Dördüncü hafta sona erdi. Galatasaray dört maçın ikisini kazandı, birini kaybetti, başkasında de dün deplasmanda Trabzonspor’la berabere kaldı.
İlk sormamız gereken soru şu olmalı: Omurgasının değerli bir kısmını ve teknik yöneticisini yenilemiş Galatasaray’da bu dört hafta mühletince istikrarlı olarak güzele giden bir şeyler var mı?
Önce savunma kurgusu üzerinden bakalım bu soruya.
Galatasaray bu dört maçın üçünü deplasmanda oynadı ve birinci müsabakadan itibaren rakiplerine istikrarlı biçimde daha az durum verdi. (Antalyaspor, Ümraniyespor ve Trabzonspor deplasmanlarında Galatasaray’ın rakiplerinin gol beklentisi pahaları sırasıyla 1.4, 0.9 ve 0.8 olarak gerçekleşti. Antalyaspor’un gol beklentisi bedelinin yüksek olmasının nedeni penaltı kazanmasıydı. Gole çevrilemeyen o penaltı olmasaydı Antalyaspor’un Galatasaray karşısında elde ettiği gol beklentisi 0.6 olarak gerçekleşecekti.)
Galatasaray’ın bu dört hafta boyunca en az durum verdiği rakibi ise konutunda oynadığı Giresunspor oldu. Giresunspor’un bu maçtaki gol beklentisi kıymeti 0.4 olarak gerçekleşti.
Galatasaray’ın rakiplerine epey az durum vermesinin temel nedeni Galatasaray’ın Victor Nelsson ve Abdülkerim Bardakçı‘dan oluşan tandem çizgisinin muvaffakiyetinden kaynaklanmıyor yalnızca. Asıl muvaffakiyet Galatasaray’ın ön alanda yaptığı baskı. Savunma burada başlıyor zira. Gerçekten Trabzonspor maçına çıkmadan evvel Galatasaray ligde rakiplerine ön alanda en çok baskı yapan ikinci grup pozisyonundaydı.
Burada iki şey üzerinde durmalıyız. Birincisi; Galatasaray’ın grup omurgası büyük ölçüde değişmesine karşın futbolcu bazında en az değişim görülen bloku savunma sınırı oldu. Geçen yıldan farklı olarak Galatasaray’ın kaleci dahil beş kişilik savunma çizgisindeki tek değişiklik var: Marcao Teixeira’nın yerine transfer edilen Abdülkadir Bardakçı. Defanstaki öteki dört isim ise değişmedi Galatasaray’da.
Dolayısıyla geçen dönem attığı golden daha fazlasını yiyen bir ekibin defans çizgisindeki beş isimden dördünün değişmemesine karşın şimdiye kadar yalnızca bir gol yemesi bu dönem kat edilen arayı çok net olarak gösteriyor bize.
İkinci olarak duran top savunmasından kelam etmek gerekiyor. Bilindiği üzere Trabzonspor duran toplardan gol kazanma marifeti epeyce yüksek bir ekip. Gerçekten bugüne kadar attıkları beş golün ikisi (yüzde 40) duran toplardan geldi. Geçen hafta duran toplar için Ümraniyespor’a karşı özel olarak hazırlanmış olan Galatasaray’ın, bu hafta Trabzonspor’a karşı da özel tedbir aldığını gördük. Trabzonspor’un hava toplarındaki en tesirli ismi Andreas Cornelius‘u her duran topta Victor Nelsson birebir tuttu. Bu sayede de Trabzonspor’a duran top fırsatı vermedi Galatasaray.
Kısaca, Galatasaray’ın yeni kurulmakta olan bir ekip olmasına karşın savunma kurgusunda önemli bir uzaklık kat ettiğini, bunun da bir çalışmanın eseri olduğunu söyleyebiliriz. Demek ki savunma kurgusu dikkate alındığında Galatasaray’da her hafta güzele giden birtakım şeyler var.
Hücum kurgusu
Hücum başarısına gelince; Galatasaray’ın ligin birinci dört haftasındaki atak performansını iki kısımda kıymetlendirmek yerinde olacak: Mertens öncesi ve Mertens sonrası.
Giresunspor karşısındaki 15 dakikalık performansını hariç tutarsak, Mertens’in yer aldığı Galatasaray ile Mertens’in yer almadığı Galatasaray ortasında önemli bir fark bulunduğu görülüyor. Bu farklılığa en radikal biçimde geçen haftaki Ümraniyespor maçında şahit olmuştuk. Ümraniyespor karşısında birinci yarıda fazla tesirli olamayan Galatasaray, Mertens’in ikinci yarıda oyuna girmesiyle öbür bir düzeye yükselmişti. O denli ki, Mertens’in alana çıkmasından sonraki 25 dakika boyunca Galatasaray Ümraniyespor kalesine tam 11 şut atmış, bunların sekizi hayli tesirli olmuştu. Yani yaklaşık her üç dakikada bir golle sonuçlanabilecek hamle zenginliği sağlanmıştı.
