun Teklifi, gerekçesiyle birlikte ekte sunulmuştur.”
MECLİS’TE KİM 6-7 EYLÜL’E DAİR ‘VANDALİZİM’İ KULLANMIŞTI?
Meclis’in 12 Eylül 1955 tarihli oturumunda konuşan Demokrat Parti İstanbul Milletvekili Zakar Terver, 6-7 Eylül’de yaşananlara ait “Vandalizm” sözünü kullanarak, “Muhterem arkadaşlarım, memleket büyük bir felâkete mâruz kalmıştır. Bu vandalizmi işliyenler teşhis edilmiştir. Ulusal hayatımıza kasdeden kuvvetin öteki kisvelere bürünerek câniyene tasavvurlarının tahakkukuna uğraştığını görüyoruz. Binaenaleyh birinci görevimiz bu kisveleri ortadan kaldırmak olmalıdır” demişti.
28 Şubat 1956 yılında ise muhalefet temsilcileri 6-7 Eylül’e dair Yunanca gazetede ‘vandalizm’ sözünün kullanılmasına itiraz edince, eski Devlet Bakanı Muammer Alakant, “Evet, vandalizm” sözlerini kullanmıştı.
POGROM NEDİR?
Rusçadan Türkçeye geçen pogrom sözü arbede, şiddet hareketi ve bilhassa Musevilere yönelik katliam manasına gelmektedir. Öte yandan pogrom; dinî, etnik yahut siyasi nedenlerle bir kümeye karşı yapılan şiddet hareketleri olarak da tanımlanır. Günümüzde ise yaygın kullanımı bir kümeye yönelik arbede, şiddet hareketi olarak açıklanmaktadır.