Hükümetin emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) düzenlemesini aralık ayında açıklaması bekleniyor. Çalışmalar sürerken personel ve memur örgütleriyle görüşülmemesi tenkitlere neden oldu.
ANKA Haber Ajansı’na konuşan KESK Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik, dahil oldukları Kamu Çalışanı Müracaat Kurulu’nun toplanmamasına reaksiyon gösterirken; tüm çalışanları tek çatı altında bir ortaya getiren Ekim 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’na dikkat çekti.
Söz konusu düzenlemede, yürürlüğe girdiği tarihten evvel memuriyeti olanlar için “Emekli Sandığı Kanunu uygulanmaya devam edilir” formunda karar de yer aldı. Bu nedenle 15 Ekim 2008 tarihinden evvel atanmış memurlar Emekli Sandığı’na, sonra atanmış memurlar ise yeni kanuna tabi oldular. Böylece, iki kanun ortasında “aylık bağlama oranları” farklılık gösterdi. Bozgeyik hususa ait “Önceden emeklilerin ulusal gelirden almış oldukları hisse yüzde 100 iken; bu yasa ile birlikte yüzde 30’a düşürüldü” dedi.
Düzenleme hazırlanırken, meslek örgütleri ve muhalefetin bilgi sahibi olmadığını belirten Bozgeyik, “Doğal olarak ‘kapıda bekleyen tehlike’ olarak bunu isimlendiriyoruz. Maalesef bu tek taraflı yürüyor. AKP iktidarı, başından beri toplumsal diyalogdan uzak, emek ve meslek örgütlerini sürece davet etmeden kendine yakın sendikalarla, patronlarla durumu kurtarmaya çalışıyor. O açıdan da bu çıkacak maddede çok büyük tehlikeler olacağını seziyoruz” diye konuştu.
KESK Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik, EYT sıkıntısını ait şunları söyledi:
‘OY KAYBETME DURUMU ORTAYA ÇIKINCA EYT’Yİ YİNE GÜNDEME ALDILAR’
“Kapalı kapılar arkasında yapılan çalışmanın içeriğinde EYT’li arkadaşlarımızın, emek ve meslek örgütlerinin, muhalefet partilerinin bir bilgisi yok. Doğal olarak da biz ‘kapıda bekleyen tehlike’ olarak bunu isimlendiriyoruz. Başından beri aslında iktidar, EYT sıkıntısını çözmeden uzak siyasetler geliştirdi. Hatta Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçimi kaybetsek de EYT’yi çıkarmayacağız, açıklamalarını yaptı. Lakin, 2023 seçimleri yaklaşırken bilhassa giderek tabanda oy kaybetme durumu da ortaya çıkınca yine EYT’yi gündemine aldı.”
‘YASADA BÜYÜK TEHLİKLER OLACAĞINI SEZİYORUZ’
“KESK olarak uzun müddettir emeklilikte yaşa takılan arkadaşlarımızın meselelerinin çözülmesi noktasında taleplerimizi iletiyoruz. Maalesef bu tek taraflı yürüyor. AKP iktidarı, başından beri toplumsal diyalogdan uzak, emek ve meslek örgütlerini sürece davet etmeden kendine yakın sendikalarla, patronlarla durumu kurtarmaya çalışıyor. O açıdan da bu çıkacak maddede çok büyük bir tehlikeler olacağını biz seziyoruz.”
‘BAKAN ALIM, ÜÇ KERE OLMASI GEREKEN EKONOMİK TOPLUMSAL KURULU TOPLAMADI’
“Çalışma Bakanı Vedat Alım 2021 yılında nisan ayında vazifeye geldi; misyona gelmesinden bu yana da maalesef yılda üç kere olması gereken hem Ekonomik Toplumsal Kurul toplanamadı, Üçlü Müşavere Şurası toplanamadı. Bizim de dahil olduğumuz Kamu İşçisi İstişare Şurası toplanmadığı için bu süreç tek taraflı yürüyor. Doğal olarak bunun ortadan kaldırılması gerekiyor.”
‘MİLYONLARCA MAĞDUR ORTAYA ÇIKTI’
“EYT sorunu, bildiğiniz üzere Toplumsal Güvenlik Yasası’nda yapılan çeşitli değişiklikler sonrasında birçok mağduriyet ortaya çıkardı. 08.09.1999’dan evvel işe giren arkadaşlarımız, bilhassa bayanlar 20 yıl erkekler 25 yıl üzerinden devletle bir kontrat yaptıkları için, yasa yürürlüğe girdikten sonra bu haklar ortadan kaldırıldı. Bilhassa kademeli olarak ileriki yaşlarda, emekli olmaları sağlandı. Bu nedenle de prim, gün sayısını dolduran emeklilikte yaşa takılan milyonlarca insan, mağdur ortaya çıktı.”