Peki Mertens’in girmesiyle ne değişmişti de, Galatasaray tesirli bir futbol oynamaya başlamıştı?
Mertens’in girmesiyle iki şey değişmişti temelde. Bunlardan birinin Mertens’le hiçbir ilgisi yoktu, başkası ise direkt Mertens’le ilgiliydi.
Mertens’le ilintili olmayan değişiklikle başlayalım. Ümraniyespor karşısında Galatasaray ikinci yarıya kadronun uzunluğunu kısaltarak başladı. Stoper sınırının orta alana kadar ileri sürülmesiyle hem kaybedilen toplar kısa müddette tekrar kazanılarak atak tazeleme bahtı yaratılmış, hem de tempo artırılmıştı.
Mertens’le ilintili kısım ise burada devreye giriyor: Belçikalı futbolcu minyon fizyonomisi sayesinde alandaki başka oyunculara oranla hayli çevik hareket etme imkânına sahip. Mertens bunun dışında, topun daha çok ve süratli dolanımda olduğu kolay bir futbol görüşüne de sahip. Bu özelliği sayesinde rakiplerinin fizikî baskıyla daha az yüz yüze gelmeyi başarıyor.
Bunlara ek olarak Mertens hem yaşı, hem de mesleği itibariyle karizmatik bir kişiliğe de sahip. Mertens, Galatasaray’ın Yunus Akgün, Haris Seferoviç ve Kerem Aktürkoğlu
Mertens’in futbolcular üzerinde doğal olarak yarattığı bu pozisyonu, ayrıntılı olarak ele alacağımız beş durum üzerinden daha yeterli anlayabiliriz.
İlk örneğimiz Mertens’in birinci 11’de olmadığı Ümraniyespor maçının birinci yarısından.
Dakika 27.15. Yunus Akgün sahanın birinci 35 metresinde rakip kanat oyuncusu Del Valle’den topu kapıyor, Ümraniyespor sağ beki Ermir Lenjani‘den de kurtularak kadro arkadaşı Torreira‘yı görüyor. Uruguaylı oyuncu biraz sürdükten sonra en soldaki Kerem Aktürkoğlu’na aktarıyor topu, o da ceza alanı yayı önündeki Sergio Oliveira’ya. O sırada Yunus Akgün rakip ceza alanının sağında, Haris Seferoviç ise biraz daha merkezde ve ikisi de pas vermek için çok uygun. Hatta Seferoviç eliyle göstererek Oliveira’dan topu da istiyor. Lakin Portekizli pas isteyen arkadaşlarına karşın, aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere çok uzaktan kaleye şut atmayı tercih ediyor.
Galatasaray hamle sınırı rakip ceza alanı içinde ve civarında konum almış. Sergio Oliveira burada arkadaşlarına pas vermek yerine kaleye şut atmayı tercih ediyor.
Aslında bu fotoğraf yalnızca Oliveira’nın tam şut atma anını görüntülemiyor. Bu fotoğraf Galatasaray’ın tertipli set hamlesi çalıştığını da gösteriyor bize. Klasik Okan Buruk gruplarında olduğu üzere sol kanattaki Kerem Aktürkoğlu yaklaşmış, orta sahanın sol önünde oynayan Emre Akbaba ise sola atmış kendini. Gaye rakip defansı daha da genişletmek. Yani bir set oyununa sahip Galatasaray, lakin bu durumda Oliveira skoru standart set hamlesinin dışında arıyor.
Mertens’in alkışı
İkinci durum Trabzonspor maçının dördüncü dakikasında yaşandı. (Pozisyonla ilgili fotoğraf aşağıda.) Galatasaray ön alanda yaptığı baskı sayesinde Seferoviç’le dakika 3.08’de topu kazanıyor. O an Kerem Aktürkoğlu rakip bekle stoper ortasından bir koşu gösteriyor. Lakin Seferoviç iki Trabzonspor stoperi ortasından Aktürkoğlu’nu görecekken uzaktan şut atmayı tercih ediyor. Burada kıymetli olan Mertens’in Seferoviç’i bu hareketinden ötürü alkışlaması ve pas alamayan Aktürkoğlu’nun sitayişte bulunmadan oyuna devam etmesi. Hatta Seferoviç bu tercihinden dolayı grup arkadaşından özür diliyor. Meğer Mertens’in yer almadığı Ümraniyespor müsabakasının birinci yarısında tüm atak sınırı oyuncularının kendisine pas atmayan kadro arkadaşına kinayeyle baktığını hatırlıyoruz.
