Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla yükselen güç fiyatları birçok dalı olduğu üzere Avrupa’daki cam üreticilerini de derinden etkiliyor. Üreticiler güç krizin tesirini azaltmak için çeşitli alternatiflere yöneliyor.
Avrupa’daki cam üreticileri ve üretimde cam eserleri kullanan şişe imalatçıları ve inşaat şitketleri üzere firmalar doğalgaz arzında yaşanan ıstıraplar nedeniyle oluşan güç krizinin derinleşmesine yönelik hazırlık yapıyor.
Rusya, Avrupa’ya güç ihracatını azaltırken Avrupa hükümetleri arzın daha da azalması durumunda güç ağır sanayiler için müdafaa ve karne uygulamasına yönelik acil durum planları yapıyor.
ENERJİ KRİZİ CAM BÖLÜMÜNÜ DE VURDU
The Wall Street Journal’ın haberine nazaran güç krizi halihazırda cam üretimini de önemli biçimde tesirler hale geldi. Avrupa’da cam üretiminde kullanılan güç büyük ölçüde Rus doğalgazından sağlanıyor.
Pencereden otomobile, bilgisayardan akıllı telefona kadar camın kullanımı o kadar yaygın ki kimi şirket yöneticileri ve sanayi analistleri önemli bir kıtlığın pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşındaki üzere bir tedarik zinciri kesintisine yol açabileceğinden tasa ediyor.
Lüks araba üreticisi Audi AG’nin strateji lideri Silja Pieh, Rusya’nın Almanya’ya doğalgaz arzını önemli seviyede azaltmasının yeni bir krize neden olabileceğini söyledi.
Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Avrupa Kurulu bu kış doğalgazın karneye bağlanması halinde öncelik verilecek dallar listesine temmuzda cam imalatını da dahil etti. Büyük ölçüde cama dayanan sanayilerdeki şirketler halihazırda bazen yüksek maliyetlere de olsa stok yapıyor.
Audi ve Porsche’nin de üretimini yapan Alman araba devi Volkswagen AG cam kullanan bileşenlerinin envanterini artırdığı ve doğalgaz krizinden etkilenmeyen Avrupa dışındaki tedarikçilerle irtibat kurduğunu söyledi.
ŞİŞE MALİYETLERİ BİRA FİYATLARINI ARTIRABİLİR
Avrupa bira sanayisi de baskıyı hissediyor. Ukrayna’da faaliyet gösteren en az iki üretici de dahil kimi şişe tedarikçileri fabrikaları kapatmak ve üretimi sınırlamak zorunda kaldı. Öbürleri de fiyatları artırmaya başladı.
Alman bira üreticisi Brauerei C. & A. Veltins’in sözcüsü Ulrich Biene, cam maliyetinin yüzde 90’a varan oranlarda artmasıyla şirketin gelecek yıl bira fiyatlarını yükseltmek zorunda kalabileceğini söyledi. Bununla birlikte olağanda yıl boyunca gerektiği kadar şişe tedariki sağlayan şirket, 50 milyon şişe satın alarak tüm yılın tedarikini bir kezde aldı ve ek depolama alanı kiraladı.
İngiltere merkezli teslimat şirketi Milk & More’un CEO’su Patrick Müller cam şişelerinin ortalama ömrünü artırmaya çalıştıklarını söyledi. Şirket hasar görmüş şişeleri saptayacak tarayıcılar dahil şişelerini müdafaaya yönelik tedbirler de alıyor.
Milk & More’un maksadı yılda yaklaşık yüzde 14’lük bir azalmayla 500 bin daha az süt şişesi satın almak.
Öte yandan gaz arzı belirsizliğinin yarattığı baskı üretimin çabucak duramayacağı gerçeğiyle şiddetleniyor. Glass Alliance isimli lobi kümesinin genel sekreteri Bertrand Cazes, “Makineleri öylece kapatamazsınız” tabirlerini kullanıyor.
İMALAT YAVAŞLIYOR
Ticaret kümesi Consorzio Promovetro Murano’nun Lideri Luciano Gambaro, 13. yüzyıldan beri cam üretim merkezi olan Venedik adası Murano’da geçen yıl gaz fiyatları yüzde 900’e varan bir oranda arttığı için büyük heykel, vazo ve avizelerin üretimini kestiklerini belirtiyor.
Cam üreticisi Seguso Vetri d’Arte’nin lideri Gianluca Seguso da maliyetlerin on yıldan uzun müddettir daralmakta olan Murano cam imal geleneği için yeni bir tehdit oluşturduğunu söylüyor.
Seguso üretimi telafi etmek için lamba, kadeh üzere eserleri yapan 15 kadar zanaatkarın fırınların açık olduğu günlerde yüzde 10 yahut yüzde 20 daha fazla mesai yaptığını belirtiyor.
Gaz kıtlığından evvel birtakım cam üreticileri karbon emisyonlarını azaltmak için yeşil hidrojene yahut yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriğe geçme planları yapıyordu. Lakin uzun vadeli planlar mevcut krizi hafifletmeyecek.
TÜRKİYE’YE 40 MİLYON EURO YATIRIM
Bununla birlikte kimi cam üreticileri doğalgazdan petrole yahut dizele geçiyor. Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Avrupa’da 34 fabrika işleten ABD merkezli şişe ve kavanoz üreticisi O-I Glass, Avrupa’daki toplam üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturan fırınları petrolle çalışacak halde dönüştürdü.
Bazı büyük üreticiler de üretimlerinin bir kısmını gaz fiyatlarının daha düşük olduğu bölgelere aktarmayı düşünüyor. Büyük bir cam üreticisi olan Alman şirket Schott AG, Türkiye’de yeni bir fabrikaya 40 milyon Euro yatırım yapıyor.
Şirketin CEO’su Frank Heinricht, üretimin farklı alanlara yayılmasının Alman ve Avrupa ilaç sanayisi için uzun vadeli farmasötik cam üretimini mümkün kıldığını söyledi. Schott birebir vakitte doğalgaza alternatif olarak propan stokladığını ve Almanya’daki fabrikaları için bir yeraltı propan depolama tesisi kurduğunu bildirdi.