‘9 EYLÜL 1999’DAN SONRA İŞE BAŞLAYANLAR DA MAĞDUR OLDU’
“Sadece 08.08.1999 tarihinden evvel başlayanlar değil, aslında 09.09.1999’dan sonra yani maddeden bir gün sonra başlayanlar açısından da büyük mağduriyetler oldu. Örneğin, ayın eylül ayının 8’inde işe başlayanlar ile bir gün sonra işe başlayanlar ortasında 17 yıl ile 24 yıl ortasında bir emeklilik müddet uzamasına neden oldu. Doğal olarak da bunların hepsi bir tehlike.”
‘EYT SIKINTISINI YALNIZCA YAŞ SIKINTISI DEĞİL, AYLIK BAĞLAMA ORANLARI DA DEĞİŞMELİ’
Sosyal Güvenlik ve Genel Sigorta Kanunu çerçevesinde AKP devrinde çıkan 5510 sayılı Yasa ile emeklilik aylığa bağlanma oranları da düşürüldü. Evvelden emeklilerin ulusal gelirden almış oldukları hisse yüzde 100 iken; bu yasa ile birlikte yüzde 30’a düşürüldü. O açıdan da arkadaşlarımız emekli olsalar dahi bu aylığa bağlanma oranlarındaki düşme nedenleri ile alacakları emekli aylığı da minimum fiyatın altında kalacağı için açlık hududunun altında bir fiyata mahkum olacaklar. O açıdan da EYT sıkıntısını yalnızca yaş sorunu olarak değerlendirmiyoruz. Aylığa bağlanma oranlarının değiştirilmesi gerekiyor.”
‘RESEN EMEKLİLİKLE KAMUDA İSTİHDAM ALANINDA PROBLEMLER ORTAYA ÇIKACAK’
“Yine, 2017 yılında 696 sayılı Kanun Kararında Kararname ile taşeron emekçilerin takıma alınmasından sonra da resen emeklilik üzere bir uygulama hayata geçirildi. Emeklilikte prim gün sayısını dolduran çalışanlar çabucak emekliliğe sevk ediyorlar. Doğal olarak da bu EYT yasası içerisinde bu resen emeklilik ortadan kaldırılmazsa birçok sorunu ortaya çıkaracak. Taşerondan takıma geçen arkadaşlarımız prim gün sayısını doldurdukları için çabucak resen emekliliğe sevk edecekler. Bu istihdam açısından da liyakatli, hakikaten nitelikli çalışanların resen emeklilik ile kamuda istihdam alanında da çeşitli sıkıntılar ortaya çıkacak.”
‘SADECE OY DERDİYLE YAPILAN TELAFİSİ GÜÇ MAĞDURİYETLER ORTAYA ÇIKARACAKTIR’
“Kısacası, KESK olarak bilhassa EYT yasası sürecinde bu kapılı kapılar arkasında da yapılan düzenlemenin çok hakikat olmadığını, iktidara yasanın Meclis’e gelmesinden evvel taraflarla bir ortaya gelme daveti yapıyoruz. Çeşitli sendikaları, kamu sendikalarını, muhalefet partilerini bu noktada görüş alınmalı. Emekçi sıhhati ve güvenliği uzmanlarının bu noktada görüşü alınmalı, çalışma iktisadında çalışma yapan hocalarımızın görüşleri alınarak mutabakat ile bu yasa Meclis’e getirilmeli. Aksi taktirde kapalı kapılar gerisinde yapılan, yalnızca seçime giderek bir oy derdi üzerinden Meclis’e getirilecek bir yasa birçok sorunu da ortaya çıkaracaktır. Telafisi güç mağduriyetler ortaya çıkacaktır. Bu açıdan da kapsamlı toplumsal güvenlik ıslahatını da Türkiye’nin gereksinimi var. Önümüzdeki periyotta hem anayasal hem toplumsal güvenlik yasasında da değişiklik yapılarak bu emeklilik yasası yeniden aylığa bağlanma oranları ortadan kaldırılarak daha demokratik bir yasa ortaya çıkarılmalıdır.” (HABER MERKEZİ)