Türkiye Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES), 29 Ekim’de düzenlediği ‘Cumhuriyetin İkinci Yüzyılında Kutuplaşmayı Nasıl Aşacağız’’ başlıklı konferansta, Altılı Masa’daki Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Deva Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi ile Halkların Demokratik Partisi temsilcileri ile akademisyen ve uzmanları bir ortaya getirdi.
Konferansın açılışında konuşan TÜSES Lideri Celal Korkut Yıldırım, “Kutuplaşmanın demokrasiye negatif tesirlerini azaltmak için öncelikle ‘dili, kimliği, inancı, düşünüşü’ farklı olanların; ‘bir ortaya gelemezler’ denenlerin, birbirlerine yaklaşması, tanışmaya, konuşmaya başlaması gerekli” dedi. Şişli Belediye Lideri Muammer Keskin de açılış konuşmasında, kutuplaşmanın önlenmesinin yolunun “ortak aklı öne çıkaran bir katılımcılık anlayışının hâkim kılınması olduğunu” tabirlerini kullandı.
“Türkiye’de devletin sopasını yemeyen ve bir iki istisna dışında devlet sopasını ele geçirip bu sopa ile düşman bellediği rakibini dövmeyen kalmadı. Koca bir yüzyılın sonunda herkes hem dayak attı hem de dayak yedi” diyen Deva Partisi Genel Lider Yardımcısı Mehmet Ali Ekmen, kelamlarına şöyle devam etti: “Şimdi yapmamız gereken şey, devleti ele geçirilebilen bir sopa olmaktan çıkartmak, devlete hükmedenin de devlet gücünü sopa üzere kullanmasını engelleyecek bir mutabakat üretmektir. Tam manasıyla özgürlükçü bir anayasayı tahminen artık yapamayız ancak, devlet gücünü sınırlayan bir anayasayı bu seçimden sonra yapabiliriz.”
‘TÜRKİYE SEÇİMDE DÜNYAYA İLHAM VERECEK’
Konferans oturumlarında ana başlıklarıyla şu görüşler lisana getirildi:
Bekir Ağırdır, ‘Türkiye’nin Büyük Seçimine Hakikat: Seçmenler ve Beklentileri’ başlıklı sunumunda, iktidarın 10 Kürt seçmenden ikisinin, 20 milyon genç seçmenden ise 3 milyonunun oyunu alabileceğini açıklarken, Türkiye’deki seçimin dünyaya ilham verebilecek bir seçim olacağını söyledi: “Türkiye’de hanelerin yüzde 40’ının geliri sarfiyatından eksik, yüzde 50’nin ise yalnızca gelirine nazaran kurabildiği hayatı var. Geliri sarfiyatı fazla olanların oranı ise yüzde 10’a düştü. Seçmen kendisini yoksullaştıranın iktidar olduğunun farkında. Türkiye’de kimlikler ortası kutuplaşma azalırken, sınıflar ortası kutuplaşma güçleniyor. Daha evvel birbirine günaydın demeyen şahıslar birebir kederden mustarip olduklarını görerek, empati kurmaya başlıyor. Dindarlar ortasındaki çözülme öteki kesitlere nazaran daha fazla. 62 milyon seçmenin 20 milyonu genç. Birçoklarının ülkenin meselelerinin çözüleceğine dair inancı yok. Siyasete güvenmiyorlar. Evvel bu kesiti inandırmak gerekiyor. Seçimi birinci belirleyecek şey gençlerin sandığa gitmesi. İktidarın gençlerden alabileceği en fazla oy üç, çok zorlasa dört milyon. Geri kalan muhalefete oy verebilecek durumda ancak bunun olup olmayacağını muhalefet belirleyecek. İktidar Kürtlere helikopterden altın atsa lakin 10 seçmenden ikisinden oy alacak. Sekizinden oy alma bahtı yok. Bu çok kıymetli zira 2010’da her 10 Kürt’ten beşi Ak Parti’ye oy veriyordu. İktidarın yüzde 20’de olsa kazanma talihi var. Şayet muhalefet bu seçimi kimlikler, partilerin ayrışması üzerinden değil de ülkenin geleceği üzerinden anlatabilirse bütün bu manipülasyonlar boşa çıkar.”
“AK PARTİ2YE OY VERMEM DİYENLER, CHP’YE OY VERMEM DİYENLERİ GEÇTİ’
Moderatörlüğünü Uğur Büke’nin yaptığı konferansın ‘Kutuplaşmaya Panzehir: Demokrasi ve Uzlaşı Kültürü’ başlıklı birinci oturumunda Prof. Dr. Emre Erdoğan, Prof. Dr. Cihan Balta ve Prof. Dr. H. Emre Bağce konuştu.
Prof. Dr. Cihan Balta, yaptıkları negatif parti kimliklenmesi araştırmasındaki sonuçlardan bir özet sundu: “2018’de en fazla oy vermem denilen partilerden biri CHP iken 2021’de bu AK Parti haline geldi. Yani seçmen oy tercihini değiştirmese bile başka tarafa kulağını açmış dinliyor asla size oy vermem değil verebilirim diyor. 2018’de AK Parti’ye asla oy vermem diyenlerin oranı yüzde 25 iken bu 2021’de yüzde 40’a çıktı. Bu kesim ne derse desin AK Parti’ye kulaklarını kapatmış durumda.”
Prof. Dr. Emre Erdoğan ise kutuplaşmaya dair yaptıkları bir araştırmada halkın yüzde 75’inin zıddı olan partiye yakın bir komşu istemediğinin ortaya çıktığını aktardı ve şöyle dedi: “Kendi odalarımızda yaşıyor başkalarıyla temas etmiyoruz. Teması sağlamamız, insanlara ortak meseleleri olduğunu göstermemiz lazım.”
