Övgü Pınar
ROMA – Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron geçen hafta Vatikan’ı ziyaretinde Papa Francesco’ya bir teklifte bulundu. Ukrayna’da ateşkes sağlanması gayretleri kapsamında Papa’dan Rusya ve ABD başkanlarıyla görüşmesini, yani yeni bir müzakere masasında arabuluculuk yapmasını istedi.
Resmi olarak, Katolik yardım kuruluşu Sant’Egidio’nun 23-25 Ekim’de düzenlediği ‘’Barış Çığlığı’’ aktifliği için Roma’ya gelen Macron, 24 Ekim’de Vatikan’da Katolik Kilisesi başkanı Papa Francesco ile görüştü. Macron, Paris’e dönüşünde Fransa basınına Papa ile görüşmesinin içeriğini açıkladı.
Le Point mecmuasına konuşan Fransa Cumhurbaşkanı, Papa’yı ‘’Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Rus Ortodoks Kilisesi önderi Patrik Kirill’in yanı sıra ABD Lideri Joe Biden’ı araması için teşvik ettiğini’’ söyledi. Macron, Ukrayna’da barış sürecini desteklemek için ABD’nin de müzakere masasına gelmesine gereksinim olduğunu, Papa Francesco’nun Biden ile ‘’gerçek bir inanç ilişkisine’’ sahip olması nedeniyle tesirli olabileceğini savundu.
Yine Fransa’da yayımlanan L’Obs mecmuasının internet sitesinde Macron’un Roma ziyaretiyle ilgili bir haberde de bu teklifin art planında akılda tutulması gereken ögeler yer aldı. L’Obs, ‘’Şubat ayında Ukrayna’daki çatışmaların başından bu yana Emmanuel Macron, başta ABD Lideri Joe Biden olmak üzere öteki Batılı başkanların tersine Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüşmeye devam etmeyi kendine vazife edindi’’ hatırlatması yaptı.
RUSYA’DAN AÇIK KAPI
Macron’un Papa’ya bu teklifine Rusya’dan birinci evrede olumlu denilebilecek bir yaklaşım geldi. Rus haber ajansı Tass, İngilizce sitesinde 25 Ekim’de ‘’Moskova, Vatikan ve Washington’un Ukrayna krizine ait görüşmelere muhtemel iştirakini memnuniyetle karşılıyor’’ başlıklı bir haber yayımladı. Haberde şu tabirler yer aldı:
‘’Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dmitry Peskov, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Papa Francesco ve ABD idaresini Ukrayna konusunda muhtemel tahliller bulmak emeliyle görüşmelere dahil etme teklifinin Moskova tarafından memnuniyetle karşılandığını söyledi.
Peskov, ‘’Amaç mümkün bir çözümse, bunu [Macron’un önerisini] olumlu bir teklif olarak değerlendirebiliriz’’ dedi.’’
Öte yandan Peskov Ukrayna idaresinin Ekim başında, Rusya başkanı Putin ile masaya oturmaya karşı kararnamesine atıfla ‘’Rusya her türlü irtibata açık, lakin Ukrayna’nın görüşmelerin tekrar başlatılmaması kararı üzerinden yola çıkmalıyız’’ dedi. Rusya’nın ‘’tüm bu hususları Amerikalılar, Fransızlar ya da Papa ile görüşmeye hazır olduğunu’’ söyledi.
VATİKAN İHTİYATLI ANCAK HAZIR
Macron’un Papa’yı aracı kılma niyetinin Vatikan’da nasıl karşılandığı ise İtalya basınından okunabilir.
La Repubblica gazetesi 26 Ekim’de ‘’Ukrayna-Rusya: Papa’nın adamları arabuluculuk için çalışıyor. Vatikan’ın dar yolu’’ başlıklı bir haberle mevzuyu tahlil etti. Repubblica, Vatikan diplomasisinin yaklaşımını şöyle özetledi: ‘’Sonuçların somut olasılıkları konusunda ihtiyatlı, Kremlin’e karşı bir ölçü kuşkucu, lakin denemeye hazır.’’ Gazete, zayıf bir ihtimal bile olsa savaşa son verecek müzakereleri canlandırmak için Vatikan’ın ‘temkinli de olsa hareket ettiğini’’ yazdı.
Haberde, Vatikan hiyerarşisinde 2. sırada olan başbakan pozisyonuna denk gelen Devlet Sekreteri Kardinal Pietro Parolin’in şu kelamlarına de yer verildi:
‘’Rus hükümet sözcüsü ‘Papa da dahil olmak üzere diyaloğa açık olduklarını’ söyledi. Lakin şu ana kadar bu kelamların ne manaya geldiğini, nasıl bir temele sahip olduğunu ve nasıl bir gelişme gösterebileceğini bilmiyoruz. Göreceğiz, inceleyeceğiz… Neler yapılabileceği üzerinde düşünüyoruz.’’
Parolin, La Repubblica’nın bahsettiği ihtiyatlı yaklaşımına karşın şunları da ekledi:
‘’Elbette daha evvel de birçok defa söylediğim üzere biz mümkün olan her şeyi yapmaya açık ve müsaitiz. Ufak da olsa bir açılım olursa bundan katiyetle faydalanacağız.’’
İtalyan haber ajansı Nova da, ismini vermediği kaynaklara dayandırdığı haberinde ‘’Papa Francesco, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a Rusya ve Ukrayna ortasında arabuluculuk yapmak için genel olarak hazır olduğu iletisini verdi’’ diye yazdı.
ABD-KÜBA MÜZAKERELERİ
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un Papa Francesco ile görüşmesinde gündeme getirdiği bu olasılığın somut adımlar getirip getirmeyeceğini, dahil edilmek istenen tarafların yaklaşımını görmek için vakte muhtaçlık var. Ukrayna işgali sonrası da Rusya idaresi ile irtibatı sürdüren Macron’un bu teklifinden Moskova’nın evvelce haberi — hatta tahminen de bu teşebbüste bir rolü — var mıydı; bu teklifin somutlaşması Türkiye’nin arabuluculuk gayretleri için ne manaya gelir üzere soruların cevapları da vakitle netleşecek.
Lakin La Repubblica’nın tahlilindeki şu satırlar kayda paha:
‘’Bir çatışma çıkmaza girdiğinde, her iki taraf için de onurlu bir çıkış bulma muhtaçlığı ortaya çıkabilir ve hiçbir tarafın taviz veriyor üzere görünüp prestij kaybetmemesini sağlamak için üçüncü bir aktörün, hatta çatışmada direkt çıkarı olmayan ahlaki bir otoritenin, müdahalesi anahtar rolü oynayabilir. Örneğin 2014 yılında ABD-Küba bağlarında buzların çözülmesinde, iki müzakere grubunun Papalık Sarayı’nın konuğu olarak mutabakata son halini vermesinde yaşanan buydu.’’