Mazot, gübre, ilaç, tohum üzere esas üretici girdi maliyetlerinde bir yılda iki hatta üç katına çıkan fiyatlar sofraya yansımaya devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Tarım Eserleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE) haziranda geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 148.90 artış gösterdi. Artan üretici enflasyonu, besin eserlerinin enflasyon üzerindeki tartısını da artırıyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) aylık olarak yayınladığı ‘üretici/market fiyatları’ karşılaştırmasına nazaran, temmuz ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 766.5 ile elmada görüldü. Son bilgiler, üretici ile market ortasındaki fiyat farkı makasının 9 kata yaklaştığını gösteriyor. Temmuz ayında fiyatı en fazla artan eser markette limon, üreticide ise kuru soğan oldu.
ŞEMSİ BAYRAKTAR
Girdi fiyatlarındaki artışların raflarda da fiyatları yükselttiği vurgulanan açıklamada, fiyat düşüşleri için üretici maliyetlerinin azaltılması gerektiğine işaret ediliyor. TZOB Genel Lideri Şemsi Bayraktar, “Elmadaki fiyat farkını yüzde 325.5 ile marul, yüzde 304.8 ile kuru fasulye, yüzde 274.8 ile maydanoz, yüzde 267.4 ile yeşil mercimek, yüzde 243.8 ile kuru incir ve yüzde 238.6 ile nohut takip etti. Elma 8.7 kat, marul 4.2 kat, kuru fasulye 4 kat, maydanoz 3.8 kat, yeşil mercimek yüzde 3.7, kuru incir ve nohut 3.4 kat ve kuru üzüm 3 kat fazlaya tüketiciye satıldı” dedi.
ARZ YETERSİZ KALDI
Üretici ile market ortasındaki fiyat değişimlerinin eser bazında farklı sebepleri var. Bayraktar, “Üreticide, kuru soğan ve patates arzının yetersizliği fiyatları yükseltti. Sivri biber, salatalık, domates fiyatlarındaki artış, artan talep baskısı nedeniyle gerçekleşti. Depolardan piyasaya limon arzının devam etmesi ve depo masraflarının artması limonda fiyatların yükselmesine yol açtı. Ispanakta havaların ısınması nedeniyle hasat edilen eser ölçüsündeki azalma fiyata yansıdı. Yumurtadaki fiyat artışı ise yem fiyatlarının yüksekliğinden kaynaklandı” değerlendirmesini yaptı.
En son yayınlanan TÜİK Mayıs ayı girdi fiyat endeksi sayılarına nazaran, mazot, gübre, elektrik, tohum, ilaç ve yem endeksindeki artışların dikkat çektiğini anlatan Bayraktar, “Girdi fiyatlarındaki artış raflarda fiyatları yükseltiyor. Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden tüketicilerin de ucuz besine ulaşması mümkün değil. Ürünlerdeki fiyat artışlarına karşın üreticilerimiz sıkıntı durumdadır. Zira girdi fiyat endeksindeki artışlar ile ziraî üretici fiyat endeksi ortasındaki artışlar, üretici aleyhine giderek artan büyük farklar oluşturuyor. Üreticilerimiz maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamıyor. Üreticilerimize verilecek dayanak, tüketiciye verilecek takviyedir. Üreticilerimizi destekleyerek, moralini yüksek tutalım” diye konuştu.
YÜZDE 300’E VARAN ARTIŞ
Bu açıdan üreticinin girdi maliyetlerindeki yıllık değişimi de kıymetlendiren Şemsi Bayraktar, “Geçen yılın temmuz ayına nazaran son bir yılda, üre gübresi yüzde 229, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 217, DAP gübresi yüzde 194, amonyum sülfat ve 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 190 oranında arttı. Mazot fiyatı son bir yıla nazaran yüzde 235 oranında arttı. Besi yemi son bir yılda yüzde 116.6, süt yemi ise yüzde 125.2 oranında yükseldi. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 129.4 oranında zirai ilaç fiyatları ise yüzde 300’e varan oranlarda artış gösterdi” dedi.