‘TÜRK SAĞI DÖNÜŞMEDEN KİMSE DÖNÜŞMEZ’
Moderatörlüğünü Vural Çakır’ın yaptığı ‘Yüzleşmenin Farklı Yüzleri’ başlıklı ikinci oturuma Prof. Dr. Ayşe Betül Çelik, Tarık Çelenk, Dr. Vahap Coşkun konuşmacı olarak katıldı.
Tarık Çelenk konuşmasında yüzleşmenin gerçekleşmesi için evvel bunun samimi olarak istenmesi gerektiğini belirtti ve “Türk sağı dönüşmeden kimse dönüşemez. CHP bile oy almak için sağcılaşabilir” dedi.
Dr. Vahap Coşkun ise “CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun helalleşme daveti değerli. Bu hususta iki handikap var: Biri helalleşmenin bir slogandan ibaret olması ve ikincisi ise nasıl helalleşileceğine dair bir proje bulunmaması” değerlendirmesini yaptı. Coşkun, Kılıçdaroğlu’nun helalleşme telaffuzunun CHP’nin geçmişteki tüm olumsuz olayların sorumlusu durumuna dönüştürmeyeceğini de belirterek “Bütün toplumsal bölümlerin yüzleşmesi lazım” teklifini sundu.
Prof. Dr. Ayşe Betül Çelik de toplumsal yüzleşmeyi engelleyen en kıymetli iki nedenin dehşet siyaseti ve eşitsizlik olduğunu belirterek, yaptıkları bir araştırmada, belediyelere kayyum atanmasına hayır dendiğini lakin Diyarbakır ve Van’a atanması konusu gündeme gelince bu oranın yüzde 18’e düştüğünü söyledi. Çelik, yüzleşme halinde kutuplaştırmadan olumsuz etkilenen kısımların ne düşündüğünün de sorulması gerektiğini, yüzleşmenin parlamentoda yapılmasının ve samimi bir özür olmasının kıymetli olduğunu vurguladı.
‘BİZİ BULUŞTURAN ERDOĞAN ZITLIĞI LAKİN ERDOĞAN DÜŞMANLIĞI DEĞİL’
Moderatörlüğünü Prof. Dr. Burhan Şenatalar’ın yaptığı ‘Siyasetçiler Kutuplaşmacı Siyasetten Çıkış Yolunu Anlatıyor’ başlıklı son oturumda CHP Genel Lider Yardımcısı Prof. Dr. Yüksel Taşkın, Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı Faik Tunay, Deva Partisi Genel Lider Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen, Gelecek Partisi Genel Lider Baş Danışmanı Dr. Hakan Tartan, HDP Genel Lider Yardımcısı Saruhan Oluç ve Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya konuştu.
Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya, 2023’te bir başarısızlıkla karşı karşıya kalınması halinde tıpkı Latin Amerika ve Afrika’daki kimi ülkelerde olduğu üzere muhalefetin yalnızca iktidarın meşruiyetini sağlamak için seçime girdiği bir rejimin yapı taşlarının döşeneceği ikazında bulundu ve “Birlikte çalışma tecrübesi edinmemiz bu kutuplaştırma ortamından çıkmamızda yararlı olacak” dedi.
DP Genel Lider Yardımcısı Faik Tünay ise “Bizi bir ortaya getiren Erdoğan tersliği lakin Erdoğan düşmanlığı değil” dedi ve yalnızca Erdoğan aykırılığı üzerinden değil, işbirliklerini tahlil teklifleri üzerinden kurmaları gerektiğini söyledi.
Gelecek Partisi Genel Lider Baş Danışmanı Dr. Hakan Tartan, “Altılı masanın daha fazla kitleye ulaşması Türkiye’de demokrasi kültürünün yerleşmesinde yararlı olacaktır” dedi.
Deva Partisi Genel Lider Yardımcısı Mehmet Ali Ekmen de “Türkiye’de devletin sopasını yemeyen ve bir iki istisna dışında devlet sopasını ele geçirip bu sopa ile düşman bellediği rakibini dövmeyen kalmadı. Koca bir yüzyılın sonunda herkes hem dayak attı hem de dayak yedi” dedi ve şu öneriyi sundu: “Şimdi yapmamız gereken şey, devleti ele geçirilebilen bir sopa olmaktan çıkartmak, devlete hükmedenin de devlet gücünü sopa üzere kullanmasını engelleyecek bir mutabakat üretmektir. Tam manasıyla özgürlükçü bir anayasayı tahminen artık yapamayız fakat, devlet gücünü sınırlayan bir anayasayı bu seçimden sonra yapabiliriz.”
HDP Genel Lider Yardımcısı Saruhan Oluç da konuşmasında seçime kadar kuvvetli bir yedi ayın olduğunu belirtti. HDP’ye yönelik kapatma davasının son noktaya gelindiğini hatırlatan Oluç, “Anayasa Mahkemesi kapatırsa, bizler içinde bulunduğumuz durumu atlatmak için hem milletvekili hem de cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmanın bir yolunu bulacağız” dedi.
CHP Genel Lider Yardımcısı Yüksel Taşkın ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve AK Parti’nin kullandığı ‘Türkiye’nin Yüzyılı Başlıyor’ sloganının CHP’nin İkinci Yüzyıl amacından esinlendiğini, Erdoğan’ın gerçeklikten koparak halka hala hayal sattığını söyledi. Taşkın, kutuplaştırmanın bitirilmesi için ‘Gri Bölge’ olarak nitelendirdiği alanda duran ve ikna edilmesi gereken geniş bir kısmın olduğunu belirterek bu bölümlerle ağır temas içinde olduklarını söyledi. (HABER MERKEZİ)