Dünyadan haberler yayınlayan Harici’nin muharriri Tunç Akkoç imzasını taşıyan röportajda Dougles Lute, “Bedeli ne olursa olsun YPG’ye olan operasyonu engellemek istiyoruz” dedi. İşte Tunç Akkoç’un yazısının tamamı:
“YPG’YE OPERASYONU BEDELİ NE OLURSA OLSUN ENGELLEMEK İSTİYORUZ”
Emekli Korgeneral Douglas Lute, yirmi yıldır ABD’de ulusal güvenlik düzeneklerinin merkezinde yer alan isimlerden. Son vazifesi ABD’nin NATO’daki Daimi Temsilciliği. Lakabı ‘Savaş Çarı’. 2007’de Lider Bush, Irak ve Afganistan’daki savaşları koordine etmesi için Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı olarak görevlendiriyor. 2009’da Lider Obama da Douglas Lute ile devam ediyor ve onu Ulusal Güvenlik Konseyi’nde Güney Asya Yöneticisi olarak atıyor.
Beyaz Saray’a atanmadan evvel, 2004’ten 2006’ya kadar, Orta Doğu, Doğu Afrika ve Orta Asya’da 25 ülkede 200.000’den fazla ABD askerinin faaliyet gösterdiği ABD’nin dünya çapındaki askeri operasyonlarından sorumlu olan Birleşik Devletler Merkez Komutanlığı Operasyon Yöneticisi olarak misyon yaptı.
Türk Ordusu’nun Suriye’nin kuzeyine gerçekleştirmesi beklenen operasyonun gündemde olduğu bugünlerde, ABD devlet yönetiminin içinden değerli bir isim olan Douglas Lute’a merak edilenleri sorduk. Kendisi de açık sözlülükle yanıtladı.
“YPG’Yİ YÜZ ÜSTÜ BIRAKMAMALIYIZ”
Soru: YPG’nin kelamda başkanı Mazlum Abdi Washington Post için geçen günlerde bir yazı kaleme aldı. ‘Amerika’nın en sadık müttefikiyiz. ‘Bizi unutmayın’ dedi. Sizce ABD idaresi YPG’yi unutur mu, unutmaz mı?
Cevap: Mazlum Abdi’nin Washington Post’a yazdığı üzere, YPG bizim IŞİD’e karşı savaştaki tahminen de en değerli cephe müttefikimiz. Elbette ki, Suriye’deki Kürt güçlerinin, YPG’nin yaptıkları olmasaydı, bu savaş muvaffakiyete ulaşamazdı. ABD’de Erdoğan ve Türk ulusunun bunu farklı bir formda gördüğünün farkındayız. Bu alışılmadık bir şey değil. Müttefikler bazen birebir husus üzerinde farklı fikirlere sahip olabilirler. Ama burada hedef, bu uyuşmazlığı silaha sarılmadan yönetim edebilmek. Türkiye’nin Kuzey Suriye’deki operasyonlarındaki tehlike şu ki, Kuzey Suriye’de hala Amerikalılar var. Hasebiyle, bedeli ne olursa olsun, müttefikler ortasındaki bir kardeş katlini engellemek istiyoruz ve bu yüzden, bu çok hassas bir bahis.
“KUZEY SURİYE’DE SİLAHSIZ ÇÖZÜM”
Soru: Dediğiniz üzere Türkiye ABD için çok kıymetliyse, Washington YPG stratejisini gözden geçirir mi? Sizce YPG siyaseti değişmeli mi?
Cevap: Müttefikimiz YPG’yi yüz üstü bırakmamamız gerektiğini düşünüyorum. Bizimle birlikte savaştılar. Bizimle birlikte önemli kayıplar verdiler. Onların yanında durmalıyız. Ama buradaki Türk çıkarlarını da anlamalıyız zira Türkler, Türk ulusu, Türk halkı on yıllar boyunca Kürt radikallerinin ve militanlarının yaptıklarından ötürü acı çekti. Daima bir arada ileriye yanlışsız bir adım atmak kıymetli zira, Türkiye bir NATO müttefiki olmaya devam edecek ve Ukrayna’daki gayretlerin merkezinde kalacak. Hasebiyle, birçok sebepten ötürü, Türk-Amerikan alakaları, Kuzey Suriye’de birbirimizi tehlikeye atmadan ortak çıkarlarımızı yönetim etmenin bir yolunu bulmamızı gerektiriyor.
Soru: Türkiye’de pek çok siyasetçi ve halk, ABD idaresinin Suriye’nin kuzeyinde YPG vasıtasıyla yeni bir devlet kurma stratejisinin olduğunu düşünüyor. ABD’de bu türlü bir strateji mevcut mu?
Cevap: Hayır, Washington’da bu istikamette bir gayret olmadığını biliyorum. Amerikan birliklerinin hala Kuzey Suriye’de bulunmasının sebebi, Kuzeybatı Suriye’de IŞİD’den artakalanların ve küçük bir El Kural hücresinin olması. Amerikan çıkarlarını Kuzey Suriye’ye taşıyan terörle uğraş misyonunun Suriye devletini yahut diğer bir yeri bölmekle bir ilgisi yok.
“AFGANİSTAN’DAKİ 20 YILLIK DENEYİM BİR BAŞARISIZLIKTI”
Soru: Sizce ABD’nin Afganistan’dan geri çekilmesi mağlubiyet miydi?