Haris Seferoviç, rakip bekle stoper ortasında koşu gösteren Kerem Aktürkoğlu’na pas vermek yerine şut atıyor, fakat bu tercih ekip arkadaşları ortasında bir infiale yol açmıyor.
Üçüncü durum ise Trabzonspor maçında, dakika 15.08’de yaşandı. Birinci 35 metre içinde sağ kanatta Mertens’in savunması sayesinde Yunus Akgün topu kapıyor ve Galatasaray’ı süratle atağa çıkarıyor. İkinci 35 metre biterken kadrajda Galatasaray’dan yalnızca Seferoviç ile Aktürkoğlu var. Yunus Akgün burada sallapati topa vuruyor sağ öne yanlışsız ve Seferoviç’e, aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere “sana attım, niye koşmuyorsun” çeşidi bir hareket yapıyor.
Seferoviç’e alamayacağı bir pas atan Yunus Akgün kadro arkadaşına, “niçin koşmuyorsun” der üzere ellerini kaldırıyor.
Bu konum bize şunu söylüyor aslında: Şayet bir durumda Mertens kadrajda değilse Galatasaray’ın hamle sınırının kimyası bir anda farklılaşıyor.
Kadrajda Mertens varsa
Dördüncü konum; dakika 29.58. Galatasaray yarı sahasında Vitor Hugo ile Seferoviç çabasında seken top Mertens’in önüne geliyor ve o da sağdan fırlayan Yunus Akgün’ü görüyor. Akgün koşarken Mertens etraf denetimi yapıyor ve kimsenin atağa katılmadığını görünce depara kalkıyor. Mertens kadraja girince, Yunus Akgün aşağıdaki fotoğrafta görüldüğü üzere çok uygun durumda onu topla buluşturuyor. Lakin 35 yaşındaki Belçikalı yaklaşık 50 metre depar atmış olmanın da yorgunluğuyla bu uygun durumu golle sonuçlandıramıyor.
Dries Mertens kadrajda ve Yunus Akgün en gerçek şeyi yaparak onu topla buluşturuyor.
Tam burada, geçen haftaki Ümraniyespor maçında emsal konumda Yunus Akgün’ün hiç etrafına bakmadan kaleye şut çektiğini hatırlamalıyız. Münasebetiyle Galatasaray ataklarında kadrajda şayet Mertens varsa, hamle oyuncularının daha farklı oynadıklarını söyleyebiliriz.
Son durumumuz yeniden Trabzon maçından; dakika 42.33. Torreira faul kokan bir durumda topu alıp Galatasaray’ı atağa kaldırıyor. Aşağıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere sağda Yunus Akgün koşu gösteriyor eliyle işaret eder, lakin Uruguaylı oyuncu Akgün’ün önüne topu atmıyor. Sırada Kerem Aktürkoğlu var, o da tekrar iki Trabzonspor stoperi ortasına koşu gösteriyor, lakin Torreira ona da pas vermiyor ve kadraja Mertens’in girmesini bekliyor. Girince de ona pas veriyor.
Torreira bu konumda ne sağdaki Yunus Akgün’e, ne de merkezde boş koşu gösteren Kerem Aktürkoğlu’na pas attı. Torreira bu konumda pas atmak için, kadraja Mertens’in girmesini bekledi.
Detaylı bir formda ele aldığımız bu beş konum bize Galatasaray ataklarında kilit oyuncunun Mertens olduğunu net biçimde gösteriyor. Fakat burada sağlıklı şeyler olduğu kadar, patolojik ögeler da var; çünkü Galatasaraylı oyuncuların kadraja girdiği andan itibaren Mertens’i gözeterek oynadıklarını, o kadrajda yoksa öteki bir futbol zihniyetini alana sürdüklerini söylemek çok yanlış olmaz.
Set atağında sorunlar
Çok açık ki Mertens’in gruba dahil olmasından sonra Galatasaray’ın set hamlelerinin kalitesinde gözler görülür bir güzelleşme ortaya çıktı. Pas yanlışları epeyce azaldı. Galatasaraylılar topu daha çok paylaşarak oynamaya başladı.
Ümraniyespor maçında grubun uzunluğunu kısaltarak temposunu artıran ve rakip kaleye daha kaliteli ve tehlikeli şut çekme imkânı bulan Galatasaray Trabzonspor karşısında bunu yapmadı. Ekip uzunluğunu uzun tuttu ve süratli ataklara daha az futbolcuyla çıktı. Lakin buna karşın topa daha çok sahip oldu ve oyunun hâkimiyetini elinde tuttu.
