Yaklaşık 4,5 milyar yıl evvelki oluşumundan bu yana dünyanın suratı her geçen gün giderek yavaşlıyor. Sıradan metotlar ile fark edilmeyecek bu yavaşlama, bilim beşerlerine nazaran günlük hayatta bir dizi soruna yol açma potansiyeline sahip. Yapılan çalışmalardan elde edilen bilgilere nazaran, dünyanın dönüş suratının yavaşlaması sonucunda günler her yüzyılda bir 1.8 milisaniye uzuyor. Bilim insanları, dünyanın birinci vakitlerde daha süratli döndüğü için günlerin daha kısa olduğunu belirtiyor ve 1.4 milyar yıl evvel dünya üzerindeki bir günün yaklaşık 18 saat sürdüğünü söylüyor. Geçtiğimiz 29 Haziran’da ise bu alanda çalışan bilim insanları, dünyanın dönüş suratının 24 saatten 1,59 milisaniye daha kısa sürdüğünü ve bunun kayıtların alındığı günden bu yana kaydedilen en kısa müddet olduğunu açıkladı.
Bilim insanları tespit edilen durumun günlük hayatta fark edilemeyecek kadar küçük olduğunun altını çizerken, bu durumun vakitle hızlanabileceğini de belirtti. Araştırmacılar, güneş, ay ve yıldızların klâsik pozisyonlarıyla dengeli olan vakte dayanan çağdaş uydu irtibat ve navigasyon sistemlerini potansiyel olarak etkileyebileceğini belirtti.
Dünyanın dönüş suratının vakit zaman artış ve azalışlar gösterdiğini belirten astrofizikçi Dr. Selçuk Topal “Sadece birkaç milisaniye halinde gerçekleşen dönüş suratındaki bu ani artışların dünyanın iç yapısıyla alakalı olduğu düşünülüyor” dedi.
NASA, 2011 yılında Japonya’da gerçekleşen ve tarihin en büyük zelzeleleri ortasında yer alan 9.0 büyüklüğündeki sarsıntı sonucunda, dünyanın dönüş suratının arttığını ve günlerin 1.8 mikro saniye kısaldığını açıklamıştı.
SÜREKLİ DEĞİŞİYOR
Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş suratının genel olarak vakitle azaldığını belirten Dr. Selçuk Topal, gün mühletinin yüzyılda birkaç milisaniye kadar azaldığını söyledi. Dr. Topal, “Bunun en büyük nedeni güneş ve ayın, dünya üzerinde gelgit tesiridir. Fakat bu genel trend devam ederken dünyanın dönüş suratı vakit zaman birkaç milisaniye kadar artış ve azalışlar gösterebiliyor.” formunda konuştu.
“Günlük yaşantımızda kullandığımız saniye, sezyum 133 isimli atomun frekansına nazaran belirlenir. Yani hayatımızı şekillendiren ve her yerde gördüğümüz saat buna nazaran düzenlenir” diyen Dr. Topal “Günlük ömürde kullandığımız vakti astronomik olarak dünyanın dönüş suratına nazaran belirlenen, ya da bir öbür tabirle güneşin gökyüzündeki hareketine, ne vakit doğup battığına nazaran belirlenen vakitle senkronize etmemiz gerekir” dedi.
Özellikle küresel iktisadın saniyelerle çalıştığı bir gezegende bu durumun çok değerli olduğunu vurgulayan Dr. Topal, “Şu an endişelenecek bir durum yok. Gün süresindeki bu ani artışlar milisaniyenin üzerine çıkmayacaktır ve genel trend ise çok uzun vakit ölçeğinde gün mühletinin uzadığını gösteriyor” tabirlerini kullandı.
“YILLAR SONRA 1 GÜN 1 AYA EŞİT OLACAK”
Dünya’nın dönme devrindeki değişim uzun bir müddettir bilindiğinin altını çizen Dr. Selçuk Topal, bu değişimin çok yavaş gerçekleştiği söz etti ve alınacak tedbirlerle bu durumun rastgele bir meseleye yol açmayacağını söyledi.
Dr. Topal, “Bundan milyonlarca tahminen de milyarlarca yıl sonra dünyanın bir günü yaklaşık bir aya eşit olacak. Lakin bu çok uzun bir ölçekte gerçekleşecek. Bu durum gerçekleştiğinde beşerler ve başka canlılar hala dünya üzerinde yaşıyor olursa bu değişime ayak uyduracaktır. Zira bu dünden yarına apansız olacak bir şey değil. Dünya başlangıçta çok daha süratli dönüyordu ve o denli görünüyor ki vakitle çok daha yavaş dönecek” tabirlerini kullandı.
“DÜNYA VİTES DEĞİŞTİRMEZ”
Ekvator etrafını baz alarak dünyanın kendi ekseni etrafında saatte bin 700 kilometre süratle döndüğünü beliren Dr. Topal “Bu ses suratından daha yüksektir. Bu hakikaten yüksek bir sürat. Lakin bizler yüzeyde yaşayan canlılar olarak bu suratı hissetmeyiz. Bunun nedeni dünyanın neredeyse sabit bir süratte dönmesidir. Bu da ivmenin hissedilemeyecek kadar küçük olması yani sıfıra yakın olması demektir” diye konuştu.
Bu durumu araba örneği üzerinden temellendiren Dr. Topal, “Örneğim düz bir yolda 200 kilometre süratle ilerleyen bir aracı hayal edelim. Araç ani bir fren yapmazsa yahut vites değiştirmezse yol pürüzsüz olduğu için siz bu suratı hissetmezsiniz. Dünya vites değiştirmez yahut frene basmaz. O denli bir şey olsa aslında önemli formda Dünya’nın dönüş suratını hissederdik” dedi.
Dr. Selçuk Topal, “Dünya üzerindeki aşikâr bir noktadan aşikâr bir saatte uzaktaki bir yıldızı referans alıp dünya kendi ekseni etrafında tam tıp attıktan sonra tekrar tıpkı yıldızla birebir pozisyona gelene kadar geçen müddet, size dünyanın dönüş müddetini ve bulunduğunuz enleme nazaran dönüş suratını verir. Bu ölçümleri hassas biçimde yaparsanız dönüş suratının değişip değişmediğini anlayabilirsiniz” açıklamasını yaptı.