DK: Sizin perspektifinden NATO’ya girme sürecinde neredesiniz? Bu görüşmeyi de değerlendirdiğinizde yolun kaçta kaçını katettiniz?
TB: Mutabakattaki sorumluluklarımızı adım adım yerine getiriyoruz. anayasadaki değişiklikler 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek. Terör örgütlerini desteklemek yasadışı olacak. terörizmin desteklenmesi ve teşviki de artık kabahat teşkil edecek. Süreçte sona yakın olduğumuzu düşünüyoruz. Türkiye ile yakın temas halindeyiz. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun yanlışsız tarafta ilerlediğimize dair sözlerini memnuniyetle karşılıyorum.
DK: Üçlü mutabakat muhtırası metni üzerinden gidelim. Ulusal silah ambargosunun kaldırılması var. İsveç bu adımı attı, ambargoyu kaldırdı.ama bugün bakan çavuşoğlu kimi noktalara dikkat çekti. hükümetin silah satışları konusunda yapabileceği bir şey var mı?
TB: İsveç’te stratejik savunma eserlerin lisanslanması için çalışan özel bir kurum var. Mutabakatın imzalanmasından beri iki evrakta olumlu sonuç alındı. Olumlu ilerleme sağladık. NATO üyeliği kararı alındığında bir çok şey değişmiş oluyor. Türkiye’nin NATO müttefiki olmasıyla birçok kısıtlama ve yasak otomatik olarak kalkmış oluyor. Türkiye’den gelen talepler askeri müttefik ışığında bedellendiriliyor.
DK: İade talepleri var ve PKK ve Şu ana kadar 3 hatalının iadesi yapıldı. Bunların yalnızca biri terör suçundandı. Son talep de FETÖ ile ilgiliydi. Yargı ret kararı verdi. Bülent Keneş talebiyle ilgili reddin rüzgarı aksine çevirdiğini düşünüyor musunuz?
TB: Bağımsız bir yargımız var. Bu türlü bir davada iade konusunda yüksek mahkemenin kararı bağlayıcıdır. hükümeti de bağlar. bu anayasamızda vardır. Türkiye’nin kendi anayasası olduğu üzere bizim de yargı bağımsızlığı kendi anayasamız var. Terörle çabada türkiye ile işbirliği yapmak istyoruz. yargı bağımsızken de terörle çabada işbirliği mümkün.
DK: Yargı bağımsızdır diyeceksiniz muhtemelen lakin hükümetin/ bakanlar şurasının ayrıyeten yetkisi var mı?
TB: Yanlış anlaşılmış bir argüman. yargı kararı referans gösterilebilir. hayır denmişse hayır. hiçbir bakan yargılarla temasa geçip kararı değiştiremez. Yargıyı bağımsız yapan budur.
DK: İsveç kelamlarını tutan bir ülkedir vurgusunu yaptınız. Yargı daima bu talepleri reddederse, Türkiye’nin siyasi taleplerini nasıl karşılamayı düşünüyorsunuz?
TB: Karşılıklı olarak anayasal sistemlerimizi anlamamız değerli. türkiye’nin talebi legaldir. Şayet yargı iade kararı verirse iade edilir. Bu noktada İsveç’te de eleştirenler var. Lakin mutabakat muhtırasına harifyen uyulacaktır. Alışılmış ki anayasamız ve kanunlarımız ve hukukun üstünlüğü çerçevesinde kelam verdiğimiz üzere misyonumuzu yapacağız.
DK: Mutabakattaki üçüncü husus PKK ve iltisaklı örgütlere her türlü takviyenin kesilmesi var. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu bu bahisteki problemlere değindi. anayasa değişikliği 1 Ocak’ta hayata geçirilecek. Uygulama yasasının da çıkması gerekiyor, fakat anlaşılan o ki vakit alacak, yasa taslağı ne vakit oluşturulacak?
TB: 7 Mart’ta. Çok net konuşabiliyorum zira bu mevzudaki tasarının tarihini biliyoruz. 1 Haziran’da da yürürlüğe girecek. Tarihler aşikâr. Biz isveçliler kelamımızı tutarız. Tarih belirledik mi uyarız.
DK: Müddet kısıtlı… Mayıs ya da Haziran’da Türkiye’de seçimler var. Haziran’da da NATO toplantısı var. Haziran’da NATO üyesi olarak görüyor musunuz kendinizi?
TB: Vilnius’taki tepede NATO’nun üyelerinin sayısının arttığını görebileceğimizi umuyorum. O tarihe kadar Macaristan ve Türkiye’nin de İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerini onaylamasını bekliyoruz. NATO ailesine katılmayı bekliyoruz.