Görüldüğü üzere Galatasaray’ın hamle kurgusunda savunma kurgusunda olduğu üzere total bir güzelleşme görmüyoruz; burada kimi problemleri var. Bunların üzerinden kısa kısa geçecek olursak şunları söyleyebiliriz:
- Haris Seferoviç, Okan Buruk ekiplerinde gördüğümüz santrfor profilinin (henüz) uzağında. Bunun birkaç nedeni var. Öncelikle Seferoviç, fizik kalite olarak Türkiye’de oynanan sert futbola şimdi ahenk göstermemiş üzere görünüyor. Ayrıyeten Seferoviç’in saha içinde konsantrasyon sorunu çektiğini de söylemeliyiz. Akan oyun içinde sık sık ofsaytta kalmasının temel nedeni konsantrasyon eksikliği.
Diğer taraftan Okan Buruk’un bir santrforda aradığı özelliklerin bir kısmı 37 yaşındaki Bafétimbi Gomis’te var. Lakin onun da yaşı icabı bırakalım 90 dakikayı çıkarmayı 45 dakika bile oynamaya bile çok uygun görünmüyor.
- Galatasaray’da kanatlar sağlıklı çalışmıyor, bilhassa de sağ kanatta. Burada Yunus Akgün ile Sacha Boey ortasında koridor ve alan paylaşımı konusunda kıymetli problemler var. Maç içinde bu iki oyuncunun sık sık birebir koridoru paylaştığı, hatta vakit zaman yan yana bile geldikleri görülüyor. Bu ikiliye bakınca ortaklaşa kombinasyonlara dayalı setleri değil, tek kişilik oyunları görüyoruz. Bu sorunun Léo Dubois’nın gruba girmesiyle kısmen düzgünleşme yoluna girebileceğini bekleyebiliriz.
Benzer sıkıntılar sol kanat için de geçerli. Patrick van Aanholt ile Kerem Aktürkoğlu geçen yıldan kıymetli bir pratiğe sahip olmalarına karşın bugüne kadar tesirli bir kanat performansı ortaya çıkaramadılar.
- Galatasaray’ın kanat sorunu aslında orta saha yapısıyla da ilintili biraz. Geçen sezonki 433 formasyonunda sağ ve sol içte oynayan orta saha futbolcuları hem hamle, hem de savunma kurgusunda kanat bekleriyle kanat forvetleri ortasındaki ilişkiyi sağlayan oyuncu oluyorlardı. Galatasaray’ın hala oynadığı 4231’de ise merkezde oynayan iki futbolcu, yani Torreira ile Oliveira’dan birisi sahanın sağ, başkası ise sol tarafından sorumlu değil. Oyuna baktığımızda Torreira’nın daha çok merkezde, Oliveira’nın ise onun bir uydusu üzere daha gezgin oynadığını görüyoruz.
Bu asimetrik yapı ise santrfor ardında oynayan Mertens’in her iki kanata da daha çok yardım yapmasını gerektiriyor. Lakin Mertens’in fizik kalite açısından bunu tertipli biçimde yapabilecek kıvama gelebilmesinin çok mümkün olmamasının yanı sıra öbür bir sorun daha var: Mertens’ e bu türlü bir vazife tarifi vermek onu tehlikeli bölgelerden uzak tutacağı için çok da istenen ve arzulanan bir şey olmayabilir.
- Galatasaray’ın tesirli bir hamle futbolu oynayabilmesi için sahayı uzunluğuna kısaltması, enine ise genişletmesi lazım. Ümraniyespor maçının ikinci yarısında yaklaşık 25 dakika kadar izlediğimiz bu oyun ise üstün bir fizik kalite gerektiriyor. Lakin Okan Buruk’un elinde fizik kalite açısından homojen bir takım olduğu söylenemez. Şöyle ki; Galatasaray’ın yeni transferleri ortasında Abdülkerim Bardakçı ve Kâzımcan Karataş dışında her iki kampa da katılmış tek bir oyuncu yok. (Bardakçı da birinci kampta geçirdiği rahatsızlık nedeniyle bir müddet kadroyla bir arada çalışamadı ve maç kaçırdı.)
Bu açıdan Galatasaray’ın transfer stratejisinin kısa vadede kıymetli iyileştirmelere pek karşılık vermeyen bir strateji olduğu görülüyor. Bu nedenle arzulanan uygun futbolun orta vadede ortaya çıkması daha mümkün.
Sonuç
Galatasaray’ın oyunun savunma tarafında epey uzaklık kat ettiği, buna rağmen oyunun hamle istikametinde misal arayı alamadığı ve kimi sıkıntıları olduğu çok açık. Bu meselelerin çok değerli kısmını sistemli ve sistemli çalışma çözecek, bir kısmını ise yapılması planlanan yeni transferler.
Bu açıdan Okan Buruk ve takımının kas ve niyet hafızasının tüm grupta yerleşmesi için sistemli idmanlar yaptırmasının dışında, kanat ve merkez ataklarında optimizasyonun elde edilebilmesi için mesken ödevlerini de ihmal etmemeleri gerekiyor.