Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Zirvesi’nde 28 Haziran 2022 tarihinde imzalanan Üçlü Muhtıra çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Mekanizma’nın birinci toplantısı Finlandiya’nın başşehri Helsinki’de 26 Ağustos’ta düzenlendi. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine onay verilmesi karşılığında Türkiye’ye verdiği taahhütlerde ise şimdi somut adım atılmadı.
Sputnik’ten Turan Salcı’nın haberine nazaran; Üç ülkenin süreci yürütmek için kurduğu Daimi Ortak Mekanizma’nın birinci toplantısının sonucunu pahalandıran DİPAM Lideri Dr. Tolga Sakman, süreç ilerlemezse Türkiye’nin atacağı birtakım adımlar olduğunu vurguladı.
PKK, PYD/YPG ve FETÖ terör örgütlerine verdiği takviye münasebetiyle İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik müracaatlarını veto edeceğini açıklayan Türkiye, 28 Haziran’da Madrid’de gerçekleştirilen NATO doruğunda iki ülke ile birtakım taahhütlerin bulunduğu bir muahede imzaladı. Fakat mutabakat imzalansa da İsveç ve Finlandiya, Türkiye’ye taahhüt ettiği mevzularda şimdi somut adım atmadı.
Bu kapsamda Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından mutabakat çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Düzenek, birinci toplantısını bugün Finlandiya’nın başşehri Helsinki’de gerçekleştirdi.
Daimi Ortak Sistem toplantısında Türk heyetine Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal, İsveç heyetine Başbakanlık Devlet Sekreteri Oscar Stenström, Finlandiya heyetine Dışişleri Bakanlığı’da Daimi Devlet Sekreteri Jukka Salovaara başkanlık etti.
Yapılan açıklamaya nazaran; görüşmelerde, Daimi Ortak Mekanizma’nın çalışma temelleri belirlendi, Üçlü Muhtıra’da kayıtlı taahhütlerin hayata geçirilmesine yönelik gelişmeler gözden geçirildi ve önümüzdeki devirde atılması gereken somut adımlar üzerinde duruldu.
Açıklamada, “Finlandiya ve İsveç, Üçlü Muhtıra’da kayıtlı, terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle uğraşta Türkiye’yle tam dayanışma ve işbirliği sergileyecekleri, PKK terör örgütü başta olmak üzere ulusal güvenliğine yönelik tüm tehditlere karşı Türkiye’ye tam dayanak verecekleri, PYD/YPG ve FETÖ’ye takviye sağlamayacakları istikametindeki taahhütlerini yinelemişlerdir. Sistem kapsamında ele alınan mevzularda somut ilerleme kaydedilmesi için ilgili kurumlar ortasında teknik seviyede işbirliğinin ağırlaştırılması konusunda mutabık kalınmıştır” tabirlerine de yer verildi.
73 teröristin Türkiye’ye iadesinin sağlanacağı açıklanmıştı
Türkiye, Finlandiya ve İsveç ortasında imzalanan mutabakatta ise “Ülkeler Washington Antlaşması’nda belirtilen prensiplere ve bedellere bağlılıklarını söz ederler. İttifakın en temel ögelerinden biri, üye devletlerin ulusal güvenliğinin yanı sıra memleketler arası barış ve istikrara direkt tehdit teşkil eden terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle gayrette tam dayanışma ve iş birliğidir. Müstakbel NATO müttefikleri olarak Finlandiya ve İsveç, ulusal güvenliğine yönelik tüm tehditlere karşı Türkiye’ye tam takviye verirler. Bu çerçevede, Finlandiya ve İsveç, PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte takviye sağlamayacaklardır. Türkiye de ulusal güvenliklerine yönelik tüm tehditlere karşı Finlandiya ve İsveç’e tam dayanak verir” sözlerine yer verilmişti.
Anlaşmanın imzalanmasından sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yaptığı açıklamada; “İsveç ve Finlandiya ile mutabakatta yer alan uygulamaları takip edip, adımlarımızı buna nazaran atacağız. İsveç’in verdiği kelamı şudur, 73 teröristin Türkiye’ye iadesi sağlanacak” demişti.
Türkiye bu şahıslar ile ilgi Türk mahkemelerinde alınan kararları, muhatabı olan ülkelere gönderildi. Terör örgütü üyeliği ve aksiyonları yargı organları tarafından karara bağlanan şahısların iadeleri istendi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ise; İsveç ve Finlandiya’nın, terör örgütleri temaslı bireylere ait iade taleplerine ‘resmi bir yanıt’ vermediklerini açıkladı.
“Somut bir adım atılmasını zati beklemiyorduk”
Daimi Ortak Mekanizma’nın birinci toplantısının akabinde yapılan açıklamayı ve süreci pahalandıran Diplomatik Münasebetler ve Politik Araştırmalar Merkezi (DİPAM) Lideri Dr. Tolga Sakman, “Daimi ortak düzeneğin birinci toplantısında somut bir adım atılmasını aslında beklemiyorduk. İki tarafın da mutabakat metninde yer alan mevzuları taahhüt etmiş olması ve tıpkı noktadan başlanacağının teyidi olması açısından bu toplantı değerli. Yeni bir şeyler söylenmemesi birinci toplantı olduğundan çok negatif karşılanan bir şey değil. Ancak bugüne kadar yapılmayan şeylerin bir değerlendirmesinin yapılmaması ve bu hususta bir yorum yapılmaması tahminen bu toplantı açısından üzerinde durmamız gereken husus olabilir” sözlerini kullandı.
“NATO sürece dahil edilebilir”
“Eğer bu süreç ilerlemezse Türkiye’nin atacağı kimi adımlar var” diye devam eden Sakman, “Birinci olarak mutabakat metninin imzalandığı toplantıda moderatör misyonunda yer alan NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve NATO sürece dahil edilebilir. Bu sürecin sonuçta NATO çerçevesinde gittiğini düşünürsek verilen kelamların tutulmasında NATO arabulucu olabilir yahut Türkiye bu iki ülkeyle farklı başka ikili bağlantılar üzerinden değerlendirmeler yapabilir. Lakin iki ülkenin evrakları ayrılarak üyelik süreçlerinin kıymetlendirilmesi hangisi daha ilerdeyse onun önceliklendirilmesi üzere süreçler olmayacaktır. Bununla birlikte Türkiye sonuçta parlamentosundan onay süreci geçirmedi bunu olabildiğince uzatıp somut bir şeyler görmeyi bekleyebilir. Bu zati baştan beri Türk tarafının üzerine basa basa söylediği bir nokta. Parlamento süreci başlayana kadar somut adım atılması beklenebilir” dedi.
TIKLAYIN: Finlandiya, İsveç ve Türkiye yetkilileri bir ortaya geldi: 3’lü Muhtıra’da kayıtlı taahhütlerin hayata geçirilmesine yönelik gelişmeler gözden geçirildi
TIKLAYIN: Finlandiya, İsveç ve Türkiye yetkilileri üçlü mutabakat için bir ortaya gelecek: Yer ve vakit ‘güvenlik’ nedeniyle açıklanmadı
Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya ile NATO pazarlığının perde ardı, 3’lü mutabakata ait sorular ve cevaplar