DK: Göreceğiz. İsveç 1 Ocak’ta AB devir başkanlığını alacak. Türkiye’nin adaylık süreci buzdolabından çıkarılabilecek mi sizce ? öncelikleriniz neler olacak? Türkiye tepelere katılamıyor. İsveç devrinde Türkiye görüşmelere davet edilebilir mi?
TB: AB periyot başkanlığında önceliğimiz birliği korumak. Yunanistan ve Kıbrıs konusundaki sıkıntı kararlar birliği sağlamayı zorlaştırıyor. Fakat birlikte çalışmamız imkansız değil. Ben şahsen her vakit Türkiye’nin düzgün bir dostu oldum. Hükümette de birçok türkiye dostu partiler var. 2009’daki son periyot başkanlığımızda bakandım Ankara’da temaslarımız oldu. Ticaret ve yeşil dönüşüm ve güç üzere alanlarda Türkiye’nin AB’ye katabileceği birçok şey var. Diyalog için fırsatımız var. Bunu denemeliyiz. AB ve Türkiye’yi yaklaştırmalıyız. Ortak çıkarlarımız çok sayıda. Jeopolitik olarak çok kıymetli bir bölgedesiniz.
DK: Ukrayna savaşını sormak istiyorum. Putin, NATO’nun neredeyse tüm potansiyelinin rusyaya karşı kullanıldığını tez etti. “Batı Ukrayna’ya silah sağlamayı sürdürdüğü sürece müzakere olmayacak” dedi. Zelenski de Washington’da ek silah dayanağı istedi. Patriot füzelerini de aldı. Silah yardımı sürecek. Sizce bu savaş ne vakit bitecek?
TB: Güç bir soru. Lakin savaş Rusya savaşmaya son verdiğinde bitecek. Şayet Ukrayna savaşmayı bırakırsa yok olacaktır.
DK: Yakın vakitte bitmeyecek yani..
TB: Hayır. AB devir lideri olarak yapılacaklar listemizde Rusya’nın Ukrayna işgali en dorukta olacak ve orada kalacak başkanlığımız müddetince. Küçük bir ülke olarak İsveç için Rusya’nın durudurulması kıymetli. Büyük ülkelerin küçük ülkeler üzerinde zorla tahakküm kurmasını kabul edemeyiz. “Kendi kararlarınızı veremezsiniz” demelerini kabul edemeyiz. 24 Şubat 2022’de işgalin başladığı tarih kıymetliydi. 17 Aralık 2021 de değerliydi zira Rusya, Batı’ya ültimatom vermişti. İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyesi olmasına müsaade vermeyeceklerini söylemişti. rusya geri dönmeyi sürdürecek. Tek tahlil Ukrayna’nın cephedeki savaşı askeri olarak kazanması…
Putin dehşet içinde ve adım adım kaybettiğinin farkında… Dünya nizamını güç kullanarak bilakis çevirip Rus emperyalist görüşlerini kabul ettiremeyeceğinin farkında. Ben şahsen Kiev’e gittim. Birkaç hafta evvel baltık ve kuzey ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla birlikte ziyaret ettik. Yıkımı şahsen gördük. Benim için çok net. Bu çok kıymetli tarihi bir savaş. Hakikat tarafta olduğumuzu söylemem gerekiyor. Memnunlukla söylüyorum ki Türkiye de birçok kıymetli iş yaptı. Tahıl muahedesi ile üçüncü dünyanın kıtlıktan kurtarılması mesela. Türkiye’nin bu savaşta tahlil için gösterdiği eforlardan hepimiz müteşekkir olmalıyız.
DK: Son soruma geçmek istiyorum. Türkiye’nin Suriye operasyonuyla ilgili açıklamalarınız vardı. “Türkiye’nin kendini savunma hakkı var” halinde. Klâsik İsveç tavrına karşıt bir bakış üzere. İsveç bu anlmada YPG konusunda bir siyaset değişikliğine mi gidiyor?
TB: Bence açık ki üçlü muhtıra ile Türkiye’nin güvenlik muhtaçlıkları konusunda daha net bir algı oluştu. Yıllardır hatta on yıllardır topraklarınızda terörle karşılaştığınız gerçeğini ciddiye almamız gerekiyor. Bu doğal ki bir ülkenin yasal müdafasıyla ilgili. Hele hele bilhassa Türkiye’nin bulunduğu üzere bir bölgede yer aldığınızda. Tabi bu itidal davetinde bulunmamalıyız manasına gelmiyor. İsveç olarak bu çağrıyı başka ülkelere de yapıyoruz. Kendinizi müdaafaa ederken, sivil kayıpların engellenmesi ve sivil altyapının korunması üzere. Lakin kendinizi teröre karşı savunmak her ülkenin hakkıdır.