Cevap: ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık deneyiminin bir başarısızlık olduğunu düşünüyorum. Bu türlü diyorum, zira Afgan müttefiklerimizle birlikte kendimiz için koyduğumuz amaçlara ulaşamadık. Tarifi gereği, amaçlarınıza ulaşamazsanız, başarısızsınızdır.
“AFGAN MERKEZ BANKASINA İLİŞKİN PARA DONDURULDU”
Soru: ABD milyarlarca dolarlık Afgan varlığını dondururken, NATO da Afgan fonlarını Ukrayna’ya aktarıyor. Bu hususta ne düşünüyorsunuz?
Cevap: Amerikan kuruluşlarının elindeki, Afgan Merkez Bankası’na ilişkin 7 milyar dolar civarındaki banka faalleri donduruldu. ABD geçen yıl tarafsız bir sistem kurmak için çok çalıştı. Bu paranın, en azından bir kısmının Afgan iktisadına şu anda neredeyse cansız ve hatta meyyit olan ekonomiyi canlandırmak için geri döndürülmesini sağlayacak bu sistemin çalışması çok değerli. ABD için zorluk, bu kuruluşların bu paranın Taliban’a değil Afgan halkına dönmesini istemeleri. Şu an müzakere edilen sistemin hedefi bu.
“24 ŞUBAT TARİHÎ BİR DÖNÜM NOKTASI, 20 YIL SÜRER”
Soru: Ukrayna’daki son durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Pek çok uzman, NATO’nun Ukrayna’ya silah sevkiyatının savaşı uzattığını söylüyor.
Cevap: Öncelikle, Ukrayna’da olanları jeostratejik olarak tarihî bir dönüm noktası, çok tarihi bir değişim diye görmek gerektiğini düşünüyorum. Hayatım boyunca, profesyonel hayatımda, bu türlü üç tarihî an yaşadım. 9 Kasım 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasından iki yıl sonra Sovyetler Birliği dağıldı. 11 Eylül 2001’in sonuçlarını hala yaşıyoruz. Elbette ki, Amerika’ya dair bir tarihî an olarak 11 Eylül, dünyayı sonrasındaki en az 20 yıl boyunca dramatik bir formda değiştirdi. 24 Şubat 2022’nin da bunlarla eşit derecede jeostratejik bir dönüm noktası olarak sayılabileceğini düşünüyorum.
Yani inanıyorum ki, hayatımın geri kalanında, önümüzdeki 20 yılda, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin sonuçlarını yaşayacağız. Bununla ilgili olarak, NATO’nun Ukrayna’yı desteklemesi, yasal ve BM Antlaşması’yla uyumlu bir adımdan diğer bir şey değil. Natürel ki, BM Antlaşması tüm üye devletlere kendilerini savunma hakkı verir. NATO ve NATO’nun ötesindeki başkalarının Ukrayna’yı desteklemek için yaptıkları, Rusya’nın Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olmasına karşın açık bir formda çiğnediği BM Sözleşmesi’ne uygundur. Yani burada net bir terslik var. Kontrata sadık kalanlar ve kontrata karşı hareket edenler.
Soru: NATO’nun silah sevkiyatı, Ukrayna güçleri tarafında savaşan paralı yabancı askerler, alanda savaşı yönettiği söylenen ABD’li subaylar, NATO-Ukrayna ortasında istihbarat paylaşımı vs. Aslında fiilen NATO mu Ruslarla savaşıyor?
Cevap: Ukrayna’da Ukraynalılar savaşıyorlar. Amerikalılar ve başkaları, NATO müttefikleri ve hatta müttefiklerden fazlası, Kore ve Avustralya da Ukrayna’ya askeri takviye veriyorlar. Onlar NATO üyesi değiller. Ama Ukrayna’daki savaşı yönetenler, denetim edenler ve buna karar verenler Ukraynalılardır. Biz ise yalnızca onları destekliyoruz. Cephede Amerikan birlikleri yok. Şayet işgal olmasaydı, savaş olmayacaktı. Ortada savaşacak bir şey olmayacaktı. Ukraynalılara memleketler arası manada yasal kendilerini savunma hakkını veren Ukrayna’nın işgal edilmesidir. ABD ve öbür NATO müttefikleri, Ukrayna’nın kendini savunma hakkını destekliyorlar. Savaşta direkt bir taraf olarak yer almıyoruz.
“RUSYA’YA YAPTIRIMLARDA TÜRKİYE’YE İSTİSNA, YAPTIRIMIN TESİRİNİ ZAYIFLATIYOR”
Soru: Rusya önderi Putin Türkiye’nin güç üssü olmasını önerdi. Türkiye’nin de bu hususta istekli olduğunu biliyoruz. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Cevap: Diğer 29 NATO ülkesi üzere Türkiye’nin de güç kaynaklarıyla ilgili ulusal bir karar alması gerekir. Şunu belirteyim, Rusya’ya karşı yaptırımlarda istisnalar var ve Türkiye bir istisna. Lakin öteki istisnalar da var. Bu istisnalar, yaptırımların genel tesirini zayıflatıyor, zira bu durum, Rusya’ya bir ihracat kapısı açıyor ve onlar da karşılığında savaşı körüklüyor. Hasebiyle, Türkiye savaşın öteki taraflarında inanılmaz yararlı – örneğin Tahıl Muahedesi yahut Ukrayna’ya kıymetli silahlar sağlaması ve dahası – bir müttefikken, bu durum Türkiye’nin en az yarar sağladığı alan.